Του Ανάργυρου Σεβαστού
Δεν είναι η πρώτη φορά που η Εκκλησία, ως διοικητικός μηχανισμός, και ακριβέστερα η Ιεραρχία, εσωτερικεύει κοινωνικές αντιθέσεις και επιχειρεί να τις εντάξει σε υποδείγματα "θεόπνευστης διδασκαλίας". Η εποχή Χριστόδουλου, που σφραγίστηκε από την προσπάθεια να μετατραπεί το εκκλησίασμα σε κοινωνικο-πολιτική ομάδα πίεσης, παρήλθε, άφησε όμως την Εκκλησία βαθιά διχασμένη και εκτεθειμένη για κομματισμό. Την "δεξιά του Κυρίου" είχε καλωσορίσει ο μακαριστός στις εκλογές του 2004.
Η εποχή Ιερωνύμου χαρακτηρίζεται από τη μετριοπάθεια ως προς τη διοίκηση της Εκκλησίας, αλλά και τις σχέσεις της με την πολιτεία και την κοινωνία. Το ακραίο πολιτικό κήρυγμα αντικαθίσταται από μηνύματα κοινωνικής καταλλαγής και αλληλεγγύης, σε μια περίοδο που η ύφεση και γενικότερα η κρίση απειλούν την κοινωνία. Για αίσθημα κατοχής έχει μιλήσει ο Ιερώνυμος.
Η εμφάνιση της Χρυσής Αυγής προκαλεί νέα ρήγματα στην Ιεραρχία. Αρκετοί ιεράρχες ήταν έτοιμοι από καιρό να εγκολπωθούν το πολιτικό πείραμα της Χρυσής Αυγής. Στη ζωή τους είχαν προσκυνήσει τη χούντα και τις αυταρχικές εξουσίες και καθόλου τον Θεό. Την εξέλιξη αυτή είχε προσημάνει ο ίδιος ο Χριστόδουλος, όταν υποκρινόταν πως επί επταετίας "διάβαζε"...
Το ρήγμα, ωστόσο, με τη Χρυσή Αυγή στην Εκκλησία είναι βαθύτερα αξιακό. Όπως τονίζουν ιεράρχες, οι ρατσιστικές πράξεις είναι αντιχριστιανικές και ο ναζισμός χτυπάει κατάσαρκα το ευαγγελικό μήνυμα περί ισότητας των ανθρώπων. Γι' αυτό καταγράφονται νέες συμμαχίες στο πλαίσιο της ιεραρχίας, που ενισχύονται από την προσπάθεια του συντηρητικού πυρήνα να αναχαιτίσει τις διαρροές του χριστεπώνυμου πληρώματος, παραδοσιακών ψηφοφόρων της Ν.Δ., προς την Ακροδεξιά. Πώς αλλιώς να εξηγήσει κανείς την τοποθέτηση του μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Άνθιμου κατά της Χρυσής Αυγής;
Εντύπωση προκάλεσε η προχθεσινή απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (ΔΙΣ), σύμφωνα με την οποία όποιος θεολόγος προσλαμβάνεται στην εκπαίδευση πρέπει να έχει τη θετική εισήγηση -συμμαρτυρία, όπως αναφέρει η ανακοίνωση- του επισκόπου της τοπικής Εκκλησίας. Ίσως διαφεύγει στους σεβασμιότατους ότι οι θεολόγοι καθηγητές, απόφοιτοι θεολογικών σχολών με επικρατούσα την ορθόδοξη θεολογία, διορίζονται αξιοκρατικά με ΑΣΕΠ, διαδικασία που δεν προβλέπει αξιολόγηση του θρησκευτικού φρονήματος ή μάλλον της εκκλησιαστικής (ή μήπως παρεκκλησιαστικής;) προσήλωσης των υποψηφίων. Αν γινόταν δεκτή η αξίωση των αγίων πατέρων, τότε το Δημόσιο θα αναγνώριζε πελατειακό προνόμιο στους επισκόπους και θα επανέφερε, με άλλη μορφή, το πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων ή, επί το τεχνοκρατικότερον, την πιστοποίηση ορθοδοξίας!
Ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, ο οποίος εισηγείται τα μέτρα, προτείνει επίσης να αυξηθούν οι ώρες διδασκαλίας των Θρησκευτικών στα σχολεία, και μάλιστα με τη μορφή του κατηχητικού φρονηματισμού και όχι της πολιτισμικής - διαθρησκειακής καλλιέργειας. Η ΔΙΣ ζητεί να παρέμβει στη διαμόρφωση των νέων αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών, διεκδικεί ειδικό ρόλο της Εκκλησίας στη διαπαιδαγώγηση της νεολαίας, κάτι που, είναι αλήθεια, κατοχυρώνεται από τους ισχύοντες νόμους του ΠΑΣΟΚ.
Θα περιμέναμε από την Εκκλησία πιο σύγχρονη, δημοκρατική και ανεκτική (και κατά τούτο χριστιανική) αντίληψη για την εκπαίδευση των νέων, σε μια περίοδο που στα σχολεία φοιτούν χιλιάδες αλλόθρησκοι και αλλοδαποί μαθητές και η πίστη του καθενός είναι προσωπική υπόθεση και όχι ενοριακός καταναγκασμός. Θα περιμέναμε από την Εκκλησία να παρεμβαίνει ενωτικά και όχι δυνάμει διχαστικά, να προβάλλει το μήνυμα της αγάπης και όχι την "ιδιοπροσωπία" του ορθοδοξισμού.
Για να αντιμετωπιστεί η κρίση που βιώνει ο λαός και η χώρα χρειάζεται η μέγιστη συστράτευση κοινωνικών δυνάμεων, στη βάση δημοκρατικών αξιών. Εκεί η Εκκλησία ιστορικά έχει αποδείξει ότι διαθέτει ρόλο. Αρκεί να ενώνει και να μη δογματίζει, να μοιράζεται και να μη διεκδικεί, να συμπάσχει και να μην κατακρίνει. Η παρουσία του Ιερώνυμου στο τιμόνι της Εκκλησίας, που διοικείται από το δημοκρατικό σύστημα της συνοδικότητας, δημιουργεί βάσιμες ελπίδες ότι το φάντασμα του Χριστόδουλου δεν θα επανέλθει πάνω από τη Μονή Πετράκη.
εφ. Αυγή