Παρασκευή 19 Μαΐου 2017

Το αρχαίο παιχνίδι που έσωσε ένα χωριό



Οι 4.000 από τις 6.000 των κατοίκων του χωριού αυτού παίζουν σκάκι σχεδόν σε καθημερινή βάση. Τουλάχιστον, ένας άνθρωπος σε κάθε σπίτι ξέρει σκάκι. «Δεν θέλουμε να βλέπουμε τηλεόραση, θέλουμε να παίζουμε σκάκι και να κουβεντιάζουμε… Έρχονται από τη Γερμανία, ακόμη και τις ΗΠΑ για να μάθουν να παίζουν ή για να βελτιώσουν την τεχνική τους…»

Κι όμως, πενήντα χρόνια πριν, το Marottichal στην πολιτεία Κεράλα της Νοτιοδυτικής Ινδίας, υπέφερε από τον αλκοολισμό και τον παράνομο τζόγο. Μέχρι που ένας άνθρωπος δίδαξε στους κατοίκους το πιο αρχαίο και σίγουρα διασημότερο παιχνίδι στρατηγικής: Το σκάκι.


Το πράσινο χρώμα τους τοίχους του μικρού τεϊοποτείου έχει αρχίσει να ξεφτίζει, αφήνοντας να φανεί το παλιό, απαλό γαλάζιο μιας εποχής περασμένης.

Ο κύριος Unnikrishnan, ο ιδιοκτήτης του τεϊοποτείου, καθισμένος σε ένα από τα ξύλινα τραπέζια, παίρνει τον βασιλιά και παραμερίζει τον μαύρο άλογο.

Στα τέσσερα άλλα τραπέζια του μικρού μαγαζιού οι πνευματικές μάχες που δίνονται είναι εξίσου «σκληρές».

Μια τηλεόραση Videocon κάθεται σκονισμένη σε ένα ράφι. Αφού αγνοήθηκε, τελικά αποσυνδέθηκε και αφέθηκε στην τύχη της.

Γιατί άραγε, το παιχνίδι αυτό έχει βρει τόσο μεγάλη απήχηση στους κατοίκους του Marottichal, του απομακρυσμένου δασικού χωριού στη βόρεια Κεράλα;



«Το σκάκι μας βοηθά να ξεπερνάμε τις δυσκολίες και τα δεινά» λέει στο BBC ο κ. Unnikrishnan, παίρνοντας τη βασίλισσα. «Πάνω στη σκακιέρα πολεμάμε με τον τρόπο που παλεύουμε με τις δυσκολίες της ζωής».

Γιατί είναι τόσο δημοφιλές;

«Δείτε μόνος σας» λέει στον δημοσιογράφο.

Η στάση του λεωφορείου απέναντι από το τεϊοποτείο είναι γεμάτη κόσμο. Το συγκεντρωμένο πλήθος παρακολουθεί την αναμέτρηση δύο ανδρών με σαρόνγκ που παίζουν σκάκι (η σκακιέρα είναι από χαρτί, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες) καθισμένοι σταυροπόδι κάτω από ένα κιόσκι. Ο ένας από τους δύο παίκτες είναι ο οδηγός του λεωφορείου που άδραξε την ευκαιρία μέχρι την έναρξη της επόμενης βάρδιας.



Φίλοι σε πεζοδρόμια, σύζυγοι σε πάγκους, συνάδελφοι σε καταστήματα. Ο ασπρόμαυρος πίνακας της σκακιέρας στήνεται παντού. Το ίδιο συμβαίνει και στο σπίτι του κ. Unnikrishnan, ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία του χωριού για σκάκι -το μίνιμουμ είναι τρεις γύροι.

«Σε άλλα χωριά της Ινδίας ο μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων που ξέρουν σκάκι είναι λιγότεροι από 50» λέει ο Baby John, πρόεδρος της Ένωσης Σκακιστών του Marottichal.

«Εδώ 4.000 από τους 6.000 κατοίκους παίζουν σκάκι, σχεδόν καθημερινά».

«Και όλα αυτά χάρη σε αυτόν τον υπέροχο άνθρωπο» προσθέτει δείχνοντας τον κ. Unnikrishnan.



Πριν από πενήντα χρόνια, ο τόπος αυτός ήταν ένα πολύ διαφορετικό μέρος. Όπως και σε πολλά άλλα χωριά στη βόρεια Κεράλα, οι άνθρωποι υπέφεραν από τον αλκοολισμό και την εξάρτηση από τα παράνομα τυχερά παιχνίδια.

Μέχρι που ο κ. Unnikrishnan, λάτρης του παιχνιδιού, επέστρεψε στο Marottichal, τη γενέτειρα του, άνοιξε το τεϊοποτείο και άρχισε να διδάσκει τους πελάτες του σκάκι ως έναν πιο υγιεινό τρόπο για να περνούν ευχάριστα την ώρα τους.

Κατά έναν θαυμαστό τρόπο, η δημοτικότητα του παιχνιδιού εκτινάχθηκε, ενώ αλκοόλ και τζόγος μειώθηκαν. Ο ενθουσιασμός του χωριού για το αρχαίο παιχνίδι, που πιστεύεται ότι γεννήθηκε στην Ινδία τον 6ο αιώνα, είναι τόσο μεγάλος ώστε ο Unnikrishnan εκτιμά ότι υπάρχει τουλάχιστον ένας άνθρωπος σε κάθε νοικοκυριό του Marottichal που ξέρει να παίζει.

«Ευτυχώς που για εμάς το σκάκι είναι πιο εθιστικό από το αλκοόλ» λέει ο Baby John.

Το αρχαίο παιχνίδι όχι μόνο πήρε τη θέση του αλκοόλ και του τζόγου, αλλά επιπλέον, καθόρισε την ταυτότητα του Marottichal και, όπως λέει ο Baby John, συνεχίζει να προστατεύει τους κατοίκους από τις παγίδες του σύγχρονου τρόπου ζωής.

«Το σκάκι βελτιώνει τη συγκέντρωση, χτίζει χαρακτήρα και συσφίγγει τους δεσμούς της κοινότητας. Εδώ δεν βλέπουμε τηλεόραση, παίζουμε σκάκι και κουβεντιάζουμε».



Ακόμη και τα παιδιά;

Ήταν μεσημέρι όταν φτάσαμε στο Δημοτικό Σχολείο του Marottichal, ένα σύμπλεγμα από μπλε τοίχους και πορτοκαλί κεραμοσκεπές, λέει ο δημοσιογράφος Jack Palfrey. Η σκονισμένη αυλή ήταν γεμάτη παιδιά που έμοιαζαν με εκστατικό κοπάδι περιστεριών σε δημόσια πλατεία.

Αλλά μέσα σε όλη αυτή τη γεμάτη ζωντάνια φασαρία, μια παρέα παιδιών καθόταν ήσυχα σε μια σειρά από τραπέζια. Ο Vithun και ο Eldho, ηλικίας 12 ετών μοιράζονται τον κοινό ενθουσιασμό τους για το σκάκι.



Σε μια χώρα που βρίσκεται σε φάση ταχείας ψηφιοποίησης, αναζωπυρώνοντας τους ευρέως διαδεδομένους φόβους περί αποσύνδεσης της νεολαίας από τις ρίζες και τον πολιτισμό της Ινδίας, ήταν περίεργο να ακούει κανείς δύο παιδιά να μιλούν με τόσο μεγάλο ενθουσιασμό για ένα επιτραπέζιο παιχνίδι 1.000 ετών που είναι συνυφασμένο με την ιστορία της Ινδίας.

«Το σκάκι είναι το καλύτερο!», φώναξε ο Eldho αναπηδώντας από το κάθισμά του.

«Πέρυσι πήγαμε στο σχολείο με 15 σκακιέρες και καλέσαμε τα παιδιά να μάθουν σκάκι», λέει ο Baby John.

«Την επόμενη εβδομάδα όλα τα παιδιά στην τάξη είχαν αγοράσει τις δικές τους σκακιέρες».

Η θετική ανταπόκριση των μαθητών σε συνδυασμό με την πίστη τους στις ιδιότητες του παιχνιδιού, οδήγησε τον Σύνδεσμο Σκακιστών του Marottichal να ζητήσει από τις αρχές να συμπεριλάβουν το σκάκι στο επίσημο πρόγραμμα σπουδών. Αυτό, πιστεύουν, ότι θα βοηθήσει το όραμά τους να ζουν σε ένα χωριό όπου όλοι παίζουν σκάκι.



«Μόνο τότε θα μπορούμε να πούμε ότι είμαστε το χωριό του σκακιού».

Ο τρόπος ζωής του Marottichal έχει γίνει ελκυστικός και για τους κατοίκους της Κεράλα. Το χωριό εξαιτίας της φήμης του δέχεται επισκέπτες από τη Γερμανία, ακόμη και τις ΗΠΑ, είτε ανθρώπων οι οποίοι είτε θέλουν να μάθουν σκάκι, είτε να βελτιώσουν τις ικανότητες τους.

Θα μπορέσει μια μικρή κοινότητα που επικεντρώνεται σε ένα παλιό επιτραπέζιο παιχνίδι να αντέξει το σαρωτικό κύμα εκσυγχρονισμού που σαρώνει την ινδική υποήπειρο;

Προφανώς ο (πιο) μεγάλος αγώνας είναι μόλις στην αρχή…
TVXS.GR