Tvxs Ρεπορτάζ
Νίκος Μίχος
Τον τραγικό πνιγμό στο Φαρμακονήσι 11 ανθρώπων, 8 παιδιών και 3 γυναικών, αποφάσισε να βάλει στο αρχείο ο εισαγγελέας, όπως έκαναν χθες γνωστό οργανώσεις υπέρ των μεταναστών. Τον περασμένο Ιανουάριο μετά την κατακραυγή οι δικαστικές αρχές είχαν ζητήσει διερεύνηση των ευθυνών του λιμενικού για τυχόν πρόκληση ναυαγίου. Όμως για τις οργανώσεις η αρχειοθέτηση της υπόθεσης αποτελεί μια επιχείρηση συγκάλυψης του γεγονότος και για αυτό θα συνεχίσουν την έρευνα φτάνοντας αν χρειαστεί και στα διεθνή δικαστήρια.
«Γνωρίζουμε ότι εκείνη την νύχτα δεν τηρήθηκε κανένας κανόνας έρευνας και διάσωσης στην θάλασσα. Το ελληνικό κέντρο έρευνας και διάσωσης δεν ενεργοποιήθηκε παρά μόνο μετά την βύθιση του πλοιάριου. Είχε ενεργοποιηθεί όμως η υπηρεσία για την φύλαξη των θαλάσσιων συνόρων. Είναι εμφανές ότι προείχε η αστυνόμευση και η αποτροπή από την διάσωση», είπε η δικηγόρος Ελένη Σπαθανά, σε σχετική συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσαν το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το Δίκτυο Κοινωνικής Υποστήριξης Προσφύγων και Μεταναστών και η Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών. Σημειώνεται ότι δεν είναι λίγες οι διεθνείς ΜΚΟ που έχουν καταγγείλει τις ελληνικές αρχές για την τακτική της επαναπροώθησης, όπως ήταν κατά τα γεγονότα και το Φαρμακονήσι.
Σύμφωνα με τις εκπροσώπους των οργανώσεων (εκτός της κας Σπαθανά παρούσες ήταν η Μαρία Παπαμηνά, η Κλειώ Παπαπαντολέων και η Ιωάννα Κούρτοβικ), ο εισαγγελέας αρκέστηκε για να στείλει στο αρχείο την υπόθεση στις «αξιόπιστες» καταθέσεις των μεταναστών, που εμφανίζονταν να λένε ότι «αν δεν ήταν το λιμενικό θα είχαν πνιγεί όλοι. Είναι οι σωτήρες μας» και στις καταθέσεις των αντρών που διεξήγαγαν την επιχείρηση και της ηγεσίας τους. Όμως κατά τις ίδιες, οι ασάφειες που υπήρχαν στα στοιχεία έδειχναν την αδράνεια των μηχανισμών και για αυτό δεν έγινε έρευνα ούτε δόθηκαν κάποια συμπεράσματα στην δημοσιότητα.
Οι ασάφειες αυτές και η περιορισμένη πραγματογνωμοσύνη ξεκινούν από τα πιο απλά γεγονότα, όπως το γεγονός ότι το πλοίο που εστάλη να εντοπίσει το ακυβέρνητο σκάφος δεν έφερε εξοπλισμό διάσωσης, μέχρι τα πιο σημαντικά.
Όπως καταδεικνύουν τα ντοκουμέντα που παρουσίασαν οι δικηγόροι, στα σήματα του Λιμενικού υπάρχουν αναφορές σε διάφορες ώρες προσέγγισης, αναγνώρισης και ρυμούλκησης του σκάφους στο οποίο επέβαιναν οι μετανάστες. Συγκεκριμένα, σε άλλες εκθέσεις δηλωνόταν ως ώρα εντοπισμού του σκάφους η 01:25 και σε άλλες η 02:00. Υπήρχαν, δε, προφορικές αναφορές ότι ο εντοπισμός έγινε στις 00:35.
Το μόνο κοινό στοιχείο σε όλες τις αναφορές, όπως συμβαίνει σύμφωνα με την κα Παπαμηνά στις περισσότερες αντίστοιχες καταστάσεις, ήταν το στίγμα του σημείου εντοπισμού που συνέπιπτε με το στίγμα του σημείου βύθισης.
Η Ιωάννα Κούρτοβικ μιλά απόλυτα για μια επιχείρηση συγκάλυψης του ναυαγίου. Όπως παρουσίασε, σύμφωνα με το τελευταίο σήμα του Λιμενικού μεταξύ 02:00 και 02:13 εντοπίστηκε το ακυβέρνητο σκάφος, αναγνωρίστηκε, δυο άντρες του λιμενικού επιβιβάστηκαν σε αυτό, το έδεσαν με σκοινί από την πλώρη, ρυμουλκήθηκε για λίγα λεπτά μέχρι να λυθεί το σκοινί, το έδεσαν ξανά και το ρυμούλκησαν για λίγα λεπτά ακόμη μέχρι που ανετράπη. Τότε περισυνελέγησαν οι μετανάστες που έπεσαν στην θάλασσα και ελάχιστα αργότερα το σκάφος του Λιμενικού εμφάνισε βλάβη, δήλωσε ότι πρέπει να εγκαταλείψει και απομακρύνθηκε. Στις 02:16 βρισκόταν στην είσοδο του κόλπου του Φαρμακονησίου. Στις 02:30 έχει ήδη δέσει στην προβλήτα.
Όπως ανέφερε η κα Κούρτοβικ «οι λιμενικοί φάσκουν και αντιφάσκουν. Οι ίδιοι είπαν ότι έκοψαν το σκοινί που κρατούσε την βάρκα μισοβυθισμένη ενώ σίγουρα γνώριζαν ότι μέσα σε αυτή υπήρχαν ζωντανοί άνθρωποι. Όμως ακόμη και με μια μηχανή - εφόσον η δεύτερη παρουσίασε πρόβλημα - το πλοίο είχε αρκετή ιπποδύναμη ώστε να ρυμουλκήσει το σκάφος των μεταναστών».
Επίσης, οι δικηγόροι κατήγγειλαν πως όταν ζήτησαν σχετικά στοιχεία από τις αρμόδιες αρχές έλαβαν την απάντηση πως τα συστήματα που έφερε το πλοίο του Λιμενικού δεν διαθέτουν ψηφιακή μνήμη.
Οι οργανώσεις δεσμεύτηκαν ότι θα συνεχίσουν να ερευνούν το περιστατικό παρά το ότι η υπόθεση αρχειοθετήθηκε. «Θέλουμε να βρούμε τους εντολείς και να αποδοθούν ευθύνες στην λιμενική και πολιτική ηγεσία μέχρι την δικαίωση των 11 νεκρών», τόνισαν εκφράζοντας την πρόθεσή τους να προσφύγουν στα διεθνή δικαστήρια.
Στον χώρο του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, όπου πραγματοποιήθηκε η σχετική ενημέρωση, δεξιά και αριστερά από τις ομιλήτριες βρίσκονταν δυο άνθρωποι σιωπηλοί. Ο καθένας τους κρατούσε ένα πίνακα με τις φωτογραφίες των νεκρών της 27ης Ιανουαρίου. Οι συγγενείς των θυμάτων ρωτούν «γιατί;»