Η ετήσια έκθεση του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης για το 2015
Πρωτιά και φέτος, αν και με λιγότερες υποθέσεις, για τους δήμους, αλλά και αύξηση των ελέγχων σε εποπτευμένους από το δημόσιο ιδιωτικούς φορείς καταγράφει η ετήσια έκθεση για το 2015 του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, την οποία παρέδωσε χθες στον Αλ. Τσίπρα και τον πρόεδρο της Βουλής Ν. Βούτση η νέα γ.γ. Μαρία Παπασπύρου. Την τελευταία υποδέχτηκε στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός, ευχόμενος οι προσπάθειες «για την πάταξη της διαφθοράς, όσο και για τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης να έχουν αποτέλεσμα, διότι είναι πολύ σημαντικός κρίκος, τόσο για την οικονομία, όσο και για την κοινωνία μας».
Για το 2015 ο ΓΕ∆∆ προχώρησε στον έλεγχο 1.388 υποθέσεων, όπως καταγράφεται στην ετήσια έκθεση, μετά τη μελέτη ενός μεγάλου όγκου καταγγελιών, επώνυμων και ανώνυμων καθώς και πληροφοριακών σημειωμάτων που τέθηκαν υπόψη του.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι επώνυμες καταγγελίες αποτέλεσαν για ακόμη μία χρονιά τη βασική δεξαμενή προέλευσης των υποθέσεων (σε ποσοστό 44 %), ενώ παρατηρείται σημαντική μείωση των ανώνυμων καταγγελιών που κρίθηκε σκόπιμο να διερευνηθούν. Αντίστοιχα, περιορίστηκε και ο αριθμός των περιπτώσεων στις οποίες ο ΓΕ∆∆ κινητοποιήθηκε αυτεπάγγελτα ή κατόπιν κάποιου δημοσιεύματος (13 υποθέσεις).
Πρώτοι, αλλά με λιγότερες υποθέσεις οι δήμοι
Σε ό,τι αφορά τη θεματική κατανομή των διερευνηθεισών υποθέσεων, δεν διαπιστώνεται σημαντική διαφοροποίηση με άλλες χρονιές με τις υποθέσεις οικονομικής διαχείρισης να αποτελούν και πάλι τη βασική κατηγορία. Οι δήμοι απασχόλησαν λιγότερο φέτος τον ΓΕ∆∆ (με 375 υποθέσεις έναντι 518 το 2014), διατηρώντας όμως την πρωτιά στους ελέγχους ωστόσο, αυξήθηκε το ποσοστό των υποθέσεων που αφορούσαν σε ελέγχους εποπτευόμενων ιδιωτικών φορέων (π.χ., ιδιωτικά ΚΤΕΟ, ιδιωτικές κλινικές) με 296 υποθέσεις έναντι 142 το 2014, γεγονός, όπως εξηγείται στην έκθεση, «που πιθανώς οφείλεται στην αυξανόμενη τάση της νομοθεσίας για ανάθεση άσκησης δημόσιας εξουσίας σε ιδιωτικούς φορείς και στην παρεπόμενη ανάγκη επαρκούς εποπτείας των τελευταίων από τις εντεταλμένες προς τούτο δημόσιες υπηρεσίες».
Η γεωγραφική κατανομή των υποθέσεων παραμένει σχεδόν ίδια, με την Περιφέρεια Αττικής να προηγείται κατά πολύ των υπόλοιπων γεωγραφικών περιοχών λόγω της συγκέντρωσης της διοικητικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι και το 2015 το Γραφείο του ΓΕ∆∆ ανέλαβε των έλεγχο των περισσότερων υποθέσεων (50% περίπου), από δε τις υπόλοιπες ο μεγαλύτερος όγκος διαβιβάστηκε προς έλεγχο σε ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών.
Ζήτημα με τις ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρείες
Αξίζει, ακόμη, να σημειώσουμε πως, στο εισαγωγικό σημείωμά της, η κ. Παπασπύρου θέτει ζήτημα για την ύπαρξη και τη λειτουργία των ιδιωτικών ελεγκτικών εταιρειών, παρουσιάζοντας μάλιστα το παράδειγμα της προβληματικής εμπλοκής των εταιρειών αυτών σε ελέγχους συναρτώμενους με τον ΕΟΠΥΥ (έλεγχος των παραστατικών, της κοστολόγησης και εκκαθάρισης λογαριασμών των συμβεβλημένων ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας (του έτους 2013). Όπως σημειώνει μάλιστα χαρακτηριστικά, «Η εκχώρηση ελεγκτικού έργου σε ιδιώτες φαίνεται να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που καλείται να θεραπεύσει. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνεται για εξαιρετικούς λόγους, με επαρκή αιτιολογία, με επίγνωση ότι παραχωρείται δημόσια εξουσία σε ιδιώτες, και με πρόνοιες και διασφαλίσεις για αμερόληπτη κρίση».
Έλεγχος στο ΓΝΠΑ Π. & Α. Κυριακού
Στην έκθεση περιγράφονται ενδεικτικά υποθέσεις ελέγχων όπως ο διοικητικός και οικονομικός έλεγχος, κατ’ ακολουθία των γεγονότων σύλληψης στις 24-12-2014 του πρώην προέδρου του ∆.Σ. του ΓΝΠΑ Π. & Α. Κυριακού για υπόθεση χρηματισμού και εκβίασης σε διαγωνισμό σχετικό με την υλοποίηση προγράμματος του νοσοκομείου. Κατά τον δειγματοληπτικό έλεγχο των συμβάσεων του προγράμματος «Εθνικό σχέδιο δράσης για τη δημόσια Υγεία, πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας, ∆ράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή» του ΓΝΠΑ Π. & Α. Κυριακού, αρχικού προϋπολογισμού 3.000.000 ευρώ, διαπιστώθηκαν πλήθος παραβάσεων, μεταξύ άλλων πλημμελής τήρηση του αρχείου του έργου, χωρίς σύνδεση των στοιχείων, με συνέπεια να δυσχεραίνονται οι επαληθεύσεις.
Διασπάθιση χρήματος στον ΟΛΠ Α.Ε.
Έλεγχοι επίσης διενεργήθηκαν για καταγγελίες που αφορούσαν έργα του ΟΛΠ Α.Ε. Από το αρμόδιο Κλιμάκιο Ελέγχου, όπως περιγράφεται στην έκθεση, διαπιστώθηκαν σοβαρές παραβάσεις, μεταξύ άλλων, στην κατασκευή νέου κρηπιδότοιχου εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων στην περιοχή Αγίου Νικολάου κεντρικού λιμένα Πειραιώς.
Το εν λόγω έργο δημοπρατήθηκε προκειμένου να κατασκευαστεί άμεσα (εντός επτά μηνών) νέος κρηπιδότοιχος εξυπηρέτησης κρουαζερόπλοιων στη περιοχή Αγίου Νικολάου Πειραιά. Όμως, αρχικά η ανεπάρκεια των συμβατικών δεδομένων και η καθυστέρηση παράδοσης του πεδίου εργασίας στον ανάδοχο και στη συνέχεια η αδικαιολόγητη ανοχή των αρμοδίων οργάνων του έργου στην αντισυμβατική αδράνειά του, χωρίς την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων, και τελικά η αδικαιολόγητη διάλυση της σύμβασης με καταβολή αποζημίωσης στον ανάδοχο αντί της έκπτωσής του, επέτρεψαν σήμερα, πέντε χρόνια μετά την έναρξη του έργου (17/12/2010), το έργο να παραμένει ανεκτέλεστο κατά 60% περίπου, να έχει υποστεί ζημία ύψους 296.375,56 ευρώ και να είναι εκτεθειμένο στον κίνδυνο απένταξής του από το πρόγραμμα συγχρηματοδότησης του ΕΣΠΑ, με ενδεχόμενη ζημία την απώλεια του συνόλου της κοινοτικής συνδρομής ύψους 2.945.739,14 ευρώ.
Μικρά έργα περιόδου 2001-2004
Στο ίδιο πλαίσιο ελέγχου στον ΟΛΠ, για όλα τα ελεγχθέντα μικρά έργα του έτους 2004, αλλά και δειγματοληπτικά για τα έργα της περιόδου 2001-2003, αναδείχθηκε, όπως σημειώνεται στην έκθεση, ένα παγιωμένο σύστημα ανάθεσης και εκτέλεσης μικρών έργων του ΟΛΠ Α.Ε., που συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στη διαδικασία επιλογής αναδόχου και του ελεύθερου ανταγωνισμού, με ζημιογόνες συνέπειες για τον Οργανισμό. Αποτελεί δε σοβαρή ένδειξη ότι έγινε συνεννόηση των συναγωνιζόμενων προς αποφυγή πραγματικού ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα ζημία για την ΟΛΠ Α.Ε. Η κυκλικότητα της σύνθεσης των υποψηφίων αναδόχων στα περισσότερα έργα, η ασαφής περιγραφή του αντικειμένου της δημοπρασίας, η παράνομη σύνταξη του προϋπολογισμού των έργων, η επιλογή συστήματος ανάθεσης που δεν ανταποκρίνονταν στις πραγματικές συνθήκες των έργων και, εν τέλει, η διαχείριση των παραπάνω διαδικασιών από τα αρμόδια όργανα του ΟΛΠ Α.Ε. υπήρξε πολλαπλά παράνομη και επιζήμια για τον Οργανισμό. Η εκτίμηση ζημίας από τα ελεγχθέντα έργα ανέρχεται σε 755.142,84 ευρώ. Λόγω όμως της ομοιότητας των ευρημάτων, βάσιμα εικάζεται ότι η συνολική ζημία από όλα τα μικρά έργα (ελεγχθέντα και μη) της περιόδου 2001-2004 είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Μορφονιός Νίκος - ΑΥΓΗ
Πρωτιά και φέτος, αν και με λιγότερες υποθέσεις, για τους δήμους, αλλά και αύξηση των ελέγχων σε εποπτευμένους από το δημόσιο ιδιωτικούς φορείς καταγράφει η ετήσια έκθεση για το 2015 του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης, την οποία παρέδωσε χθες στον Αλ. Τσίπρα και τον πρόεδρο της Βουλής Ν. Βούτση η νέα γ.γ. Μαρία Παπασπύρου. Την τελευταία υποδέχτηκε στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός, ευχόμενος οι προσπάθειες «για την πάταξη της διαφθοράς, όσο και για τον αναγκαίο εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης να έχουν αποτέλεσμα, διότι είναι πολύ σημαντικός κρίκος, τόσο για την οικονομία, όσο και για την κοινωνία μας».
Για το 2015 ο ΓΕ∆∆ προχώρησε στον έλεγχο 1.388 υποθέσεων, όπως καταγράφεται στην ετήσια έκθεση, μετά τη μελέτη ενός μεγάλου όγκου καταγγελιών, επώνυμων και ανώνυμων καθώς και πληροφοριακών σημειωμάτων που τέθηκαν υπόψη του.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι επώνυμες καταγγελίες αποτέλεσαν για ακόμη μία χρονιά τη βασική δεξαμενή προέλευσης των υποθέσεων (σε ποσοστό 44 %), ενώ παρατηρείται σημαντική μείωση των ανώνυμων καταγγελιών που κρίθηκε σκόπιμο να διερευνηθούν. Αντίστοιχα, περιορίστηκε και ο αριθμός των περιπτώσεων στις οποίες ο ΓΕ∆∆ κινητοποιήθηκε αυτεπάγγελτα ή κατόπιν κάποιου δημοσιεύματος (13 υποθέσεις).
Πρώτοι, αλλά με λιγότερες υποθέσεις οι δήμοι
Σε ό,τι αφορά τη θεματική κατανομή των διερευνηθεισών υποθέσεων, δεν διαπιστώνεται σημαντική διαφοροποίηση με άλλες χρονιές με τις υποθέσεις οικονομικής διαχείρισης να αποτελούν και πάλι τη βασική κατηγορία. Οι δήμοι απασχόλησαν λιγότερο φέτος τον ΓΕ∆∆ (με 375 υποθέσεις έναντι 518 το 2014), διατηρώντας όμως την πρωτιά στους ελέγχους ωστόσο, αυξήθηκε το ποσοστό των υποθέσεων που αφορούσαν σε ελέγχους εποπτευόμενων ιδιωτικών φορέων (π.χ., ιδιωτικά ΚΤΕΟ, ιδιωτικές κλινικές) με 296 υποθέσεις έναντι 142 το 2014, γεγονός, όπως εξηγείται στην έκθεση, «που πιθανώς οφείλεται στην αυξανόμενη τάση της νομοθεσίας για ανάθεση άσκησης δημόσιας εξουσίας σε ιδιωτικούς φορείς και στην παρεπόμενη ανάγκη επαρκούς εποπτείας των τελευταίων από τις εντεταλμένες προς τούτο δημόσιες υπηρεσίες».
Η γεωγραφική κατανομή των υποθέσεων παραμένει σχεδόν ίδια, με την Περιφέρεια Αττικής να προηγείται κατά πολύ των υπόλοιπων γεωγραφικών περιοχών λόγω της συγκέντρωσης της διοικητικής δραστηριότητας στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι και το 2015 το Γραφείο του ΓΕ∆∆ ανέλαβε των έλεγχο των περισσότερων υποθέσεων (50% περίπου), από δε τις υπόλοιπες ο μεγαλύτερος όγκος διαβιβάστηκε προς έλεγχο σε ελεγκτικές υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών.
Ζήτημα με τις ιδιωτικές ελεγκτικές εταιρείες
Αξίζει, ακόμη, να σημειώσουμε πως, στο εισαγωγικό σημείωμά της, η κ. Παπασπύρου θέτει ζήτημα για την ύπαρξη και τη λειτουργία των ιδιωτικών ελεγκτικών εταιρειών, παρουσιάζοντας μάλιστα το παράδειγμα της προβληματικής εμπλοκής των εταιρειών αυτών σε ελέγχους συναρτώμενους με τον ΕΟΠΥΥ (έλεγχος των παραστατικών, της κοστολόγησης και εκκαθάρισης λογαριασμών των συμβεβλημένων ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας (του έτους 2013). Όπως σημειώνει μάλιστα χαρακτηριστικά, «Η εκχώρηση ελεγκτικού έργου σε ιδιώτες φαίνεται να δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που καλείται να θεραπεύσει. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να γίνεται για εξαιρετικούς λόγους, με επαρκή αιτιολογία, με επίγνωση ότι παραχωρείται δημόσια εξουσία σε ιδιώτες, και με πρόνοιες και διασφαλίσεις για αμερόληπτη κρίση».
Έλεγχος στο ΓΝΠΑ Π. & Α. Κυριακού
Στην έκθεση περιγράφονται ενδεικτικά υποθέσεις ελέγχων όπως ο διοικητικός και οικονομικός έλεγχος, κατ’ ακολουθία των γεγονότων σύλληψης στις 24-12-2014 του πρώην προέδρου του ∆.Σ. του ΓΝΠΑ Π. & Α. Κυριακού για υπόθεση χρηματισμού και εκβίασης σε διαγωνισμό σχετικό με την υλοποίηση προγράμματος του νοσοκομείου. Κατά τον δειγματοληπτικό έλεγχο των συμβάσεων του προγράμματος «Εθνικό σχέδιο δράσης για τη δημόσια Υγεία, πρόληψη και αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας, ∆ράσεις για την άσκηση και την υγιεινή διατροφή» του ΓΝΠΑ Π. & Α. Κυριακού, αρχικού προϋπολογισμού 3.000.000 ευρώ, διαπιστώθηκαν πλήθος παραβάσεων, μεταξύ άλλων πλημμελής τήρηση του αρχείου του έργου, χωρίς σύνδεση των στοιχείων, με συνέπεια να δυσχεραίνονται οι επαληθεύσεις.
Διασπάθιση χρήματος στον ΟΛΠ Α.Ε.
Έλεγχοι επίσης διενεργήθηκαν για καταγγελίες που αφορούσαν έργα του ΟΛΠ Α.Ε. Από το αρμόδιο Κλιμάκιο Ελέγχου, όπως περιγράφεται στην έκθεση, διαπιστώθηκαν σοβαρές παραβάσεις, μεταξύ άλλων, στην κατασκευή νέου κρηπιδότοιχου εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων στην περιοχή Αγίου Νικολάου κεντρικού λιμένα Πειραιώς.
Το εν λόγω έργο δημοπρατήθηκε προκειμένου να κατασκευαστεί άμεσα (εντός επτά μηνών) νέος κρηπιδότοιχος εξυπηρέτησης κρουαζερόπλοιων στη περιοχή Αγίου Νικολάου Πειραιά. Όμως, αρχικά η ανεπάρκεια των συμβατικών δεδομένων και η καθυστέρηση παράδοσης του πεδίου εργασίας στον ανάδοχο και στη συνέχεια η αδικαιολόγητη ανοχή των αρμοδίων οργάνων του έργου στην αντισυμβατική αδράνειά του, χωρίς την επιβολή των προβλεπόμενων κυρώσεων, και τελικά η αδικαιολόγητη διάλυση της σύμβασης με καταβολή αποζημίωσης στον ανάδοχο αντί της έκπτωσής του, επέτρεψαν σήμερα, πέντε χρόνια μετά την έναρξη του έργου (17/12/2010), το έργο να παραμένει ανεκτέλεστο κατά 60% περίπου, να έχει υποστεί ζημία ύψους 296.375,56 ευρώ και να είναι εκτεθειμένο στον κίνδυνο απένταξής του από το πρόγραμμα συγχρηματοδότησης του ΕΣΠΑ, με ενδεχόμενη ζημία την απώλεια του συνόλου της κοινοτικής συνδρομής ύψους 2.945.739,14 ευρώ.
Μικρά έργα περιόδου 2001-2004
Στο ίδιο πλαίσιο ελέγχου στον ΟΛΠ, για όλα τα ελεγχθέντα μικρά έργα του έτους 2004, αλλά και δειγματοληπτικά για τα έργα της περιόδου 2001-2003, αναδείχθηκε, όπως σημειώνεται στην έκθεση, ένα παγιωμένο σύστημα ανάθεσης και εκτέλεσης μικρών έργων του ΟΛΠ Α.Ε., που συνιστά παρέκκλιση από τις αρχές της διαφάνειας, της ισότητας συμμετοχής στη διαδικασία επιλογής αναδόχου και του ελεύθερου ανταγωνισμού, με ζημιογόνες συνέπειες για τον Οργανισμό. Αποτελεί δε σοβαρή ένδειξη ότι έγινε συνεννόηση των συναγωνιζόμενων προς αποφυγή πραγματικού ανταγωνισμού, με αποτέλεσμα ζημία για την ΟΛΠ Α.Ε. Η κυκλικότητα της σύνθεσης των υποψηφίων αναδόχων στα περισσότερα έργα, η ασαφής περιγραφή του αντικειμένου της δημοπρασίας, η παράνομη σύνταξη του προϋπολογισμού των έργων, η επιλογή συστήματος ανάθεσης που δεν ανταποκρίνονταν στις πραγματικές συνθήκες των έργων και, εν τέλει, η διαχείριση των παραπάνω διαδικασιών από τα αρμόδια όργανα του ΟΛΠ Α.Ε. υπήρξε πολλαπλά παράνομη και επιζήμια για τον Οργανισμό. Η εκτίμηση ζημίας από τα ελεγχθέντα έργα ανέρχεται σε 755.142,84 ευρώ. Λόγω όμως της ομοιότητας των ευρημάτων, βάσιμα εικάζεται ότι η συνολική ζημία από όλα τα μικρά έργα (ελεγχθέντα και μη) της περιόδου 2001-2004 είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Μορφονιός Νίκος - ΑΥΓΗ