του Γιάννη Κωνσταντίνου
O ΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ «AΝΝΙΤΑGR» ΤΗΣ ΑΝΝΙΤΑΣ ΠΑΝΙΑ, ΠΕΡΣΙ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ
Το Παπάφειο Ορφανοτροφείο, που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1903, είναι, σήμερα, όπως μας πληροφορεί η ιστοσελίδα του, νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που εποπτεύεται από την 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης και κατ’ επέκταση από τον υπουργό Υγείας. Για κακή τύχη –όχι μόνο του Παπαφείου– διοικείται από τον εκάστοτε «Άνθιμο» Θεσσαλονίκης. Ο νυν Άνθιμος ελέγχεται ποινικά διότι το 2012 συγκάλυψε μια υπόθεση βιασμού ανηλίκου αγοριού από άλλο ανήλικο αγόρι εντός του ορφανοτροφείου.
Η υπόθεση διερευνήθηκε για πάνω από δύο χρόνια από έναν Εισαγγελέα Πρωτοδικών, ο οποίος την έστειλε στο αρχείο. Ευτυχώς, τον τρίτο χρόνο (κατά τας Γραφάς;) η Εισαγγελέας Εφετών διαφώνησε και παρήγγειλε διώξεις. Ο ίδιος ο Άνθιμος παραδέχεται ότι γνώριζε από την πρώτη στιγμή το περιστατικό και ομολογεί τη συγκάλυψη με τη δικαιολογία ότι πίστευε πως είναι καλύτερο το θέμα να αντιμετωπιστεί από το επιστημονικό προσωπικό του ιδρύματος. Μόνο που ο βιασμός επαναλήφθηκε, το παιδί νοσηλεύτηκε με βαριά βλάβη σε νοσοκομείο και το ζήτημα ξέφυγε από τους δαιδαλώδεις διαδρόμους και τα ψηλοτάβανα δωμάτια του νεοκλασικού της οδού Παπάφη.
Αμέσως προκύπτει το πρώτο ερώτημα: Μπορεί ο Άνθιμος να παραμείνει στη διοίκηση του ιδρύματος; Η κυβέρνηση, υποθέτω, θα απαντήσει ότι μπορεί γιατί καλύπτεται από το τεκμήριο αθωότητας μέχρι να καταδικαστεί από το ποινικό δικαστήριο και γιατί η πράξη του δεν είναι κακουργηματική, αν και συγκαλύπτει κακούργημα. Δεν συμφωνώ: το τεκμήριο αθωότητας είναι η δικονομική εγγύηση του κατηγορούμενου ότι στο πλαίσιο της ποινικής δίκης η κατηγορούσα αρχή και μόνο φέρει το βάρος απόδειξης της κατηγορίας. Εκτός ποινικής δίκης, το τεκμήριο αθωότητας δεν απαγορεύει στην πολιτεία, σταθμίζοντας, να περιορίζει άλλα δικαιώματα του κατηγορούμενου προς προστασία υπέρτερων αγαθών. Στην περίπτωσή μας η γενετήσια αξιοπρέπεια των ανήλικων τροφίμων είναι υπέρτερο αγαθό από το δικαίωμα του Άνθιμου να διοικεί το Παπάφειο. Το προσπερνώ, για να ρωτήσω αν ο αρμόδιος υπουργός θα ζητήσει ο ίδιος την πειθαρχική έρευνα του θέματος ή αν θα κρυφτεί πίσω από την ιερατική ιδιότητα του Άνθιμου περιμένοντας τον έλεγχο της Ιεράς Συνόδου.
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα: Θα διωχθεί ένας διαρκής και πάγιος «μακεδονομάχος» σε αυτή την (νυν και αεί) κρίσιμη στιγμή του εθνικού θέματος; («Δεν βλέπετε την επίθεση; Εδώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν πάει εκεί που οι αμερικάνοι καλούν τους σκοπιανούς με το συνταγματικό τους όνομα;» θα ρωτήσει ο ανήσυχος πατριώτης). Θα διωχθεί ένας δημοφιλής τηλεοπτικός αστέρας; («Ξεχνάτε ότι τοποθετήθηκε υπέρ του ανοίγματος της ΕΡΤ3 που συνεχίζει να μεταδίδει την κυριακάτικη λειτουργία;» θα ρωτήσει ο ανεξίκακος αντιμνημονιακός πολίτης). Θα διωχθεί ένας ιεράρχης από μια (ακόμη) κυβέρνηση που ομνύει στους διακριτούς ρόλους και την καλή συνεργασία Εκκλησίας κράτους; («μήπως σας πειράζει που δεν κρύβει τα λόγια του για τους “ανώμαλους” και τις παρελάσεις τους;» θα ρωτήσει κάποιος ανεξάρτητος έλληνας).
Φοβάμαι ότι κι αυτή τη φορά θα επιδειχθεί ανοχή στον Άνθιμο. Όπως έγινε όταν ξεχέρσωνε δάσος για να χτίσει το ενδιαίτημα του Πανοράματος, όπως έγινε όταν απειλούσε τον Μπουτάρη, όπως έγινε όταν υπερθεμάτιζε σε ομοφοβία και ρατσισμό. Δυστυχώς αυτό προοιωνίζεται η υπαναχώρηση στο θέμα της απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών και η προνομιακή εξαίρεση των ορθόδοξων μητροπόλεων από τους περιορισμούς στην κίνηση των κεφαλαίων. Γιατί («διατί να το κρύψωμεν άλλωστε;») όσο δεν υπάρχει πλήρης κι απόλυτος διαχωρισμός Εκκλησίας-κράτους, οι Άνθιμοι θα νοσφίζονται κρατικές αρμοδιότητες (από την πρόνοια μέχρι την εξωτερική πολιτική) και θα επιδιώκουν να απολαμβάνουν το πέπλο της γενικευμένης ασυλίας των λοιπών κρατικών λειτουργών. Εξαιτίας αυτής της ασυλίας, η θρησκευόμενη δικαιοσύνη μας επί τρία χρόνια δίσταζε να αντιμετωπίσει τον Άνθιμο όπως κάθε άλλο κοινό κοσμικό θνητό.
Ο Γιάννης Κωνσταντίνου είναι δικηγόρος Θεσσαλονίκης.
https://enthemata.wordpress.com
O ΑΝΘΙΜΟΣ ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΤΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ «AΝΝΙΤΑGR» ΤΗΣ ΑΝΝΙΤΑΣ ΠΑΝΙΑ, ΠΕΡΣΙ ΤΟΝ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟ
Το Παπάφειο Ορφανοτροφείο, που ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1903, είναι, σήμερα, όπως μας πληροφορεί η ιστοσελίδα του, νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου που εποπτεύεται από την 4η Υγειονομική Περιφέρεια Μακεδονίας και Θράκης και κατ’ επέκταση από τον υπουργό Υγείας. Για κακή τύχη –όχι μόνο του Παπαφείου– διοικείται από τον εκάστοτε «Άνθιμο» Θεσσαλονίκης. Ο νυν Άνθιμος ελέγχεται ποινικά διότι το 2012 συγκάλυψε μια υπόθεση βιασμού ανηλίκου αγοριού από άλλο ανήλικο αγόρι εντός του ορφανοτροφείου.
Η υπόθεση διερευνήθηκε για πάνω από δύο χρόνια από έναν Εισαγγελέα Πρωτοδικών, ο οποίος την έστειλε στο αρχείο. Ευτυχώς, τον τρίτο χρόνο (κατά τας Γραφάς;) η Εισαγγελέας Εφετών διαφώνησε και παρήγγειλε διώξεις. Ο ίδιος ο Άνθιμος παραδέχεται ότι γνώριζε από την πρώτη στιγμή το περιστατικό και ομολογεί τη συγκάλυψη με τη δικαιολογία ότι πίστευε πως είναι καλύτερο το θέμα να αντιμετωπιστεί από το επιστημονικό προσωπικό του ιδρύματος. Μόνο που ο βιασμός επαναλήφθηκε, το παιδί νοσηλεύτηκε με βαριά βλάβη σε νοσοκομείο και το ζήτημα ξέφυγε από τους δαιδαλώδεις διαδρόμους και τα ψηλοτάβανα δωμάτια του νεοκλασικού της οδού Παπάφη.
Αμέσως προκύπτει το πρώτο ερώτημα: Μπορεί ο Άνθιμος να παραμείνει στη διοίκηση του ιδρύματος; Η κυβέρνηση, υποθέτω, θα απαντήσει ότι μπορεί γιατί καλύπτεται από το τεκμήριο αθωότητας μέχρι να καταδικαστεί από το ποινικό δικαστήριο και γιατί η πράξη του δεν είναι κακουργηματική, αν και συγκαλύπτει κακούργημα. Δεν συμφωνώ: το τεκμήριο αθωότητας είναι η δικονομική εγγύηση του κατηγορούμενου ότι στο πλαίσιο της ποινικής δίκης η κατηγορούσα αρχή και μόνο φέρει το βάρος απόδειξης της κατηγορίας. Εκτός ποινικής δίκης, το τεκμήριο αθωότητας δεν απαγορεύει στην πολιτεία, σταθμίζοντας, να περιορίζει άλλα δικαιώματα του κατηγορούμενου προς προστασία υπέρτερων αγαθών. Στην περίπτωσή μας η γενετήσια αξιοπρέπεια των ανήλικων τροφίμων είναι υπέρτερο αγαθό από το δικαίωμα του Άνθιμου να διοικεί το Παπάφειο. Το προσπερνώ, για να ρωτήσω αν ο αρμόδιος υπουργός θα ζητήσει ο ίδιος την πειθαρχική έρευνα του θέματος ή αν θα κρυφτεί πίσω από την ιερατική ιδιότητα του Άνθιμου περιμένοντας τον έλεγχο της Ιεράς Συνόδου.
Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα: Θα διωχθεί ένας διαρκής και πάγιος «μακεδονομάχος» σε αυτή την (νυν και αεί) κρίσιμη στιγμή του εθνικού θέματος; («Δεν βλέπετε την επίθεση; Εδώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν πάει εκεί που οι αμερικάνοι καλούν τους σκοπιανούς με το συνταγματικό τους όνομα;» θα ρωτήσει ο ανήσυχος πατριώτης). Θα διωχθεί ένας δημοφιλής τηλεοπτικός αστέρας; («Ξεχνάτε ότι τοποθετήθηκε υπέρ του ανοίγματος της ΕΡΤ3 που συνεχίζει να μεταδίδει την κυριακάτικη λειτουργία;» θα ρωτήσει ο ανεξίκακος αντιμνημονιακός πολίτης). Θα διωχθεί ένας ιεράρχης από μια (ακόμη) κυβέρνηση που ομνύει στους διακριτούς ρόλους και την καλή συνεργασία Εκκλησίας κράτους; («μήπως σας πειράζει που δεν κρύβει τα λόγια του για τους “ανώμαλους” και τις παρελάσεις τους;» θα ρωτήσει κάποιος ανεξάρτητος έλληνας).
Φοβάμαι ότι κι αυτή τη φορά θα επιδειχθεί ανοχή στον Άνθιμο. Όπως έγινε όταν ξεχέρσωνε δάσος για να χτίσει το ενδιαίτημα του Πανοράματος, όπως έγινε όταν απειλούσε τον Μπουτάρη, όπως έγινε όταν υπερθεμάτιζε σε ομοφοβία και ρατσισμό. Δυστυχώς αυτό προοιωνίζεται η υπαναχώρηση στο θέμα της απαλλαγής από το μάθημα των θρησκευτικών και η προνομιακή εξαίρεση των ορθόδοξων μητροπόλεων από τους περιορισμούς στην κίνηση των κεφαλαίων. Γιατί («διατί να το κρύψωμεν άλλωστε;») όσο δεν υπάρχει πλήρης κι απόλυτος διαχωρισμός Εκκλησίας-κράτους, οι Άνθιμοι θα νοσφίζονται κρατικές αρμοδιότητες (από την πρόνοια μέχρι την εξωτερική πολιτική) και θα επιδιώκουν να απολαμβάνουν το πέπλο της γενικευμένης ασυλίας των λοιπών κρατικών λειτουργών. Εξαιτίας αυτής της ασυλίας, η θρησκευόμενη δικαιοσύνη μας επί τρία χρόνια δίσταζε να αντιμετωπίσει τον Άνθιμο όπως κάθε άλλο κοινό κοσμικό θνητό.
Ο Γιάννης Κωνσταντίνου είναι δικηγόρος Θεσσαλονίκης.
https://enthemata.wordpress.com