Τελικά, είχε απόλυτο δίκιο ο Φρόυντ όταν έλεγε ότι «από λάθος σε λάθος ανακαλύπτει
κανείς όλη την αλήθεια»! Σήμερα, ύστερα από έξι χρόνια ύφεσης, στην Ελλάδα των
μνημονίων ανακαλύπτουν σιγά - σιγά όλοι το μεγάλο παιχνίδι που παίχτηκε στην πλάτη της χώρας και των πολιτών, το οποίο αποκαλύπταμε όταν συνέβαινε...
Πολύ απλά διότι, τρία χρόνια μετά το περίφημο PSI, τον Μάρτιο του 2012, το οποίο σκαρφίστηκαν δανειστές και μη για να... σώσουν την Ελλάδα, βρισκόμαστε σήμερα στο ίδιο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε τότε, στο «σημείο μηδέν», να μιλάμε από την αρχή για τη βιωσιμότητα του χρέους.Φτάσαμε στο σημείο η νέα κυβέρνηση να έχει φορτωθεί τα βάρη – δηλαδή τις «αμαρτίες» – του παρελθόντος και να προσπαθεί σήμερα να πείσει ντόπιους και ξένους ότι μας… «πούλησαν» και επομένως τώρα πρέπει να κάνουμε «λογαριασμό» από την αρχή!
Αποτυχία
Για την ιστορία, να θυμίσουμε ότι κεντρικός στόχος του PSI ήταν να τεθεί υπό έλεγχο το ελληνικό χρέος και να καταστεί βιώσιμο, δηλαδή διαχειρίσιμο. Όμως το σχέδιο κατέληξε σε μια παγκόσμια αποτυχία! Πολύ απλά διότι με το PSI διαγράφτηκε χρέος ύψους 106 δισ. ευρώ, αλλά το πλαίσιο συμφωνίας με τους δανειστές προέβλεπε τη λήψη νέων δανείων ύψους 130 δισ. ευρώ.
Από τα νέα δάνεια, τα 49 δισ. ευρώ δεσμεύτηκαν για την ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, που υπέστησαν μεγάλο πλήγμα στην κεφαλαιακή τους επάρκεια, ενώ έμειναν χωρίς ανταλλάγματα τα ασφαλιστικά ταμεία, οι φορείς του Δημοσίου που έτυχε να έχουν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα και βέβαια τα φυσικά πρόσωπα, που εν μια νυκτί έχασαν αποταμιεύσεις ετών.
Και όλα αυτά γιατί; Πολύ απλά διότι, όπως παραδέχονται πλέον σήμερα οι πρωταγωνιστές των ημερών εκείνων, οι χειρισμοί και οι αποφάσεις τους την άνοιξη του 2010 δεν αποσκοπούσαν στη διάσωση της Ελλάδας, αλλά των ευρωπαϊκών τραπεζών, οι οποίες διακρατούσαν ελληνικά ομόλογα συνολικής ονομαστικής αξίας άνω των 200 δισ. ευρώ.
Λόγω δε των λανθασμένων χειρισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ένα μεγάλο τμήμα του χρέους τελικά δεν «κουρεύτηκε» και μεταφέρθηκε στις κυβερνήσεις και τις κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης.
Το χρέος αυτό είναι που βρίσκει σήμερα μπροστά της η κυβέρνηση και προσπαθεί να το αντιμετωπίσει, έχοντας όμως χάσει όλα τα πλεονεκτήματα που είχαμε ως χώρα όταν άρχιζε η κρίση. Τα δε λάθη που έγιναν στο PSI ήταν, όπως αποκαλύπτεται, δύο και σκόπιμα.
• Αρχικά δόθηκε από τους εταίρους χρόνος στις ξένες τράπεζες να… ξεφορτωθούν ελληνικά ομόλογα, τα οποία φορτώθηκαν οι ελληνικές τράπεζες. Με τη διαδικασία αυτήν, οι ξένοι θεσμικοί περιόρισαν τις απώλειες στο ελάχιστο και διογκώθηκε η ζημία για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα.
• Το δεύτερο λάθος του PSI ήταν η εξαίρεση από το «κούρεμα» των τίτλων που κατείχαν η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης, ποσού ύψους 56 δισ. ευρώ.
Τον Δεκέμβριο του 2012, επειδή προφανώς το PSI δεν πέτυχε τον στόχο, ακολούθησε η επαναγορά των ομολόγων, η οποία σημείωσε αναλογικά καλύτερα αποτελέσματα, καθώς μείωσε «καθαρά» το χρέος κατά 20,5 δισ. ευρώ, αγοράζοντας τα ομόλογα στις τιμές της δευτερογενούς αγοράς. Και πάλι όμως δεν λύθηκε το πρόβλημα του χρέους, αφού, και με το πιο καλό σημερινό σενάριο, το έτος 2020 θα υποχωρήσει το πολύ στο 124% του ΑΕΠ, με το ΔΝΤ να αμφιβάλλει εάν θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός χωρίς νέο «κούρεμα».
Ανταλλαγή ομολόγων
Αν μη τι άλλο, λοιπόν, σήμερα η κυβέρνηση το ελάχιστο που μπορεί, δικαιούται και οφείλει να πράξει ως πρώτο βήμα είναι να απαιτήσει, πριν από οποιαδήποτε άλλη ενέργεια μείωσης του χρέους, την ανταλλαγή των ομολόγων που κατέχει σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με νέα. Τα νέα αυτά ομόλογα θα αντιπροσωπεύουν μόνο το κόστος αγοράς τους από την ΕΚΤ, θα φέρουν μικρότερα επιτόκια (για παράδειγμα, το επιτόκιο euribor 12 μηνών ή το προεξοφλητικό επιτόκιο της ΕΚΤ) και θα είναι μακρύτερης λήξης.
Για... ιστορικούς και πάλι λόγους να θυμίσουμε ότι, όταν μιλάμε για τα ομόλογα της ΕΚΤ, εννοούμε αυτά που αυθαίρετα και κατά παράβαση του Καταστατικού της άρχισε να αγοράζει η ΕΚΤ από τις 10 Μαΐου 2010 έως τον Φεβρουάριο του 2012.
Συνολικά τότε αγόρασε ομόλογα ονομαστικής αξίας περίπου 75 δισ. ευρώ, σε μία μέση τιμή μεταξύ του 70 και 73, δηλαδή 70% - 73% της ονομαστικής τους αξίας. Τα ομόλογα αυτά δεν «κουρεύτηκαν», με αποτέλεσμα σήμερα να αποπληρώνονται στην ΕΚΤ (η οποία στο μεταξύ τα έχει μεταβιβάσει στις κεντρικές τράπεζες του ευρωσυστήματος) στο 100% της ονομαστικής τους αξίας!
Τα ομόλογα αυτά φέρουν πανάκριβα επιτόκια (άνω του 5%), τα οποία επίσης αποπληρώνονται κανονικά και έτσι κάθε χρόνο η χώρα χάνει περίπου 2 δισ. ευρώ από την υπόθεση αυτή.
Σαν να μην έφτανε η κομπίνα με τα ομόλογα, μας «φόρτωσαν» και την ανακεφαλαιοποίηση των τεσσάρων «συστημικών» τραπεζών, που έγινε την άνοιξη του 2013 και στοίχισε περίπου 25 δισ. ευρώ, αφού δεν συνυπολογίζονται κεφάλαια που είχαν δοθεί στις τράπεζες σε προγενέστερο χρόνο.
Ποσό το οποίο επιβαρύνει σήμερα το δημόσιο χρέος, αντίθετα δηλαδή με τους χειρισμούς της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών της Ισπανίας, όπου έγινε με χρέωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοοικονομικής Σταθερότητας (EFSF).
Η Ελλάδα επομένως δικαιούται, οφείλει και μπορεί να ζητήσει να υπάρξει ο ίδιος χειρισμός, αν όχι για όλο το ποσό των 50 δισ. ευρώ που προβλέφθηκε ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της, έστω για το ποσό των 25 δισ. ευρώ.
Μπορούσαμε να κάνουμε πολλά! Το σίγουρο είναι ότι δεν κάναμε απολύτως τίποτα, παρά μόνο επιδείξαμε παραδειγματική υποταγή στους δανειστές. Είναι καιρός να αλλάξουν όλα και στην Ευρώπη, όχι με «τσαμπουκά» και «μαγκιές», αλλά με τα ατράνταχτα επιχειρήματα που διαθέτουμε, αφού οι αριθμοί λένε την αλήθεια!
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ