Ανοιχτή επιστολή προς κάθε αρμόδιο φορέα: Ποια ηθική και πολιτική σκοπιμότητα επιβάλλει την βίαιη μεταφορά των ρομά δημοτών Χαλανδρίου σε μια βουνοκορφή, στα Μέγαρα; 1. Με το συντονισμό του Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης προετοιμάζεται «επιχείρηση» (και με την συμβολή αστυνομικών δυνάμεων) προκειμένου την Τρίτη 30.9. να εφορμήσουν στο καταυλισμό των ρομά στο Νομισματοκοπείο και να γκρεμίσουν 12 παράγκες οι οποίες μάλιστα φέρονται να είναι χωρίς ιδιοκτήτες. Και στις επόμενες μέρες, πάντα με την συνοδεία αστυνομικών δυνάμεων, θα συνεχίσουν τις κατεδαφίσεις και των υπόλοιπων κατοικιών.
Η μετεγκατάσταση των Ρομά χωρίς την συναίνεσή τους , στην παλαιά Αμερικάνικη βάση, στο όρος Πατέρα και χωρίς να έχουν δημιουργηθεί οι κατάλληλες προϋποθέσεις μετεγκατάστασης, αποτελεί σπασμωδική και εκδικητική ενέργεια η οποία θα περιπλέξει ακόμα παραπέρα το θέμα παρά θα το επιλύσει. Οι ρομά, κατοικούν στην περιοχή από το 1970 περίπου, πολλοί από αυτούς είναι πολίτες Χαλανδρίου και τα παιδιά τους πηγαίνουν στα σχολεία της περιοχής. Πολλοί από αυτούς έχουν γεννηθεί και μεγαλώσει στο Χαλάνδρι.
2. Κατ' αρχήν η από 18 Οκτώβρη 2013 (Φ.73521/29462/18.10.2013) απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής περί μετεγκατάσταση των Ρομά Χαλανδρίου λήφθηκε χωρίς την παρουσία και εν αγνοία των ενδιαφερόμενων ρομά. Αυτό εκτός άλλων, καθιστά την απόφαση του Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μη νόμιμη. Όπως προβλέπεται από το Άρθρο 6 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας «Οι διοικητικές αρχές, πριν από κάθε ενέργεια ή μέτρο σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων συγκεκριμένου προσώπου, οφείλουν να καλούν τον ενδιαφερόμενο να εκφράσει τις απόψεις του, εγγράφως ή προφορικώς, ως προς τα σχετικά ζητήματα». Στην δε παράγραφο 2 του άρθρου 20 του Συντάγματος αναφέρεται σχετικά «Το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης του ενδιαφερομένου ισχύει και για κάθε διοικητική ενέργεια ή μέτρο που λαμβάνεται σε βάρος των δικαιωμάτων ή συμφερόντων του». Όπως τέλος έχει αποφανθεί το Συμβούλιο της Επικρατείας (απόφαση 2382/2012) για ανάλογη υπόθεση «Η συμμόρφωση της … αρχής προς την υποχρέωσή της αυτή αποτελεί προϋπόθεση νομιμότητας της σχετικής διαδικασίας».
3. Το ζήτημα των ρομά του Νομισματοκοπείου δεν είναι κυρίως θέμα καταπάτησης των ιδιωτικών χώρων στην περιοχή. Αυτή είναι μια πλευρά στο ζήτημα αλλά όχι η πιο σημαντική. Λαμβάνοντας υπόψη τα ιδιοκτησιακά θέματα και τα όποια προβλήματα έχουν γεννηθεί με τους περίοικους λόγω του ιδιαίτερου τρόπου ζωής των ρομά, νομίζω πως προέχει ως πιο σημαντική η ανθρωπιστική πλευρά και η προστασία της ανθρώπινης ζωής. Αλλιώς τα ανθρώπινα δικαιώματα.Ιδιαίτερα σήμερα που η μεγάλη οικονομική κρίση οξύνει τις καταστάσεις και δραματοποιεί τις συνθήκες επιβίωσης των πιο απομονωμένων κοινωνικών ομάδων, όπως αυτές των ρομά.
Γι' αυτό και ο νόμος σε τέτοιες περιπτώσεις μετεγκαταστάσεων περιγράφει και απαιτεί όρους και προϋποθέσεις.
Σύμφωνα λοιπόν με την Διυπουργική Απόφαση ΥΑΓ.Π/23641/2003 (ΦΕΚ B 973/15.7.2003) «Οι χώροι οργανωμένης εγκατάστασης πρέπει να διαθέτουν τα απαραίτητα έργα υποδομής για την υγιεινή διαβίωση, όπως πόσιμο νερό, αποχέτευση, δοχεία συλλογής και μέσα αποκομιδής των απορριμμάτων και δυνατότητες ατομικής καθαριότητας σε κοινόχρηστα λουτρά και πλύσεως ιματισμού ως και παροχή ηλεκτρικού ρεύματος».
Στο 17724/00/2.2/8-3-2001 έγγραφό του δε, ο Συνήγορος του Πολίτη για τον καταυλισμό αποφάνθηκε πως «σε συμφωνία και με πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις, η βίαιη αποβολή των προσώπων αυτών επιτρέπεται μόνον εφ' όσον έχει προηγηθεί η λήψη εκ μέρους της Διοίκησης μέτρων για την κατάλληλη μετακίνησή τους σε άλλο χώρο, στον οποίο αυτοί θα μπορούν να διαμένουν νομίμως και υπό συνθήκες, οι οποίες θα ανταποκρίνονται σε στοιχειώδη πρότυπα υγιεινής και αξιοπρέπειας».
Όχι μόνο δεν αναφέρεται πουθενά ότι με εκτοπισμό (γιατί στην ουσία πρόκειται για εκτοπισμό) στην βουνοκορφή του όρους πατέρα, σε πρώην στρατόπεδο στα σύνορα των Δήμων Μεγάρων και Μάνδρας, σε υψόμετρο 750 μέτρων, απόστασης μέχρι την πλησιέστερη διασταύρωση στα 12km και χρόνο μετάβασης απ' το στρατόπεδο ως εκεί τα 25 λεπτά, με πλησιέστερα σπίτια στα 8km απόσταση, και με χρήση της ευρύτερης περιοχής ως καταφύγιο θηραμάτων!!! έτσι καλύπτονται οι προϋποθέσεις μιας νόμιμης μετεγκατάστασης που να «ανταποκρίνονται σε στοιχειώδη πρότυπα υγιεινής και αξιοπρέπειας» (που έχει εγγράφως απαιτήσει ο Συνήγορος του Πολίτη και περιγράφονται στην Διυπουργική Απόφαση) αλλά αντίθετα μια τέτοια βίαιη μεταφορά παρά και ενάντια στην θέληση των ρομά και με συνθήκες παραμονής στο στρατόπεδο όπως πιο πάνω, συνιστά προσβολή του νομικού μας πολιτισμού και εισάγει στην ζωή μας την λογική του εκτοπισμού ως μέσου αντιμετώπισης κοινωνικών καταστάσεων. Δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Πρόκειται καθαρά για φασίζουσες απόψεις και πρακτικές.
Τέλος ακόμα και αν παραβλέψουμε τα παραπάνω, όπως αποδεικνύεται από φωτογραφίες και ρεπορτάζ (stasi.gr), ο χώρος του πρώην στρατοπέδου ΔΕΝ ΠΛΗΡΕΙ τους όρους μιας μετεγκατάστασης αφού δεν διαθέτει τα απαραίτητα έργα υποδομής για υγιεινή διαβίωση παρ' όλους τους αντίθετους ισχυρισμούς του Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ο οποίος ας σημειωθεί ότι ορίζεται από την κυβέρνηση και δεν είναι αιρετός.
4. Όπως πολλάκις έχει ανακοινωθεί, στις 21 Οκτώβρη 2014 θα εκδικαστεί στο ΣΤΕ η Αίτηση Ακύρωσης των Δήμων Μεγαρέων και Μάνδρας, εναντίον της από 18 Οκτώβρη 2013 (Φ.73521/29462/18.10.2013) απόφαση της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής περί μετεγκατάσταση των Ρομά στη βουνοκορφή του όρους πατέρα, Είναι γνωστό επίσης ότι με την υπ' αρ. 284/26-11-2013 απόφασή του, που ψήφισε ομόφωνα, το Δημοτικό Συμβούλιο του δήμου Μεγαρέων έχει από τον Νοέμβριο του 2013 ζητήσει την ανάκληση της απόφασης μετεγκατάστασης. Και τίθεται εύλογα το ερώτημα :
Πως είναι δυνατόν να προχωρήσει η κατεδάφιση της Τρίτης στην βάση μιας απόφασης του Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής περί μετεγκατάσταση των Ρομά στη βουνοκορφή του όρους πατέρα, η οποία λίγες μέρες μετά μπορεί (και είναι το πιο πιθανό) να κριθεί άκυρη από το ΣΤΕ; Σε τέτοια περίπτωση ποιός θα λογοδοτήσει για το ξερίζωμα 74 οικογενειών, με παιδιά και ηλικιωμένους, που μπροστά στον Χειμώνα θα βρεθούν ξεσπιτωμένοι και αβοήθητοι;
Συνεπώς οι διαδικασίες κατεδάφισης θα πρέπει πλην άλλων, να ανασταλούν τουλάχιστον μέχρι να κριθεί από το ΣΤΕ η νομιμότητα της απόφασης μετεγκατάστασης.
5.Υπενθυμίζω επίσης ότι εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ τα Ασφαλιστικά Μέτρα προστασίας των συγκεκριμένων ρομά που έχει επιβάλει ο ΟΗΕ από τις 10 Μαΐου 2013 και έχει επιβεβαιώσει στις 4 Φεβρουαρίου 2014 και ισχύουν όσο διαρκεί η εξέταση της προσφυγής των Ρομά στον ΟΗΕ. Στη σχετική Επιτροπή του ΟΗΕ έχουν προσφύγει οι ίδιοι οι ρομά καταγγέλλοντας τις διακρίσεις εναντίον τους από τους αρμόδιους φορείς και ζητούν την προστασία τους. Μέχρι να αποφασίσει λοιπόν ο ΟΗΕ για την αλήθεια ή μη των καταγγελιών αυτών έχει εκδώσει προς το Ελληνικό Δημόσιο απαγόρευση για τη λήψη περαιτέρω μέτρων. Δημιουργείται νομικό «παράδοξο» στο διάστημα που βρίσκονται σε ισχύ τα Ασφαλιστικά Μέτρα του ΟΗΕ να εκδίδεται από τον Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης απόφαση κατεδάφισης!! Είναι εμφανές ότι το ελληνικό Δημόσιο παρανομεί παραβλέποντας τις δεσμεύσεις του προς τον ΟΗΕ.
6. Η απόφαση κατεδάφισης, ακόμα και αν παραβλέψουμε όλα τ' άλλα, δεν μπορεί να ισχύσει για τις κατοικίες των οποίων οι ιδιοκτήτες έχουν προσφύγει στα αρμόδια όργανα της Πολεοδομίας εναντίον των εκθέσεων αυτοψίας που τους επιδόθηκαν. Οι ενστάσεις αυτές έχουν ασκηθεί μες στα νόμιμα χρονικά περιθώρια, αφορούν σε δεκάδες σπίτια και μέχρι να κριθούν οριστικά από την Πολεοδομία αναστέλλουν την κατεδάφιση των συγκεκριμένων κατοικιών. Άρα ακόμα και αν η κατεδάφιση δεν ανασταλεί και προχωρήσει για τις 12 συγκεκριμένες κατοικίες, δεν μπορεί να ισχύσει για τις περιπτώσεις των κατοικιών που οι ιδιοκτήτες τους έχουν προσφύγει στο ΣΥ.ΠΟ.ΘΑ εναντίον των εκθέσεων αυτοψίας.
Πέρα όμως από τα νομικά προβλήματα που παραπάνω επισημαίνω θέλω να τονίσω με έμφαση και δύο προβλήματα ουσίας.
7. Σχεδόν 35-40 οικογένειες από τους ρομά του καταυλισμού είναι δημότες Χαλανδρίου και έχουν γεννηθεί και ζήσει μέχρι σήμερα στο Χαλάνδρι. Ποια ηθική και πολιτική σκοπιμότητα επιβάλλει την βίαιη μεταφορά αυτών των δημοτών Χαλανδρίου σε μια βουνοκορφή με υψόμετρο 750 μέτρα, στα Μέγαρα, σ' ένα πρώην στρατόπεδο, απομονωμένο, που το πιο κοντινό σπίτι βρίσκεται στα 8 χλμ και η πιο κοντινή διασταύρωση στα 12 χλμ ; Συνιστά ή δε συνιστά επί της ουσίας εκτοπισμό ; Οφείλουν όλοι οι πολιτικοί και κοινωνικοί Φορείς της πόλης να εμποδίσουν και να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη ;
Δεκάδες μικροί μαθητές ρομά πηγαίνουν στα δημοτικά Σχολεία της περιοχής Νομισματοκοπείου. Τι θα γίνει με όλους αυτούς τους μικρούς μαθητές για τους οποίους εκπονήθηκαν ειδικά Προγράμματα και απαιτήθηκε μεγάλη προσπάθεια από τους δάσκαλους για να «συνηθίσουν» το Σχολείο και το να είναι μαθητές; Εάν η φοίτηση των μικρών ρομά είναι τόσο δύσκολη καίτοι κατοικούν σε καταυλισμό που βρίσκεται σχεδόν δίπλα στα Σχολεία, φαντάζεται κανένας τι έχει να συμβεί εάν αυτοί μετεγκατασταθούν στην βουνοκορφή του όρους πατέρα, σε πλήρη απομόνωση και σε απόσταση δεκάδων χλμ από κοντινό Σχολείο ;
8. Η κατεδάφιση τόσο δεκάδων κατοικιών απαιτεί πολυήμερη παραμονή του συνεργείου κατεδάφισης στο χώρο του καταυλισμού. Απ' ότι έγινε γνωστό θα υπάρχουν ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις που θα επιβλέπουν τον χώρο και ενδεχομένως αποκλείσουν και την ευρύτερη περιοχή του Νομισματοκοπείου. Ο κίνδυνος για εκτεταμένα επεισόδια μέσα και πέριξ του καταυλισμού είναι μεγάλος. Σχεδόν βέβαιος. Και συνεπώς ο κίνδυνος η κατάσταση να «ξεφύγει» εντελώς και να υπάρξουν καταστάσεις ανεξέλεγκτες, είναι ορατός. Και αν συμβεί αυτό οι ζημιές θα είναι μεγάλες. Υλικές και ανθρώπινες. Η κοινωνία του Χαλανδρίου δεν ανέχεται εύκολα τέτοιες καταστάσεις και ιδιαίτερα το νεολαιίστικο κομμάτι της αντιδρά έντονα σε κατασταλτικού τύπου αστυνομικές ενέργειες. Αν υπάρξουν τραυματισμοί ποιος θα φέρει την ευθύνη ; Προφανώς όσοι μυστικά οργανώνουν τέτοιου τύπου αστυνομικές «επιχειρήσεις».
9. Σ' όλη την διαδρομή των τελευταίων δεκαετιών οι αρμόδιοι Φορείς (Δήμος, Περιφέρεια, αρμόδια Υπουργεία) όχι μόνο δεν έδειξαν ενδιαφέρον για να αντιμετωπίσουν σοβαρά το πρόβλημα αλλά επέδειξαν πρωτοφανή αδιαφορία και κορόιδευαν συνεχώς ρομά και περίοικους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα δύσκολο που η λύση του απαιτεί ενδιαφέρον, μακροχρόνιο σχεδιασμό και κονδύλια. Η λύση του περνά μέσα από τη συνεργασία της Περιφέρειας με το Δήμο Χαλανδρίου για χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων της Ε.Ε. για την κατασκευή μόνιμων κατοικιών και αξιοποίηση των προβλέψεων του δημοτικού κώδικα (ν. 3463/06) και ειδικότερα των άρθρων 187 και 188 για την μετεγκατάσταση των δημοτών Ρομά σε χώρους εντός των ορίων του δήμου Χαλανδρίου. Με σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και την ποιότητα ζωής των περίοικων πολιτών.
Συμπερασματικά λοιπόν προτείνω α. Να ανασταλεί η κατεδάφιση μέχρι να κριθεί στο ΣΤΕ η νομιμότητα της απόφασης του Γ.Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αττικής περί μετεγκατάσταση των Ρομά στη βουνοκορφή του όρους πατέρα β. Ο εκτοπισμός των ρομά στην βουνοκορφή του όρους πατέρα είναι παράνομος δεν πρέπει να τον επιτρέψουμε και πρέπει πάση θυσία να αποτραπεί και γ. Η Περιφέρεια Αττικής και ο Δήμος Χαλανδρίου να εργαστούν από κοινού προκειμένου με τη χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων της Ε.Ε. για την κατασκευή μόνιμων κατοικιών και την αξιοποίηση των προβλέψεων του δημοτικού κώδικα (ν. 3463/06) και ειδικότερα των άρθρων 187 και 188 να μετεγκατασταθούν οι δημότες Ρομά σε χώρους εντός των ορίων του δήμου Χαλανδρίου, ή στα όρια κοντινών δήμων και πάντα με την σύμφωνη γνώμη τους. Και έτσι θα λυθούν και τα προβλήματα με τους περίοικους και τα προβλήματα με τους ιδιοκτήτες.
Χαλάνδρι 28.9.2014
Πολύδωρος Τακόπουλος
Δικηγόρος
http://www.avgi.gr/