Αν οι συνταγματολόγοι έχουν δίκιο (και μάλλον έχουν), η διαδικασία για την εκλογή του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας που θα διαδεχθεί τον Κάρολο Παπούλια στο ανώτατο αξίωμα δεν μπορεί να ξεκινήσει αργότερα από τις 11 Φεβρουαρίου του 2015, δηλαδή ακριβώς έναν μήνα πριν εκπνεύσει η 5ετής θητεία του σημερινού προέδρου.
Ανάμεσα στις τρεις ψηφοφορίες πρέπει να μεσολαβούν πέντε ημέρες, που σημαίνει ότι η διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί – με την τελευταία κρίσιμη ψηφοφορία να «απαιτεί» τη θετική ψήφο 180 βουλευτών για να μην οδηγηθούμε στην κάλπη – το αργότερο έως τις 21 Φεβρουαρίου. Και αν δεν… κάτσει η εκλογή Προέδρου; Τότε θα διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές, με πιθανότερες ημερομηνίες αυτές της 22ας ή της 29ης Μαρτίου του 2015.
Πολύ θα ήθελε η κυβέρνηση το κλίμα στην κοινωνία να είναι το καλύτερο δυνατό στην περίπτωση που θα υποχρεωνόταν να ζητήσει και πάλι την ψήφο εμπιστοσύνης του λαού. Δυστυχώς όμως για την κυβερνητική παράταξη οι μήνες που έρχονται είναι γεμάτοι από φόρους, φορολογικούς ελέγχους, ειδοποιητήρια για… επιστροφή χρημάτων στο υπουργείο Οικονομικών και πλήθος γραφειοκρατικών υποχρεώσεων.
Μήνες τώρα, ειδικά το υπουργείο Οικονομικών προσπαθεί να σπρώχνει ολοένα και πιο πίσω στον χρόνο τις υποχρεώσεις – τελευταίο παράδειγμα και πιο οδυνηρό ο ΕΝΦΙΑ –, με αποτέλεσμα να έχουν συσσωρευτεί τα… πάντα. Είναι προφανές ότι, αν αποφασιστεί να προκηρυχθούν εκλογές, η κυβέρνηση θα επιδιώξει να ακολουθήσει την ίδια συνταγή που εφάρμοσε και πέρυσι τον Μάιο: δηλαδή να μεταθέσει χρονικά όσο το δυνατόν περισσότερες υποχρεώσεις.
Υπερφορολογημένοι ψηφοφόροι
Όπως και να ’χει, αν φτάσουμε στο σημείο να στήνουμε κάλπες τον Μάρτιο, οι ψηφοφόροι θα κατευθυνθούν σε αυτές υπερφορολογημένοι και προϊδεασμένοι για το γεγονός ότι η υπερφορολόγηση δεν πρόκειται να αποφευχθεί ούτε το 2015, τουλάχιστον για τους πολλούς.
Η… φορολογουμένων ανάβαση ξεκινάει από την επόμενη κιόλας εβδομάδα. Η 30ή Σεπτεμβρίου θα είναι μια ιστορική ημέρα για τη χώρα. Τη στιγμή που – με βάση τις πληροφορίες από το υπουργείο Οικονομικών – ο υπουργός Οικονομικών θα υποδέχεται για μια ακόμη φορά την τρόικα, στις τράπεζες θα πληρώνονται οι δύο μαζικότεροι φόροι ταυτόχρονα: ο ΕΝΦΙΑ και ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη:
16,2 εκατομμύρια φορολογούμενοι θα πρέπει να πληρώσουν την 1η από τις 6 δόσεις του ΕΝΦΙΑ καταβάλλοντας κάθε μήνα το ποσό των 500 εκατ. ευρώ (και βάλε). Για καλό το έκαναν στην κυβέρνηση, για να «ξεχειλώσουν» την περίοδο αποπληρωμής μέχρι τον Φεβρουάριο του 2015. Ωστόσο, υπάρχει και η διαφορετική ανάγνωση: κινδυνεύουν να στήσουν κάλπες τον Μάρτιο και μέχρι και έναν μήνα πριν σχεδόν το σύνολο του εκλογικού σώματος θα τρέχει στις τράπεζες για να πληρώσει. Υποτίθεται ότι η κυβέρνηση διόρθωσε τα λάθη της (σ.σ.: αυτούς που τα έκαναν και, κατά τον πρωθυπουργό, θα εντοπίζονταν και θα τιμωρούνταν και ακόμη δεν τους έχουμε εντοπίσει). Ποια λάθη όμως; Από την αρχή της εβδομάδας, οι 9 στους 10 συνειδητοποιούν ότι ό,τι ήταν να πληρώσουν με βάση το εκκαθαριστικό του Αυγούστου το ίδιο πληρώνουν και με βάση το εκκαθαριστικό του Σεπτεμβρίου. Σε σύνολο 6,2 εκατ. το πολύ 150.000 είναι αυτοί που γλιτώνουν πάνω από 300 ευρώ συνολικά ή 50 ευρώ ανά δόση.
2 Από τα 6,2 εκατ. ιδιοκτήτες, περίπου τα δύο εκατομμύρια θα έχουν να πληρώσουν ταυτόχρονα και τη 2η δόση του φόρου εισοδήματος συνολικού ύψους 1,1 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Δηλαδή, μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου θα πρέπει να πληρωθούν 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ μόνο για τις υποχρεώσεις του συγκεκριμένου μήνα: σουρεαλιστικό πραγματικά. Ο υπουργός Οικονομικών να συζητάει για φοροελαφρύνσεις (υποτίθεται) και από κάτω να εξελίσσεται η μαζικότερη φορομπηχτική πολιτική της μεταπολίτευσης.
Και να ’ταν μόνο για τον Σεπτέμβριο… Εκκρεμούν επίσης:
1 Η τελευταία δόση του φόρου εισοδήματος, που θα πρέπει να πληρωθεί έως το τέλος Νοεμβρίου.
2 Οι πέντε δόσεις του ΕΝΦΙΑ που θα καταβάλλονται κάθε μήνα μέχρι τον Φεβρουάριο. Ακόμη και αυτοί που θα μπουν στη διαδικασία να διορθώσουν λάθη στην εικόνα του περιουσιολογίου τους, πρώτα θα πληρώσουν ολόκληρο το ποσό του φόρου και μετά θα μπουν στη διαδικασία να πάρουν τα όποια χρήματα δικαιούνται μέσα από τη διαδικασία του συμψηφισμού.
3 Τα τέλη κυκλοφορίας που θα μας υποχρεώσουν να πληρώσουμε ακόμη ένα δισεκατομμύριο ευρώ μέχρι το τέλος του χρόνου. Άλλος ένας μήνας κατά τον οποίο θα πληρώνουμε διπλό φόρο: και τέλη και ΕΝΦΙΑ.
4 Το… χαράτσι της ΔΕΗ. Πού το θυμηθήκαμε αυτό; Κι όμως, το θυμηθήκαμε διότι οι περισσότεροι εξ ημών όλο και κάποιο λογαριασμό απλήρωτο έχουμε αφήσει στη ΔΕΗ, έναν λογαριασμό όμως ο οποίος περιελάμβανε και τα χαράτσια. Από το τέλος Ιουλίου, το υπουργείο Οικονομικών έχει λάβει από τη ΔΕΗ τη λίστα με τα στοιχεία και κάποια στιγμή θα απευθύνει προσκλητήριο για να πληρώσουμε, αυτήν τη φορά στην εφορία. Τώρα, αν αυτό θα γίνει μέσα στο έτος ή μέσα στο 2015, αυτό είναι θέμα πολιτικής απόφασης. Προφανώς δεν θα θέλει το υπουργείο Οικονομικών να ταχυδρομήσει αρκετές εκατοντάδες χιλιάδες ειδοποιητήρια πληρωμής φόρου (πόσω μάλλον όταν είναι ένας ακόμη φόρος στα ακίνητα) σε χρόνο κοντινό των βουλευτικών εκλογών.
4,5 δισ. τον μήνα!
Και σε μακροοικονομικό επίπεδο να το εξετάσουμε το ζήτημα, πάλι βαρύ θα προκύψει. Τα στοιχεία του 8μηνου, που ανακοινώθηκαν μόλις προχθές, δείχνουν ότι τα έσοδα από φόρους κατά την περίοδο Ιανουαρίου - Αυγούστου ανήλθαν στα 27,79 δισεκατομμύρια ευρώ (χαμηλότερα κατά 450 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου, κυρίως λόγω της αναβολής εφαρμογής του ΕΝΦΙΑ). Ωστόσο, μέχρι το τέλος του έτους τα φορολογικά έσοδα θα πρέπει να διαμορφωθούν στα 45,6 δισεκατομμύρια ευρώ. Πράγμα που σημαίνει ότι και στο διάστημα από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο οι φόροι θα ανέρχονται σε τουλάχιστον 4,5 δισεκατομμύρια ευρώ ανά μήνα (χειρότεροι μήνες, ο Σεπτέμβριος, ο Νοέμβριος και ο Δεκέμβριος).
Ποιες φοροελαφρύνσεις;
Υποτίθεται ότι η κυβέρνηση θα επιχειρούσε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από την υπερφορολόγηση με τις υποσχέσεις για τις φοροελαφρύνσεις. Μέχρι τις 6 Οκτωβρίου, θεωρητικά θα έχουμε πάρει μια καλή γεύση για το τι ακριβώς πρόκειται να συμβεί (ή, για την ακρίβεια, πώς θα μεταφράζεται σε οικονομικούς όρους αυτό που πρόκειται να συμβεί) καθώς για τη συγκεκριμένη ημέρα είναι προγραμματισμένη η κατάθεση του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού. Τι αναμένεται να δούμε; Ότι τα έσοδα από φόρους θα είναι λιγότερα σε σχέση με τη φετινή χρονιά.
Σημαίνει αυτό ότι θα υπάρξουν ελαφρύνσεις; Όχι απαραίτητα. Το αντίθετο: σημαίνει ότι για μια σειρά από λόγους δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για ελαφρύνσεις καθώς τα έσοδα θα βρεθούν υπό πίεση και ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα θα παραμείνει (άλλωστε το κατέστησε σαφές ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις που έκανε μετά τη συνάντηση με την καγκελάριο Μέρκελ). Γιατί θα είναι υπό πίεση τα φορολογικά έσοδα του 2015;
1 Πρώτον, διότι οι επιχειρήσεις υπερφορολογήθηκαν φέτος καταβάλλοντας, εκτός από τον φόρο του 26%, και την προκαταβολή, που υπολογίστηκε με συντελεστές από 55% (για τις Ο.Ε. και τις Ε.Ε.) μέχρι 80% και 100% για τις Α.Ε. και τις τράπεζες. Το 2015 αυτή η προκαταβολή - μαμούθ (η οποία εκτιμάται ότι έφτασε στα δύο δισεκατομμύρια ευρώ) θα αφαιρεθεί από τον φόρο εισοδήματος της επόμενης χρονιάς. Έτσι, πολύ δύσκολα το υπουργείο Οικονομικών θα συλλέξει φόρους της τάξεως των 3,8 δισεκατομμυρίων ευρώ που αναμένεται να εισπράξει φέτος από τα νομικά πρόσωπα.
2 Δεύτερον, διότι τα ακίνητα δεν μπορούν να αποδώσουν και το 2015 φόρους τεσσάρων δισεκατομμυρίων ευρώ όπως το 2014 (που είναι ζήτημα αν θα επιτευχθεί και αυτός ο εισπρακτικός στόχος). Το 2014, το Δημόσιο εισέπραξε και από το χαράτσι της ΔΕΗ και από τον ΕΝΦΙΑ. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί το 2015 και τα έσοδα θα είναι μειωμένα κατά τουλάχιστον ένα δισεκατομμύριο ευρώ, πόσω μάλλον αν αποφασιστεί να αλλάξει ο τρόπος υπολογισμού του φόρου.
3 Τρίτον, διότι μέσα στο 2014, η εφορία άρχισε να εισπράττει από τους συνταξιούχους φόρους που κανονικά θα εισπράττονταν με το εκκαθαριστικό του 2015. Οι φόροι αυτοί, που κατέληξαν στο δημόσιο ταμείο μέσω της παρακράτησης, εκτιμώνται στα 400 εκατ. ευρώ και θα λείψουν από τον προϋπολογισμό του 2015.
4 Τέταρτον, τα εισοδήματα συνεχίζουν να μειώνονται, ειδικά από τους μισθούς και τις συντάξεις. Πράγμα που σημαίνει ότι και τα έσοδα από την παρακράτηση φόρου που γίνεται στους μισθωτούς και στους συνταξιούχους θα είναι λιγότερα ή, στην καλύτερη περίπτωση, τα ίδια. Επίσης, στην πράξη θα φανεί αν το 2015 οι επαγγελματίες, αντιλαμβανόμενοι από τη φετινή εμπειρία το τι σημαίνει φόρος 26% από το πρώτο ευρώ, θα εμφανίσουν τα ίδια κέρδη στις φορολογικές τους δηλώσεις.
Μην είδατε... την ανάπτυξη;
Του χρόνου βέβαια θα έχουμε ανάπτυξη σύμφωνα με τις προβλέψεις, αλλά και τις προχθεσινές δηλώσεις του πρωθυπουργού. Σε τι λοιπόν μπορεί να ελπίζει το οικονομικό επιτελείο; Σε αύξηση των εσόδων από τους έμμεσους φόρους καθώς αυτοί είναι που αποδίδουν πρώτα σε περίπτωση αλλαγής του κλίματος, ειδικά στο επίπεδο της ζήτησης.
Τι σημασία έχουν όλα αυτά; Τεράστια, είναι απάντηση. Διότι από τις 30 του Σεπτέμβρη που θα έρθει η τρόικα, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να διασωθεί με έναν και μόνο τρόπο: εξασφαλίζοντας ένα «κονδύλι» όσο το δυνατόν μεγαλύτερο, για να χρηματοδοτήσει τις (όποιες) φορολογικές ελαφρύνσεις του 2015.
Αυτό το κονδύλι θα πρέπει να συμφωνηθεί με την τρόικα ώστε να μην διακυβεύεται ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος της επόμενης χρονιάς. Και η κυβέρνηση θέλει να εμφανίσει το κονδύλι αυτό, αν είναι δυνατόν, ακόμη και στο προσχέδιο του προϋπολογισμού, έτσι ώστε σε συνδυασμό με τη φιλολογία για το διαζύγιο με το ΔΝΤ να αλλάξει το κλίμα. Βέβαια, για μια ακόμη φορά, οι φορολογούμενοι θα μείνουν με τις εντυπώσεις, καθώς οι όποιες φορολογικές ελαφρύνσεις αφενός δεν θα αφορούν τους πολλούς και αφετέρου δεν θα φανούν άμεσα στην τσέπη του φορολογουμένου (με εξαίρεση τη ρύθμιση των χρεών και τη μείωση του φόρου στο πετρέλαιο θέρμανσης). Δηλαδή πώς θα αλλάξει το κλίμα; Με τη μείωση του ανώτατου συντελεστή από 42% λίγο χαμηλότερα, προκειμένου να κερδίσουν οι λίγες χιλιάδες υψηλόμισθοι και συνταξιούχοι; Ή μήπως με τη μείωση του φορολογικού συντελεστή των επιχειρήσεων; Ακόμη και τα τεκμήρια να καταργηθούν, το μόνο κέρδος θα είναι ψυχολογικό καθώς πραγματικά χρήματα στην τσέπη θα φανούν μετά το τέλος του 2015. Ώς τότε; Δεν θα δείτε πουθενά ανάπτυξη...
Δημοσιεύτηκε στο ΠΟΝΤΙΚΙ,