 Είναι γνωστό εδώ και δεκαετίες πως τα ταμεία του κράτους «αδειάζουν» παραμονές εκλογών, ακολουθώντας έναν φαύλο πολιτικό και δημοσιονομικό κύκλο. Τα ταμεία «αδειάζουν» εδώ και πολλές δεκαετίες. Όχι όμως γιατί το πανίσχυρο κράτος κομματικοποιούνταν διαρκώς, όπως λέγεται, από το ΠΑΣΟΚ και την ΝΔ αλλά, αντίθετα, γιατί το κράτος αυτό είχε «κρατικοποιήσει» τα δύο κόμματα εξουσίας, μέσω δε αυτής της κρατικοποίησης αναπαρήγαγε το πολιτικό σύστημα, ενσωματώνοντας μερίδα των λαϊκών
συμφερόντων και «βουλώνοντας» τους αρμούς της εξουσίας.
Αυτό το ιστορικό «άδειασμα» των ταμείων δεν αποτελούσε ένδειξη αδυναμίας και διάλυσης των εισπρακτικών μηχανισμών του κράτους αλλά, αντίθετα, ένδειξη της δύναμης της κρατικής μηχανής. Μιας μηχανής που, εκμεταλλευόμενη τα φθηνά δανειακά κεφάλαια, έδινε εκλογικές παροχές, προσλάμβανε δημοσίους υπαλλήλους ή άλλους εργαζόμενους διαφόρων μορφών και βαθμών ελαστικότητας, κι όλα αυτά για να μπορέσει να αναπαραχθεί η ίδια και να αναπαράγει τα κυρίαρχα στρώματα της κοινωνίας. Στρώματα που όχι μόνο φοροδιαφεύγανε, αλλά και προτιμούσαν να δανείζουν το κράτος με αυτά που γλύτωναν από τη φοροαποφυγή, τη φοροδιαφυγή και τη φοροαπαλλαγή. Διπλά κερδισμένοι δηλαδή!
Σήμερα όμως, παραμονές εκλογών της 17ης Ιουνίου, τα ταμεία είναι πάλι άδεια με τραγικό τρόπο. Δεν είναι όμως άδεια εξαιτίας για τους λόγους που άδειααν τις προηγούμενες φορές, αλλά γιατί ο φαύλος πολιτικός δημοσιονομικός κύκλος «παρέδωσε πνεύμα». Τα ταμεία είναι άδεια γιατί όντως έχουν διαλυθεί οι εισπρακτικοί μηχανισμοί του κράτους, γιατί τα δύο χρόνια σκληρής λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης έχουν σκοτώσει κάθε οικονομική δραστηριότητα και, κυρίως, γιατί έχουν φτάσει τους εργαζόμενους και τους ανέργους σε απόγνωση. Τα ταμεία είναι άδεια γιατί η μείωση των κρατικών δαπανών και η τρομοκρατία εναντίον των δημοσίων υπαλλήλων έχουν διαλύσει κάθε δημόσια υπηρεσία και έχουν αποψιλώσει τα δημόσια γραφεία από υπαλλήλους.
Ζούμε, λοιπόν, ιστορικές στιγμές. Βλέπουμε μπροστά στα μάτια μας τη διάλυση ενός φαύλου συστήματος και παράλληλα δεν βλέπουμε με τι μπορεί το σύστημα αυτό να αντικατασταθεί. Τρομάζουμε στο ενδεχόμενο της πλήρους κατάρρευσης της κρατικής φαυλότητας και της αντικατάστασής της από μια φυσική φαυλότητα, μια φαυλότητα της φυσικής κατάστασης, του σημείου μηδέν της κρατικά οργανωμένης κοινωνίας. Το όνειρο κάθε νεοφιλελευθέρου είναι ο δικός μας ο εφιάλτης.
Ας υποθέσουμε, λοιπόν, πως η δική μας η αριστερά είναι η νικήτριά των εκλογών και σχηματίζει κυβέρνηση. Τι θα πρέπει να κάνει για τα άδεια ταμεία - αφού προηγουμένως καταργήσει, ακυρώσει, πετάξει στο κάλαθο των αχρήστων κάθε μνημονιακή θεσμική ρύθμιση, γεγονός που θα κάνει τους νεοφιλελευθέρους ηγεμόνες να κόψουν τις δόσεις; Τι θα πρέπει να κάνει αφού επαναφέρει τις συλλογικές συμβάσεις, τους κατώτατους μισθούς, τα επιδόματα ανεργίας, τον 13ο και 14ο μισθό σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα; Τι θα κάνει αφού καταργήσει τα χαράτσια και τους κεφαλικούς φόρους; Τι θα κάνει αφού ικανοποιήσει τα στοιχειώδη αιτήματα όλων των κινημάτων που αναπτύχθηκαν την προηγούμενη περίοδο; Πολλοί θα πουν ότι πρέπει να βρει τρόπους να γεμίσει τα ταμεία, τουλάχιστον, να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό και γιαυτό ίσως θα πρέπει να διατηρήσει, έστω προσωρινά, κάποια από τα μνημονιακά μέτρα μέχρι να καταφέρει το ακατόρθωτο, εδώ και μερικές δεκαετίες, δηλαδή να μην παρουσιάζει έλλειμμα ο κρατικός προϋπολογισμός.
Αν η αριστερά για να εφαρμόσει τα στοιχειώδη και για να καταργήσει το μνημόνιο και για να επαναδιαπραγματευθεί τη δανειακή σύμβαση θελήσει να γεμίσει τα άδεια ταμεία ή να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό, πάση θυσία, θα αποτύχει και θα καταρρεύσει.
Για να πετύχει το σχέδιο της αριστεράς θα πρέπει αυτή και οι φορείς της να σκεφτούν διαφορετικά και αντίστροφα και να πείσουν τους εργαζόμενους και τους ανέργους να σκεφτούν και αυτοί διαφορετικά και αντίστροφα. Ο στόχος δεν θα πρέπει να είναι το γέμισμα των ταμείων είτε με αύξηση της φορολογίας, είτε με περικοπές δαπανών, είτε και με τα δύο μαζί. Οι στόχοι θα πρέπει να είναι η επαναθεμελίωση της οικονομίας σε άλλη βάση και η επούλωση και η ανασυγκρότηση του κοινωνικού ιστού. Γιαυτό και η αριστερά θα πρέπει με το πρόγραμμα της να εκφράσει πολιτικά έναν νέο ταξικό συσχετισμό. Αυτός ο νέος ταξικός συσχετισμός θα πρέπει να επιβάλλει έκτακτες εισφορές - χαράτσια στο κεφάλαιο και στα στρώματα στηρίγματα του που φοροδιαφεύγανε μόνιμα τις τελευταίες δεκαετίες, θα πρέπει να καταργήσει μια σειρά από κρατικές δαπάνες του κατασταλτικού και πολεμικού μηχανισμού, θα πρέπει να αλλάξει κρατικούς προμηθευτές, να καταργήσει παλιές συμβάσεις και να συνάψει νέες με συνεταιρισμούς εργαζομένων και ανέργων που θα προσφέρουν φθηνότερες υπηρεσίες και προϊόντα για τη λειτουργία των κρατικών υπηρεσιών, θα πρέπει αν όχι να κρατικοποιήσει να εξασκήσει έλεγχο σε ένα τμήμα του τραπεζικού τομέα για να μπορέσει να δανειστεί βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, θα πρέπει να εξασκήσει έλεγχο τιμών σε μια σειρά προϊόντων και υπηρεσιών, θα πρέπει να μειώσει τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών με διοικητικό τρόπο, θα πρέπει να σπάσει ολιγοπώλια, θα πρέπει να στήσει σταθμούς αλληλοβοήθειας σε κάθε γειτονιά, θα πρέπει να αυξήσει τις μη εμπορευματικές ανταλλαγές κ.α
Τα παραπάνω μέτρα δεν είναι μέτρα ισοσκέλισης του προϋπολογισμού, ούτε ισοδύναμα, δήθεν, του μνημονίου. Είναι μέτρα κοινωνικής ανασυγκρότησης. Αν, στο τέλος αυτής της πορείας παρεμβάσεων, δεν γίνει κατορθωτό να γεμίσουν τα ταμεία, τότε σίγουρα θα χρειαστεί περαιτέρω βραχυπρόθεσμος δανεισμός, περαιτέρω επιβάρυνση των αστικών στρωμάτων και ίσως δανεισμός μέσω της παρακράτησης ενός τμήματος του μισθού μεσαίων και υψηλών μισθολογίων του δημοσίου και του ευρύτερου δημοσίου τομέα που θα αποδοθεί αργότερα με μικρές προσαυξήσεις. Τα μέτρα αυτά θα φέρουν αναστάτωση, αλλά επειδή είναι μέτρα κοινωνικής ανασυγκρότησης η αναστάτωση θα «σβήσει» σύντομα κάτω από τη δημιουργική ανασύνθεση των συμφερόντων του λαϊκού κόσμου.
Μόνο με μέτρα κοινωνικής ανασυγκρότησης, και όχι απλά ισοσκέλισης του προϋπολογισμού, θα επιτευχθεί το σχέδιο της αριστεράς να ακυρώσει το μνημόνιο και να αλλάξει τους συσχετισμούς σε Ελλάδα και Ευρώπη. Η επαναδιαπραγμάτευση του χρέους δεν θα επιτύχει αν δείξουμε ότι αντέχουμε στη παύση της μνημονιακής χρηματοδότησης με απλά καμεραλιστικά (δημόσια λογιστικά) μέτρα. Θα επιτύχει όταν στηριχθεί σε ένα νέο παράδειγμα κοινωνικής αντίστασης και ανασυγκρότησης.
|