Τέλος στη μονοκαλλιέργεια των μεταλλείων, αν γίνουν απλά αντιπλημμυρικά, ταμιευτικά και αναπτυξιακά έργα
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής δεν περιορίζονται μόνο στην κινηματική δραστηριότητα, αλλά σε συνεργασία με τον καθηγητή Θεοφάνη Παυλίδη που ήταν υπεύθυνος του Εργαστηρίου Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αποτελεί γνώστη της περιοχής, κάνουν πρόταση για εναλλακτική ανάπτυξη στην περιοχή της Μεγάλης Παναγίας, του χωριού που βρίσκεται πιο κοντά από το καθένα στα εργοτάξια της Eldorado Gold και είναι χωρισμένο στα δύο με κατοίκους υπέρ και κατά της εξόρυξης χρυσού. Τα έργα σύμφωνα με την πρόταση θα αξιοποιούν το νερό της περιοχής και τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις, αποτρέποντας παράλληλα τις μεγάλες πλημμύρες και κάνοντας έτσι πραγματικότητα την πολύπλευρη ανάπτυξη, που θα ενεργοποιήσει ακόμη και τα πρώτα θερμοκήπια στην περιοχή χάρη στην ενεργειακή αξιοποίηση του νερού και βέβαια θα δώσει τέλος στην τωρινή μονοκαλλιέργεια των μεταλλείων.
Αναξιοποίητες γεωργικές εκτάσεις 100.000 στρεμμάτων
Η περιοχή της Μεγάλης Παναγίας, στην οποία αναπτύσσεται το βασικό μέρος των εργασιών για την εξόρυξη στις Σκουριές διαθέτει κάμπο 100.000 στρεμμάτων, αλλά μέχρι σήμερα έχει αξιοποιηθεί ελάχιστα γιατί το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη κατάλληλου, επαρκούς και φθηνού αρδευτικού νερού, που να επιτρέπει λογικό κέρδος στον αγρότη. Πρόβλημα υπάρχει επίσης στην περιοχή εδώ και χρόνια με το πόσιμο νερό "λόγω της πετρολογικής συγκρότησης του ορεινού τμήματος της περιοχής που επιτάθηκε και επιτείνεται με την εξόρυξη". Η απάντηση στο πρόβλημα δεν είναι τα μπουκαλάκια με εμφιαλωμένο νερό, αλλά η αξιοποίηση των κατάλληλων υδρευτικών πόρων, οι οποίοι "είναι πολύ λίγοι και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χαθούν, ρυπανθούν ή μολυνθούν", όπως τονίζεται. Η "προβληματική" τριπλέτα για τη Μεγάλη Παναγία συμπληρώνεται από τις συνεχόμενες πλημμύρες, με αποκορύφωμα εκείνη του 2000.
Αντί για πλημμύρες, νερό στον κάμπο
Τα έργα που προτείνονται έχουν κοινό τους σημείο το νερό και θα είναι αντιπλημμυρικού, ταμιευτικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα. Έτσι, ακόμη και το νερό της πλημμύρας, μπορεί να αποδειχτεί... χρυσάφι."Το νερό της πλημμύρας αν το διοχετεύσεις κάπου δεν έχεις πλημμύρα, αλλά έχει νερό για να το κρατήσεις και αξιοποιήσεις", επισημαίνει ο Θ. Παυλίδης. Όπως λέει "ο Έβρος έχει κάθε χρόνο πλημμύρες, αλλά κάθε χρόνο εκεί χτυπάνε γεωτρήσεις. Κάτι δεν γίνεται καλά σε όλη τη χώρα και βέβαια και στη Χαλκιδική".
Ο κάμπος της Μεγάλης Παναγίας χωρίζεται σε δύο επίπεδα. Το μικρότερο είναι ίσο με 10.000 στρέμματα και βρίσκεται κοντά στον οικισμό της Μεγάλης Παναγίας, ενώ το μεγαλύτερο των 90.000 στρεμμάτων βρίσκεται κοντά στον οικισμό των Πλανών. Η κάλυψη των αρδευτικών αναγκών του μικρότερου μέρους του κάμπου μπορεί να επιτευχθεί με την κατασκευή δύο ταμιευτήρων νερού πάνω στο βουνό και στις περιοχές Κλωθογυριστός και Τσίτση, συνολικής χωρητικότητας περίπου 550.000 κυβικών μέτρων. Κεντρικός αγωγός μεταφοράς με αυξημένη διάμετρο θα μεταφέρει το νερό προς τον κάμπο. Η αυξημένη διάμετρος του αγωγού εξασφαλίζει μεγαλύτερη ικανότητα παροχής νερού, αλλά δεν συνδέεται με την αρδευτική κάλυψη του μικρού μέρους του κάμπου, καθώς έχει ως μεγαλύτερο στόχο να αυξήσει τις δυνατότητες ενεργειακής αξιοποίησης που περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού.
Προτείνεται επίσης η κατασκευή μεγάλης λιμνοδεξαμενής 3.000.000 ή 2.500.000 κυβικών μέτρων, που θα γεμίζει χάρη στον αγωγό που θα ξεκινά από τα δύο μικρότερα φράγματα- ταμιευτήρες και θα ποτίζει με τη σειρά της τα 90.000 στρέμματα του κάμπου. Ο αγωγός χάρη στη μεγαλύτερη διάμετρο θα μπορεί να δέχεται μεγαλύτερα υδατοφορτία, είτε από τη μεγαλύτερη συγκέντρωση νερού στους μικρούς ταμιευτήρες, είτε από χείμαρρους, είτε από μικρότερους πρόσθετους ταμιευτήρες.
Εργασιακή απασχόληση χωρίς επιπτώσεις για το περιβάλλον
Η άρδευση των 100.000 στρεμμάτων γεωργικής γης που θα σημάνει τη συστηματική καλλιέργειά του κάμπου, θα ανατρέψει άρδην την όλη αναπτυξιακή πορεία και ισορροπία της περιοχής. Όπως αναφέρεται "η εξασφάλιση του αναγκαίου αρδευτικού νερού κάλυψης των αναγκών του κάμπου, θα οδηγήσει σε γεωργική ανάπτυξη μεγαλύτερη της Τριγλίας, η οποία αποτελεί μία από τις τρεις βασικές περιοχές κάλυψης των οπωροκηπευτικών απαιτήσεων της Θεσσαλονίκης, της Ορμυλίαςκαι άλλων περιοχών". Πρακτικά αυτό σημαίνει πολλές θέσεις εργασίας, χωρίς επιπτώσεις για το περιβάλλον, όπως ήδη συμβαίνει με τα έργα για την πραγματοποίηση της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές. Από τις μέχρι τώρα εργασίες χιλιάδες στρέμματα έχουν εκχερσωθεί, τα άλλοτε μικρά χωμάτινα μονοπάτια έχουν γίνει δρόμοι με πλάτος εθνικής οδού, ενώ το μπετό καταλαμβάνει όλο και περισσότερο έδαφος μέσα στην καρδιά του βουνού. Όσο για την αποκατάσταση που ευαγγελίζεται η εταιρεία, για την ώρα, τα δέντρα αντικαθίστανται από... γκαζόν, που θα ταίριαζε σε κήπο πολυκατοικίας, αλλά όχι μέσα σε ένα αρχέγονο δάσος.
Αναφορικά με το ζητούμενο για τις ανάγκες του χωριού σε πόσιμο νερό, το μεταλλευτικό παρελθόν της περιοχής σε συνδυασμό με την τωρινή δραστηριότητα, αφήνει περιθώρια για την αξιοποίηση μόνο επιφανειακών πηγών γιατί "δεν προλαβαίνουν να διατρέξουν μεγάλα βάθη και έχουν σημαντικά βελτιωμένη ποιότητα νερού". Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η κατασκευή μικρών φραγμάτων ταμίευσης σε περιοχές με καταλληλότητα νερού και σύνδεσής του με ένα μεγαλύτερο κεντρικό υδρευτικό φράγμα χωρητικότητας ίσης με 50.000 κυβικά μέτρα. Βασική προϋπόθεση για να έχει αποτέλεσμα το έργο είναι ότι στα φράγματα "δεν θα στέλνονται ρυπαντικά φορτία από τα μεταλλεία των Σκουριών, καθώς το σύστημα φιλτράρει μόνο νερό, φορτωμένο με φυσικά φερτά υλικά όπως λίθους, χάλικες, άμμο, ιλύ και άργιλο".
Το νερό θα αξιοποιείται και ενεργειακά
Εκτός από τις αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες, το νερό μπορεί να αξιοποιηθεί και ενεργειακά. Η ενεργειακή εκμετάλλευση του νερού του αρδευτικού αγωγού, όπως προτείνεται, έχει πολλαπλά οφέλη. Αφενός δίνει τη δυνατότητα για την κατασκευή ενός αγωγού με χαμηλότερο κόστος, που θα είναι μεν λιγότερο ανθεκτικός στις πιέσεις, αλλά χάρη σε "ωφέλιμη πτώση", παράλληλα με την αποτροπή ζημιάς κατά την μεταφορά του νερού, θα παρέχει ενέργεια με κοινωνικά και αναπτυξιακά οφέλη.
Τα κοινωνικά οφέλη θα είναι ο δημόσιος φωτισμός, η ενεργειακή κάλυψη ιδρυμάτων (σχολεία, ΚΑΠΗ κ.λπ.), καθώς και η υποστήριξη αποδεδειγμένα ανήμπορων δημοτών. Τα αναπτυξιακά οφέλη θα είναι η απόδοση δωρεάν ρεύματος σε κατοίκους που θα ενεργοποιήσουν τα πρώτα θερμοκήπια στην περιοχή, κάτι που σημαίνει ότι αλλάζει ριζικά η φιλοσοφία της περιοχής. "Είναι τόσο απλό, όσο ακούγεται", υποστηρίζει ο Θ. Παυλίδης. "Να γιατί το νερό", λέει" είναι το αειφορικό ανανεούμενο χρυσάφι, που όχι μόνο δεν δημιουργεί προβλήματα αλλά και τα όποια πλημμυρικά φαινόμενα τα μετατρέπει σε ευλογημένη αντιπλημμυρική ταμίευση".
left.gr
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ
Οι κάτοικοι της Χαλκιδικής δεν περιορίζονται μόνο στην κινηματική δραστηριότητα, αλλά σε συνεργασία με τον καθηγητή Θεοφάνη Παυλίδη που ήταν υπεύθυνος του Εργαστηρίου Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αποτελεί γνώστη της περιοχής, κάνουν πρόταση για εναλλακτική ανάπτυξη στην περιοχή της Μεγάλης Παναγίας, του χωριού που βρίσκεται πιο κοντά από το καθένα στα εργοτάξια της Eldorado Gold και είναι χωρισμένο στα δύο με κατοίκους υπέρ και κατά της εξόρυξης χρυσού. Τα έργα σύμφωνα με την πρόταση θα αξιοποιούν το νερό της περιοχής και τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις, αποτρέποντας παράλληλα τις μεγάλες πλημμύρες και κάνοντας έτσι πραγματικότητα την πολύπλευρη ανάπτυξη, που θα ενεργοποιήσει ακόμη και τα πρώτα θερμοκήπια στην περιοχή χάρη στην ενεργειακή αξιοποίηση του νερού και βέβαια θα δώσει τέλος στην τωρινή μονοκαλλιέργεια των μεταλλείων.
Αναξιοποίητες γεωργικές εκτάσεις 100.000 στρεμμάτων
Η περιοχή της Μεγάλης Παναγίας, στην οποία αναπτύσσεται το βασικό μέρος των εργασιών για την εξόρυξη στις Σκουριές διαθέτει κάμπο 100.000 στρεμμάτων, αλλά μέχρι σήμερα έχει αξιοποιηθεί ελάχιστα γιατί το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη κατάλληλου, επαρκούς και φθηνού αρδευτικού νερού, που να επιτρέπει λογικό κέρδος στον αγρότη. Πρόβλημα υπάρχει επίσης στην περιοχή εδώ και χρόνια με το πόσιμο νερό "λόγω της πετρολογικής συγκρότησης του ορεινού τμήματος της περιοχής που επιτάθηκε και επιτείνεται με την εξόρυξη". Η απάντηση στο πρόβλημα δεν είναι τα μπουκαλάκια με εμφιαλωμένο νερό, αλλά η αξιοποίηση των κατάλληλων υδρευτικών πόρων, οι οποίοι "είναι πολύ λίγοι και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να χαθούν, ρυπανθούν ή μολυνθούν", όπως τονίζεται. Η "προβληματική" τριπλέτα για τη Μεγάλη Παναγία συμπληρώνεται από τις συνεχόμενες πλημμύρες, με αποκορύφωμα εκείνη του 2000.
Αντί για πλημμύρες, νερό στον κάμπο
Τα έργα που προτείνονται έχουν κοινό τους σημείο το νερό και θα είναι αντιπλημμυρικού, ταμιευτικού και αναπτυξιακού χαρακτήρα. Έτσι, ακόμη και το νερό της πλημμύρας, μπορεί να αποδειχτεί... χρυσάφι."Το νερό της πλημμύρας αν το διοχετεύσεις κάπου δεν έχεις πλημμύρα, αλλά έχει νερό για να το κρατήσεις και αξιοποιήσεις", επισημαίνει ο Θ. Παυλίδης. Όπως λέει "ο Έβρος έχει κάθε χρόνο πλημμύρες, αλλά κάθε χρόνο εκεί χτυπάνε γεωτρήσεις. Κάτι δεν γίνεται καλά σε όλη τη χώρα και βέβαια και στη Χαλκιδική".
Ο κάμπος της Μεγάλης Παναγίας χωρίζεται σε δύο επίπεδα. Το μικρότερο είναι ίσο με 10.000 στρέμματα και βρίσκεται κοντά στον οικισμό της Μεγάλης Παναγίας, ενώ το μεγαλύτερο των 90.000 στρεμμάτων βρίσκεται κοντά στον οικισμό των Πλανών. Η κάλυψη των αρδευτικών αναγκών του μικρότερου μέρους του κάμπου μπορεί να επιτευχθεί με την κατασκευή δύο ταμιευτήρων νερού πάνω στο βουνό και στις περιοχές Κλωθογυριστός και Τσίτση, συνολικής χωρητικότητας περίπου 550.000 κυβικών μέτρων. Κεντρικός αγωγός μεταφοράς με αυξημένη διάμετρο θα μεταφέρει το νερό προς τον κάμπο. Η αυξημένη διάμετρος του αγωγού εξασφαλίζει μεγαλύτερη ικανότητα παροχής νερού, αλλά δεν συνδέεται με την αρδευτική κάλυψη του μικρού μέρους του κάμπου, καθώς έχει ως μεγαλύτερο στόχο να αυξήσει τις δυνατότητες ενεργειακής αξιοποίησης που περιλαμβάνει επίσης τη δημιουργία μικρού υδροηλεκτρικού σταθμού.
Προτείνεται επίσης η κατασκευή μεγάλης λιμνοδεξαμενής 3.000.000 ή 2.500.000 κυβικών μέτρων, που θα γεμίζει χάρη στον αγωγό που θα ξεκινά από τα δύο μικρότερα φράγματα- ταμιευτήρες και θα ποτίζει με τη σειρά της τα 90.000 στρέμματα του κάμπου. Ο αγωγός χάρη στη μεγαλύτερη διάμετρο θα μπορεί να δέχεται μεγαλύτερα υδατοφορτία, είτε από τη μεγαλύτερη συγκέντρωση νερού στους μικρούς ταμιευτήρες, είτε από χείμαρρους, είτε από μικρότερους πρόσθετους ταμιευτήρες.
Εργασιακή απασχόληση χωρίς επιπτώσεις για το περιβάλλον
Η άρδευση των 100.000 στρεμμάτων γεωργικής γης που θα σημάνει τη συστηματική καλλιέργειά του κάμπου, θα ανατρέψει άρδην την όλη αναπτυξιακή πορεία και ισορροπία της περιοχής. Όπως αναφέρεται "η εξασφάλιση του αναγκαίου αρδευτικού νερού κάλυψης των αναγκών του κάμπου, θα οδηγήσει σε γεωργική ανάπτυξη μεγαλύτερη της Τριγλίας, η οποία αποτελεί μία από τις τρεις βασικές περιοχές κάλυψης των οπωροκηπευτικών απαιτήσεων της Θεσσαλονίκης, της Ορμυλίαςκαι άλλων περιοχών". Πρακτικά αυτό σημαίνει πολλές θέσεις εργασίας, χωρίς επιπτώσεις για το περιβάλλον, όπως ήδη συμβαίνει με τα έργα για την πραγματοποίηση της εξόρυξης χρυσού στις Σκουριές. Από τις μέχρι τώρα εργασίες χιλιάδες στρέμματα έχουν εκχερσωθεί, τα άλλοτε μικρά χωμάτινα μονοπάτια έχουν γίνει δρόμοι με πλάτος εθνικής οδού, ενώ το μπετό καταλαμβάνει όλο και περισσότερο έδαφος μέσα στην καρδιά του βουνού. Όσο για την αποκατάσταση που ευαγγελίζεται η εταιρεία, για την ώρα, τα δέντρα αντικαθίστανται από... γκαζόν, που θα ταίριαζε σε κήπο πολυκατοικίας, αλλά όχι μέσα σε ένα αρχέγονο δάσος.
Αναφορικά με το ζητούμενο για τις ανάγκες του χωριού σε πόσιμο νερό, το μεταλλευτικό παρελθόν της περιοχής σε συνδυασμό με την τωρινή δραστηριότητα, αφήνει περιθώρια για την αξιοποίηση μόνο επιφανειακών πηγών γιατί "δεν προλαβαίνουν να διατρέξουν μεγάλα βάθη και έχουν σημαντικά βελτιωμένη ποιότητα νερού". Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται η κατασκευή μικρών φραγμάτων ταμίευσης σε περιοχές με καταλληλότητα νερού και σύνδεσής του με ένα μεγαλύτερο κεντρικό υδρευτικό φράγμα χωρητικότητας ίσης με 50.000 κυβικά μέτρα. Βασική προϋπόθεση για να έχει αποτέλεσμα το έργο είναι ότι στα φράγματα "δεν θα στέλνονται ρυπαντικά φορτία από τα μεταλλεία των Σκουριών, καθώς το σύστημα φιλτράρει μόνο νερό, φορτωμένο με φυσικά φερτά υλικά όπως λίθους, χάλικες, άμμο, ιλύ και άργιλο".
Το νερό θα αξιοποιείται και ενεργειακά
Εκτός από τις αρδευτικές και υδρευτικές ανάγκες, το νερό μπορεί να αξιοποιηθεί και ενεργειακά. Η ενεργειακή εκμετάλλευση του νερού του αρδευτικού αγωγού, όπως προτείνεται, έχει πολλαπλά οφέλη. Αφενός δίνει τη δυνατότητα για την κατασκευή ενός αγωγού με χαμηλότερο κόστος, που θα είναι μεν λιγότερο ανθεκτικός στις πιέσεις, αλλά χάρη σε "ωφέλιμη πτώση", παράλληλα με την αποτροπή ζημιάς κατά την μεταφορά του νερού, θα παρέχει ενέργεια με κοινωνικά και αναπτυξιακά οφέλη.
Τα κοινωνικά οφέλη θα είναι ο δημόσιος φωτισμός, η ενεργειακή κάλυψη ιδρυμάτων (σχολεία, ΚΑΠΗ κ.λπ.), καθώς και η υποστήριξη αποδεδειγμένα ανήμπορων δημοτών. Τα αναπτυξιακά οφέλη θα είναι η απόδοση δωρεάν ρεύματος σε κατοίκους που θα ενεργοποιήσουν τα πρώτα θερμοκήπια στην περιοχή, κάτι που σημαίνει ότι αλλάζει ριζικά η φιλοσοφία της περιοχής. "Είναι τόσο απλό, όσο ακούγεται", υποστηρίζει ο Θ. Παυλίδης. "Να γιατί το νερό", λέει" είναι το αειφορικό ανανεούμενο χρυσάφι, που όχι μόνο δεν δημιουργεί προβλήματα αλλά και τα όποια πλημμυρικά φαινόμενα τα μετατρέπει σε ευλογημένη αντιπλημμυρική ταμίευση".
left.gr