H διαχείρισή τους και οι ΧΥΤΑ, τα δύο κρίσιμα ζητήματα, σύμφωνα με περιβαλλοντικές οργανώσεις
Πολύ θετικές προτάσεις αλλά και αρκετά κρίσιμα ασαφή σημεία που χρειάζονται άμεσα διευκρινίσεις και σε βάθος συζήτηση με όλους τους εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους φορείς, δεδομένης της πιθανότητας να επιφέρουν αρνητικές επιπτώσεις, εντοπίζουν στο νέο Εθνικό Σχέδιο για τη Διαχείριση των Απορριμμάτων με κοινή τους ανακοίνωση οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης, Greenpeace και Δίκτυο Μεσόγειος SOS.
Τα δυο κρίσιμα ζητήματα προς άμεση συζήτηση είναι, σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, το ποιος θα έχει την ευθύνη για τη διαχείριση των σύμμεικτων απορριμμάτων και τι θα γίνει με τους ΧΥΤΑ.
Σύμμεικτα απορρίμματα
Μετά την κατάργηση των ΣΔΙΤ, όπως αναφέρουν οι οργανώσεις, και επειδή τα σύμμεικτα θα υπάρχουν ακόμη για χρόνια, μέχρι να λειτουργήσει αποτελεσματικά η Διαλογή στην Πηγή, θα πρέπει να γίνει σαφές στο σχέδιο που παρουσίασε η κυβέρνηση ποιος έχει την ευθύνη για τη διαχείρισή τους.
Στο ΕΣΔΑ θα πρέπει να διευκρινιστεί ξεκάθαρα εάν προτείνεται η λογική της μονάδας διαχείρισης συμμείκτων ανά δήμο (ή ομάδα δήμων) ή ανά περιφέρεια.
Η πρώτη επιλογή, σημειώνουν, κινδυνεύει να μην μπορεί πρακτικά να εφαρμοσθεί, λόγω προβλημάτων χωροθέτησης, αδειοδότησης και κοινωνικής αποδοχής, ενώ θα έχει πολλαπλάσιο οικονομικό κόστος σε σύγκριση με τη δημιουργία μεγαλύτερων, αλλά ελάχιστων περιφερειακών μονάδων.
ΧΥΤΑ και ΧΥΤΥ
Στο ΕΣΔΑ, επισημαίνουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, δεν είναι πλήρως κατανοητό το πού θα οδηγούνται οι μεγάλες ποσότητες συμμείκτων για όσα χρόνια παράγονται ή τα όποια υπολείμματα που δεν μπορούν να αξιοποιηθούν.
Ζητούν, λοιπόν, να διευκρινιστεί εάν θα οδηγούνται στους υπάρχοντες ΧΥΤΑ, εάν θα δημιουργηθούν και άλλοι ΧΥΤΑ σε Αττική και στις άλλες περιοχές της χώρας ή εάν κάθε δήμος θα επιδιώξει να δημιουργήσει τον δικό του μικρό ΧΥΤΑ.
Επισημαίνουν παράλληλα ότι με την αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας σύντομα θα απαγορεύεται η διάθεση σε ΧΥΤΥ σύμμεικτων απορριμμάτων και ανακυκλώσιμων υλικών.
Το πρόβλημα, επισημαίνουν, είναι πολύ σοβαρό αφού, σύμφωνα με την εκτίμησή τους, η χώρα για αρκετά χρόνια ακόμη θα έχει ανάγκη τους ΧΥΤΥ και θα πρέπει η πολιτεία να παρουσιάσει ρεαλιστικές και αποδεκτές κοινωνικά νέες χωροθετήσεις στις περιοχές όπου ήδη έχουν κορεστεί οι υπάρχοντες ΧΥΤΑ.
Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κατέθεσαν στη διαβούλευση και πλέγμα προτάσεων που προβλέπουν κίνητρα αλλά και υιοθέτηση καινοτόμων οικονομικών εργαλείων για την ενίσχυση της ανακύκλωσης.
Πλαστική σακούλα
Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη κατά κεφαλή κατανάλωση πλαστικής σακούλας στην Ε.Ε. Προτείνεται:
Κατάργηση της δωρεάν παραλαβής των πλαστικών σακουλών από τα καταστήματα και χρέωση ελάχιστης τιμής κόστους στους καταναλωτές, με ταυτόχρονη ισόποση μείωση του κόστους των προϊόντων.
Υιοθέτηση κινήτρων για χρήση επαναχρησιμοποιούμενης τσάντας (πάνινη, διχτάκι, πλαστική).
Ενδεχόμενη μικρή φορολόγηση της σακούλας μιας χρήσης και δημιουργία ταμείου χρηματοδότησης δράσεων πρόληψης.
Κίνητρα ή/και υποχρέωση για χρήση κομποστοποιήσιμης σακούλας και υποχρέωση της χρήσης της όπου δεν προσφέρονται εναλλακτικές επιλογές.
Πληρώνω Όσο Πετάω
Άμεση θεσμοθέτηση της εθελοντικής εφαρμογής στους δήμους του Πληρώνω Όσο Πετάω (ΠΟΠ): Τα δημοτικά τέλη σήμερα δεν είναι καθόλου ανταποδοτικά για τα νοικοκυριά, ως όφειλαν, και θα πρέπει να συνδεθούν με την παραγόμενη ποσότητα απορριμμάτων. Έτσι, επιτυγχάνονται τα εξής:
Δίνεται η δυνατότητα στα οικονομικά ασθενέστερα νοικοκυριά να κάνουν ΔσΠ (Διαλογή στην Πηγή) και να μειώσουν σημαντικά τα δημοτικά τους τέλη.
Δίνονται επιπλέον οικονομικά κίνητρα στους δημότες, ώστε να αυξηθεί η πρόληψη - ανακύκλωση - κομποστοποίηση - εναλλακτική διαχείριση.
Θεσμοθέτηση κινήτρων
Θεσμοθέτηση συγκεκριμένων κινήτρων για τη δημιουργία δραστηριοτήτων επαναχρησιμοποίησης πολλών κατηγοριών αντικειμένων, όπως έπιπλα, ρουχισμός, ηλεκτρικές συσκευές, είδη οικιακής χρήσης, παιχνίδια κ.ά.
Τέτοια κίνητρα μπορεί να είναι η υπαγωγή στον χαμηλό ΦΠΑ και ειδικά κίνητρα για τις κοινωνικές επιχειρήσεις, όπως π.χ. η επαναφορά της μη φορολόγησης των πλεονασμάτων.
Θεσμοθέτηση κινήτρων για συστηματικά προγράμματα ενημέρωσης στους δήμους. Για παράδειγμα, όσοι δήμοι διαθέτουν, π.χ., το 4% του συνολικού κόστους διαχείρισης των απορριμμάτων τους για ενημέρωση θα μπορούσαν να επιδοτούνται σε κάποιο ποσοστό από το Ειδικό Τέλος Ταφής, που θα έπρεπε να είχε επιβληθεί από 1.1.2014 με βάση τον νόμο 4042/2012.
Ταυτόχρονα, με την ενημέρωση, η μείωση του κόστους διαχείρισης των απορριμμάτων εκτιμάται ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερη του 4% και άρα θα έχουν πολύ σημαντικά οφέλη και οι δήμοι.
Δημόσιες υπηρεσίες
Υποχρεωτική χρήση ανακυκλωμένου έντυπου χαρτιού στους δημόσιους και ευρύτερους δημόσιους φορείς και ιδιαίτερα στα σχολικά και πανεπιστημιακά βιβλία. Έτσι, θα ανοίξει επιτέλους άμεσα η αγορά του έντυπου ανακυκλωμένου χαρτιού και στους υπόλοιπους τομείς της οικονομίας, με πολλαπλά οφέλη σε πολλά επίπεδα.
Κομποστοποίηση
Υποχρέωση για κάλυψη με οικιακή κομποστοποίηση του 5% και 10% των δημοτών στους δήμους μέχρι το 2020 και 2030:
Η υποχρεωτική χωριστή συλλογή των βιοαποβλήτων και κυρίως των υπολειμμάτων τροφών, που προβλέπεται στον ΕΣΔΑ, θα πρέπει να συνοδευτεί και με χρονοδιάγραμμα επίτευξης. Προτείνεται να τοποθετηθούν στους δήμους διακριτοί καφέ κάδοι για τα οργανικά υλικά, με κάλυψη ολόκληρης της χώρας μέχρι το 2020. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί κατά 50% μέχρι το 2017 και κατά 100% μέχρι το 2020.
Πολεοδομικές ρυθμίσεις - κτήρια
Να θεσμοθετηθεί πολεοδομική ρύθμιση για την ενσωμάτωση εντός των ορίων του κάθε κτηρίου, ενός επαρκούς αριθμού κάδων ή μέσων προσωρινής αποθήκευσης για την προσωρινή αποθήκευση των διαχωρισμένων υλικών. Για τα υπάρχοντα κτήρια θα πρέπει να προβλεφθεί η δυνατότητα θεσμοθέτησης κινήτρων για δημιουργία χώρου τοποθέτησης κάδων μέσα στα όριά τους, όπου είναι τεχνικά εφικτό.
Σε όσα κτήρια δεν μπορεί να γίνει η ανάλογη κατασκευαστική παρέμβαση, να προβλεφθεί η μόνιμη και σταθερή τοποθέτηση κάδων για τις ανάγκες του κτηρίου, μειώνοντας εν ανάγκη κατά μία τις θέσεις στάθμευσης μπροστά στο κτήριο. Η ρύθμιση αυτή θα διευκολύνει τους δημότες στην επίτευξη υψηλών στόχων Διαλογής στην Πηγή (ΔσΠ) και θα μειώσει τις αφαιρέσεις - κλοπές υλικών από τους κάδους.
Άρση πολεοδομικών εμποδίων στη χωροθέτηση Πράσινων Σημείων εντός των αστικών χώρων, αγροτικής γης ή και αλλού.
To Ποντίκι