Της Καίτης Κυλάκου
Οι στοχευμένες μνημονιακές πολιτικές για την απαξίωση μέχρι και τη διάλυση της δημόσιας σφαίρας και των δημόσιων αγαθών, μαζί με την εξειδίκευσή τους μέσω του «Καλλικράτη» στην Αυτοδιοίκηση, επιδείνωσαν ακόμη περισσότερο τους ήδη υποβαθμισμένους δήμους από την κεντρική διοίκηση, αλλά και από τοπικές εξουσίες που λειτούργησαν κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση της κεντρικής.
Ακόμη και από την περίοδο προ των Μνημονίων δεν ήταν λίγα τα παραδείγματα που με εμφαντικό τρόπο δήλωναν ότι ήδη είχαμε εισέλθει στην εποχή της τοπικής κρατικής διοίκησης. Από πλευράς κυβερνήσεων έγιναν συστηματικές και επίπονες προσπάθειες για να συρρικνωθεί η συμμετοχή, η δημοκρατία, ο κοινωνικός έλεγχος. Άμεση οικονομική εξάρτηση της Αυτοδιοίκησης από το κράτος, μεταφορά αρμοδιοτήτων χωρίς πόρους και ολέθρια για τον θεσμό παρακράτηση των θεσμοθετημένων πόρων, με αντίστοιχη ενθάρρυνση της υπερχρέωσης των δήμων με δάνεια.
Από την άλλη οι τοπικές εξουσίες, πλην φωτεινών εξαιρέσεων, για χρόνια υπηρέτησαν πιστά τα σχέδια των κυβερνήσεων για ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και περιορισμό των κοινωνικών παροχών. Δημιούργησαν τα δικά τους πελατειακά δίκτυα, με στρατιές ανθρώπων που παρακαλούν για ολιγόμηνες συμβάσεις, αξιοποίησαν στο έπακρο κάθε παραθυράκι αδιαφάνειας που τους πρόσφερε η κεντρική εξουσία. Στήριξαν με κάθε τρόπο το ΠΑΣΟΚ και τη Ν.Δ. στις εκλογικές αναμετρήσεις, υποβάθμισαν τις δημοκρατικές λειτουργίες των δημοτικών συμβουλίων, απαξίωσαν κάθε συλλογική διαδικασία στις πόλεις τους.
Όλα αυτά τα χρόνια, με δυσμενείς συσχετισμούς δυνάμεων, δώσαμε αγώνες για να αλλάξει προσανατολισμό η Αυτοδιοίκηση. Να συνδεθεί με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας και τα κινήματά της, να εγγυηθεί τα κοινωνικά αγαθά μέσα από την αναγέννησή της ως λαϊκός και κοινωνικός θεσμός, να υποκινεί και να στηρίζει τις κοινωνικές διεκδικήσεις και αντιστάσεις, να βρίσκει δρόμους για τη δημοκρατική έκφραση και τις μορφές άμεσης δημοκρατίας, τη συμμετοχή των πολιτών και τον κοινωνικό και λαϊκό έλεγχο, να συντονίζει την αναπτυξιακή διαδικασία όχι μόνο στο πεδίο της οικονομίας αλλά και της κοινωνικής ευημερίας, του πολιτισμού, του δημόσιου χώρου και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Οι αγώνες αυτοί έριξαν τους σπόρους της ελπίδας για την αναγέννηση του θεσμού εγγράφοντας υποθήκες για την αγωνιστική υπεράσπιση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα της Αυτοδιοίκησης και για τον ουσιαστικό επαναπροσδιορισμό του ρόλου και της στάσης της. Οι σπόροι αυτοί πρέπει να καρπίσουν και η ελπίδα να γίνει πολιτική πράξη σήμερα που η Τ.Α. οδηγείται όχι σε «ξαφνικό», όπως η ΕΡΤ, αλλά «σε αργό θάνατο» με την περικοπή του 70% των εσόδων της, με την αφαίρεση κρίσιμων αρμοδιοτήτων μέσα από οριζόντιες απολύσεις εργαζομένων, με την κατάργηση της ουσίας της αυτοδιοικητικής αυτοτέλειας μέσα από την καθιέρωση ελέγχων σκοπιμότητας στους προϋπολογισμούς από την κεντρική εξουσία, σε προφανή αντίθεση με τα άρθρα 101 και 102 του Συντάγματος. Έχοντας εφόδια όχι μόνο την ιστορική διαδρομή της Αριστεράς στους δήμους, αλλά και το πρόγραμμά μας, οφείλουμε μέσα από τις αναγκαίες αντιστάσεις και διεκδικήσεις να συμμετέχουμε στην αναγέννηση του θεσμού με όρους όχι μόνο προγραμματικής αλλά και πολιτικής ηγεμονίας.
Για την Αριστερά, η Τ.Α. πάντα ήταν μια συνεχής και καθημερινή πρόκληση, πέρα από εκλογικές και ψηφοθηρικές μεθοδεύσεις και στοχεύσεις. Θα πρέπει επειγόντως να αποβάλουμε τη νοοτροπία απαξίωσης της άσκησης πολιτικής σε τοπική κλίμακα και οι παρεμβάσεις μας στην κεντρική πολιτική σκηνή να συνδυαστούν με τα μικρά και μεγάλα προβλήματα των καθημερινών ανθρώπων στις τοπικές κοινωνίες σε συνθήκες εντεινόμενης ανθρωπιστικής κρίσης και απαξίωσης κάθε τι δημόσιου και κοινωνικού.
Μέχρι τις επόμενες εκλογές επείγει να αποδείξουμε, ως αριστεροί και αριστερές, ότι η καθημερινή μας παρουσία στην πόλη μπορεί, εκτός από το να διαμορφώνει συνειδήσεις, να προωθεί τις αξίες της αλληλεγγύης και της συμμετοχής, να ενθαρρύνει την τοπική δημιουργικότητα και τον διεκδικητικό λόγο, να μετατρέπει τις τοπικές κοινωνίες από παθητικούς θεατές σε δρώντες ενεργούς πολίτες, που μακριά από λογικές ανάθεσης αντιστέκονται στην κοινωνική και πολιτική καταστροφή. Με άλλα λόγια, για την ανατροπή του υπάρχοντος αντιδημοκρατικού - γραφειοκρατικού - αναποτελεσματικού συστήματος ("Καλλικράτης") και την εγκαθίδρυση ενός ριζικά διαφορετικού πλαισίου συγκρότησης και λειτουργίας των τοπικών και περιφερειακών θεσμών, χρειαζόμαστε, περισσότερο από ποτέ, ένα εμπνευσμένο δημοτικό κίνημα παρά πεφωτισμένους δημάρχους και δημοτικούς συμβούλους. Έτσι, μόνο η ταύτιση της τοπικής αυτοδιοίκησης με τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας ,τη δημοκρατία, τη συμμετοχή μπορεί να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο και να αποκαταστήσει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην υπεράσπιση των δήμων ως φιλολαϊκών και κοινωνικών φορέων από τον αφανισμό. Γιατί η ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στην άσκηση δημοτικής πολιτικής μπορεί να εξασφαλίσει τη διαφάνεια, το ήθος και τον δημοκρατικό έλεγχο των τοπικών εξουσιών και να ανατρέπει τους συσχετισμούς που επέτρεπαν σε κλειστές ομάδες τη νομή της εξουσίας και του δημόσιου χρήματος.
Η σημασία των αυτοδιοικητικών εκλογών για τον ΣΥΡΙΖΑ , είτε προηγηθούν οι βουλευτικές, είτε όχι, είναι προφανής. Και στη μία περίπτωση και στην άλλη, η αλλαγή των πολιτικών και κοινωνικών συσχετισμών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, στη βάση των προγραμματικών και στρατηγικών μας θέσεων και αρχών, αλλά και του αξιακού και ηθικού φορτίου των ανθρώπων της Αριστεράς που μόχθησαν όλα αυτά τα χρόνια στην Τ.Α. και στα κινήματα πόλης θα μας γειώσει μέσα στη δοκιμαζόμενη κοινωνία, επιταχύνοντας την αναμενόμενη πολιτική ανατροπή και θα διαψεύσει και όλους αυτούς που επικαλούνται χαιρέκακα την «παρένθεση ΣΥΡΙΖΑ». Η αλλαγή των συσχετισμών στην Τ.Α., όπως και η κινηματική και πολιτική σύνδεσή της και με τα άλλα μέτωπα που οι μνημονιακές πολιτικές ανοίγουν στην Υγεία και την Παιδεία, μπορούν να καταστήσουν την εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ περισσότερο ισχυρή, εν όψει μάλιστα της αναμενόμενης σκληρής αντίδρασης που θα υπάρξει από το μνημονιακό μπλοκ με τη συνεπικουρία της Ακροδεξιάς, πριν και μετά τις εκλογές.
Έχοντας καθυστερήσει σημαντικά στην ενημέρωση και κινητοποίηση της κοινωνίας και των δημοτών/σσών, θα πρέπει άμεσα να βρεθούμε στις γειτονιές και τους δρόμους των δήμων μας και μαζί με τους εργαζόμενους στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να οργανώσουμε εστίες αντίστασης και ανατροπής των Μνημονίων και των παρατηρητηρίων, των πολιτικών εκφραστών και των δημιουργών τους.
Η κινητοποίηση των πολιτικών οργάνων και οι πρωτοβουλίες των αυτοδιοικητικών κινήσεων για την εφαρμογή ενός σχεδίου αλλαγής αυτής της κατάστασης αποτελούν τις προϋποθέσεις που θα μας επιτρέψουν να αντιστοιχηθούμε στους δήμους και τις περιφέρειες με την εκλογική βάση του ΣΥΡΙΖΑ, απεγκλωβίζοντας εγκαίρως τις τοπικές κοινωνίες από τις σημερινές μνημονιακές δημοτικές αρχές, οι οποίες συντηρούνται μέσα από χρόνιες εξαρτήσεις με ιδιωτικά συμφέροντα και ρουσφετολογικές πρακτικές.
Σ' αυτή τη συγκυρία καλούμαστε να πρωτοστατήσουμε στη δημιουργία ενός δυναμικού, αριστερού και οικολογικού αυτοδιοικητικού κινήματος με στόχο η Αριστερά και οι δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ να πάρουμε την πρωτοβουλία των κινήσεων, αναζητώντας και καλλιεργώντας στη βάση αρχών και αξιών συμμαχίες με κινήματα, συλλογικότητες, άλλες αυτοδιοικητικές δυνάμεις, με στόχο να διασώσουμε τους δήμους από τον αφανισμό, αλλά και να τους επαναθεμελιώσουμε με τις αρχές της συμμετοχής, του κοινωνικού ελέγχου, της διαφάνειας, της δημοκρατίας, αποκαθιστώντας τον κοινωνικό και φιλολαϊκό της χαρακτήρα. Κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπορεί να σταθεί χωρίς δήμους της Αριστεράς.
* Η Καίτη Κυλάκου είναι δημοτική σύμβουλος, μέλος της Γραμματείας Τμήματος Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΣΥΡΙΖΑ, συντονίστρια Τμήματος Τοπικής Αυτοδιοίκησης Πειραιά