Ρενέ Μαγκρίτ, O μυστικός παίκτης, 1927.
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΑΡΑΚΛΑ*
Ένας αξιωματικός είχε δώσει πληροφορίες στον εχθρό εν καιρώ πολέμου. Ο στρατός δεν μπόρεσε να τον εντοπίσει και καταδίκασε έναν αθώο Εβραίο. Τότε διχάστηκε η χώρα σε δύο στρατόπεδα που μάχονταν με λύσσα το ένα το άλλο. Αν αναθεωρηθεί η δίκη, η χώρα θα παραδεχτεί ότι καταδίκασε έναν αθώο. Οι μεν θεωρούν ότι είναι προτιμότερο να θυσιαστεί ένας αθώος για να σωθεί η τιμή της χώρας. Ενώνονται με τους αντισημίτες, που αρνούνται την ισχύ των τεκμηρίων και τα θεωρούν κατασκευασμένα από εχθρούς του έθνους. Οι άλλοι όμως θεωρούν ότι η τιμή της χώρας έχει ήδη πληγεί και ότι μόνο αποκαθιστώντας την αλήθεια θα την ανακτήσει.
Η Αριστερά της χώρας δεν τάσσεται σύσσωμη υπέρ της αναθεώρησης της δίκης, όπως θα περίμενε κανείς. Ο κατάδικος είναι αστός. Κάποιοι επικαλούνται λοιπόν το πολιτικό κόστος: Αν απωθήσουμε τους αντισημίτες, λένε, χάνουμε ψήφους, γιατί ο αντισημιτισμός έχει αντιαστικά χαρακτηριστικά. Θα αλλάξει ρότα η Αριστερά αφού ένας ηγέτης της ταχθεί με επιμονή υπέρ της άποψης ότι η Αριστερά νοείται μόνο ως προστάτιδα του δικαίου γενικά, όχι μόνο του δίκιου του εργάτη.
Αυτά συνέβησαν στη Γαλλία μεταξύ 1894 και 1906. Ο αθώος λεγόταν Ντρέιφους, ο αριστερός ηγέτης Ζορές. Ότι η Γαλλία δεν έγινε φασιστική εν μέρει το χρωστά στο ότι είχε ηττηθεί η άποψη πως το έθνος είναι ανώτερο από την αλήθεια, μια άποψη που ορίζει, πιστεύω, αυτό που λέμε «εθνικισμό». Αν δεν είχε ηττηθεί ο εθνικισμός τότε, ίσως το 1934 να είχε γίνει φασιστικό πραξικόπημα.
Πώς αναζητείται όμως η αλήθεια; Μέσω διαβούλευσης και τεκμηρίωσης. Για τα εγκλήματα αποφαίνονται τα δικαστήρια· για την αρρώστια μου το συμβούλιο των γιατρών· για την εξέλιξη των ειδών η κοινότητα των βιολόγων· και για την Ιστορία η κοινότητα των ιστορικών. Η Αριστερά καλείται να ταχθεί υπέρ της αλήθειας αψηφώντας το κόστος. Όπως δεν μπορεί να αρνηθεί τη θεωρία της εξέλιξης των ειδών, αν οι περισσότεροι βιολόγοι θεωρούν ότι αληθεύει, παρόλο που δεν θα την ψηφίσουν τότε μερικοί χριστιανοί, δεν μπορεί να αγνοεί τη γνώμη των περισσότερων ιστορικών για το αν η σφαγή των Ποντίων εμπίπτει στην κατηγορία της γενοκτονίας κι ας κινδυνεύει να χάσει ψήφους Ποντίων. Αυτό είναι και το αληθινό συμφέρον της.
Πράγματι, στη Γαλλία το 1936, μόλις δύο χρόνια αφότου απέτυχαν οι φασίστες να αρπάξουν την εξουσία, κέρδισε τις εκλογές η Αριστερά, με ηγέτη τον (Εβραίο!) Λεόν Μπλουμ.
* Ο Γιώργος Φαράκλας διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στο Πάντειο
εφημ. Αυγή