Πριν δέκα χρόνια η Ισπανία ξόδεψε 30.000.000 δολάρια για τη δημιουργία φραχτών γύρω από τη Μελίγια και τη Θέουτα, τους δυο ισπανικούς θύλακες που περιβάλλονται από το Μαρόκο στη Βόρειο Αφρική. Πρόκειται για τα μόνα χερσαία σύνορα μεταξύ Ευρώπης και Αφρικής και τα «μονοπάτια» που χρησιμοποιούν οι μετανάστες για να περάσουν στα ευρωπαϊκά εδάφη. Η «επένδυση» των Ισπανών φαινόταν να λειτουργεί αλλά τον τελευταίο χρόνο μεγάλες ομάδες μεταναστών από την υποσαχάρια Αφρική προσπαθούν να περάσουν πάνω από τους φράχτες ή να κολυμπήσουν γύρω τους με μεγάλη συχνότητα προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη. Συχνά καταλήγουν τραυματίες στα χέρια των μαροκινών και ισπανικών αρχών ή ακόμη χειρότερα νεκροί.
«Η αστυνομία του Μαρόκο μας πετούσε πέτρες στο κεφάλι» δηλώνει ο Σισέ στους New York Times. Ζει μαζί με άλλους μετανάστες στους λόφους του Μαρόκο κοντά στη Μελίγια. «Είχαν μεταλλικές ράβδους. Μας χτυπούσαν τα πόδια ενώ σκαρφαλώναμε το φράχτη».
Αυτό το μήνα οι ισπανική στρατιωτική αστυνομία στη Θέουτα απέτρεψε τουλάχιστον 250 μετανάστες από τον να περάσουν τους φράχτες ή να κολυμπήσουν γύρω από αυτούς προς το «european dream» χρησιμοποιώντας σφαίρες από καουτσούκ ακόμη και μέσα στο νερό προκαλώντας τη μήνη των ακτιβιστών αλλά και τις αντιδράσεις των ευρωπαίων αξιωματούχων. Επιπλέον τουλάχιστον 15 σοροί μεταναστών έχουν ανασυρθεί από το νερό χωρίς να είναι ακόμη σαφές αν χτυπήθηκαν από την αστυνομία ή πνίγηκαν στην προσπάθειά τους να περάσουν στην Ευρώπη.
Αρχικά Ισπανοί αξιωματούχοι αρνήθηκαν ότι υπήρξαν πυροβολισμοί, ωστόσο, αργότερα υπήρξαν οι σχετικές παραδοχές εγείροντας ερωτήματα αναφορικά με τις ενέργειες της ισπανικής στρατιωτικής αστυνομίας απέναντι στους μετανάστες. Η επίτροπος Σεσίλια Μάλμστομ ζήτησε εξηγήσεις από τις ισπανικές αρχές.
Από την πλευρά τους οι Ισπανοί αξιωματούχοι χωρίς να ακούγονται ιδιαίτερα μετανοημένοι για τις ενέργειες στα σύνορα κάνουν έκκληση στην ΕΕ για οικονομική βοήθεια σημειώνοντας ότι το βάρος της προστασίας των συνόρων της Ισπανίας δεν μπορεί να είναι μόνο δικό τους. Επιπλέον εξετάζουν το ενδεχόμενο αυστηροποίησης των μεταναστευτικών νόμων της χώρας ώστε να διευκολύνουν την απέλαση των μεταναστών που καταφέρνουν να περάσουν τους φράχτες. «Οι νόμοι δεν έχουν σχεδιαστεί για γεγονότα όπως αυτά που συμβαίνουν στη Θεούτα και τη Μελίγια» δήλωσε πρόσφατα ο υπ. Εσωτερικών, Jorge Fernández Díaz.
Αυτές τις ημέρες στρατιωτικά οχήματα και ελικόπτερα κάνουν αισθητή την παρουσία τους στους δρόμους κοντά στο φράχτη της Μελίγια. Βρίσκονται σε συνεχή περιπολία. Το καταφύγιο στους λόφους είναι γεμάτο κόσμο. Οι άνθρωποι κοιμούνται σε τριπλές κουκέτες. Δεκαπέντε από αυτές βρίσκονται σε έναν χώρο που δεν είναι μεγαλύτερος από έναν κοιτώνα κολλεγίου.
Οι περισσότεροι ταξίδεψαν ως εκεί μέσα από ιδιαίτερα σκληρές συνθήκες και ενδέχεται να περάσουν ακόμη και πάνω από έναν χρόνο στο κέντρο μετανάστευσης περιμένοντας να εξεταστούν οι αιτήσεις ασύλου. Λίγοι θα τα καταφέρουν. Οι περισσότεροι θα μεταφερθούν στην ηπειρωτική χώρα προτού τους δοθεί η εντολή να εγκαταλείψουν την Ισπανία. Πολλοί πάντως δεν θα μπορούν να απελαθούν καθώς οι Ισπανία δεν έχει Σύμφωνα Συνεργασίας με τις χώρες από τις οποίες προέρχονται. Αρκετοί λοιπόν από αυτούς που καταφέρνουν να φτάσουν στη Μελίγια και τη Θέουτα θα είναι σε μεγάλο βαθμό ελεύθεροι να παραμείνουν στην Ισπανία ή σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αν καταφέρουν να φτάσουν έως εκεί. Δεν λείπουν, ωστόσο, οι καταγγελίες ότι οι ισπανικές αρχές επιστρέφουν με τη βία μετανάστες στο Μαρόκο όταν εκείνοι καταφέρουν να φτάσουν στο ισπανικό έδαφος όπου έχουν πλέον το δικαίωμα να υποβάλλουν αίτηση ασύλου.
«Ακούμε τέτοιες καταγγελίες όλη την ώρα» λέει ο Isabel Torrente, από μια οργάνωση υποστήριξης μεταναστών στη Μελίγια. «Οι μετανάστες παλιότερα προσπαθούσαν να κρυφτούν όταν περνούσαν τους φράχτες. Τώρα θέλουν απελπισμένα να είναι ορατοί. Ανεβαίνουν ακόμα και στους φανοστάτες για να τους δουν όλοι και να μην μπορεί η αστυνομία να τους στείλει πίσω».
Γεγονός είναι ότι μετά από περίπου μια δεκαετία πολλοί είναι πλέον οι μετανάστες που συρρέουν στις δυο περιοχές. Ισπανοί αξιωματούχοι λένε ότι αυτό έχει να κάνει με την οικονομική κρίση γιατί έχουν περικοπεί οι ενισχύσεις προς το Μαρόκο που κρατούσε μακριά τους μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική, ωστόσο, η ισπανική κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η άνοδος έχει να κάνει με τους δουλέμπορους. Όταν ανακοινώθηκε η ενίσχυση των φραχτών το περασμένο φθινόπωρο η ισπανική κυβέρνηση μιλούσε για αύξηση εισροών μεταναστών κατά 50%.
Τη Δευτέρα μια ομάδα μεταναστών «οπλισμένη» με ραβδιά και πέτρες όρμησεγια να περάσει τους φράχτες της Μελίγια. Οι εκατό τα κατάφεραν. Άλλοι τόσοι όμως συνελήφθησαν από τις μαροκινές αρχές και τουλάχιστον 14 εισήχθησαν στο νοσοκομείο.
Το πέρασμα πάνω από τους φράχτες δεν είναι ο μόνος δρόμος προς την Ισπανία. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι γυναίκες φτάνουν εκεί με καραβάκια. Πλέον οι ισπανικοί θύλακες προσελκύουν έναν μεγάλο αριθμό Σύρων, οι οποίοι επειδή μοιάζουν με τους Μαροκινούς και έχουν λίγα χρήματα μπορούν να αγοράσουν ή να νοικιάσουν μαροκινά διαβατήρια και να περπατήσουν ως τα σύνορα με άλλους Μαροκινούς εργαζόμενους.
Όταν όμως φτάσουν εκεί αρχίζουν τα προβλήματα. Πρόσφατα περισσότεροι από 100 Σύροι, συμπεριλαμβανομένων και μικρών παιδιών, στρατοπέδευσαν στο πάρκο μπροστά στο Δημαρχείο της Μελίγια αρνούμενοι να πάνε στο ασφυκτικά γεμάτο και απομονωμένο καταφύγιο. Μετά από λίγο τους δόθηκε καταφύγιο κοντά στο τζαμί και το μουσουλμανικό νεκροταφείο όπου και συνέχισαν να στρατοπεδεύουν έξω παρά τους τρομακτικούς ανέμους που σαρώνουν την περιοχή το χειμώνα.
Πολλοί από αυτούς έχουν περιπλανηθεί για περίπου δυο χρόνια προσπαθώντας να φτάσουν στην Ευρώπη. Τελικά η Ισπανία συμφώνησε να δεχτεί στην ενδοχώρα 125 Σύριους. Τη νύχτα πριν επιβιβαστούν στα πλοία νοίκιασαν μικρά δωματιάκια σε φτηνά ξενοδοχεία για να πλυθούν πριν ταξιδέψουν.
Οι πρόσφυγες από την υποσαχάρια Αφρική βρίσκονται σε χειρότερη οικονομικά κατάσταση. Οι περισσότεροι ορμούν απελπισμένοι στους φράχτες μετά από ταξίδι δυο ή και παραπάνω χρόνων ή εξίσου μακρά διαμονή στους λόφους της Μελίγια, υπό άθλιες συνθήκες.
Στα δάση του Μαρόκου άνθρωποι κοιμούνται σε σπηλιές ή κάτω από πλαστικές τέντες και ψάχνουν για φαγητό στα σκουπίδια των γειτονικών χωριών. Πέντε από τους άντρες που ζουν εκεί έχουν σπασμένα πόδια, τρεις σπασμένα χέρια από τις «συναντήσεις» με τη μαροκινή αστυνομία. Ζήτησαν βοήθεια από τον Ερυθρό Σταυρό.
Οι περισσότεροι δεν μπορούν ούτε πίσω να γυρίσουν. «Έχω περάσει δυο χρόνια ταξιδεύοντας διά ξηράς από το Καμερούν. Άλλα δυο χρόνια κρύβομαι στο δάσος» δηλώνει ο 36χρονος Musa Bankura. «Η οικογένειά μου έχει ξοδέψει όλες τις οικονομίες της. Δεν μπορώ να γυρίσω πίσω με ‘τίποτα’».
tvxs