Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφεύγει να πάρει αποφάσεις και πετά το μπαλάκι σε Ελλάδα, Ιταλία
Την κοινή πολιτική της ψάχνει η Ευρωπαϊκή Ένωση στο θέμα της μετανάστευσης, με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή να γίνεται ακόμα πιο πιεστική για αποφάσεις.
Όμως τις αποφάσεις αυτές αποφεύγει εδώ και χρόνια να πάρει η Ε.Ε. πετώντας μόνιμα το μπαλάκι της ευθύνης στις χώρες που δέχονται τα μεγαλύτερα κύματα, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.Οι πόλεμοι σε Συρία και Ιράκ έχουν δημιουργήσει τη μεγαλύτερη μεταναστευτική κρίση παγκοσμίως, από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Από την άνοιξη του 2011 ο μισός πληθυσμός της Συρίας έχει εκτοπιστεί. Περισσότερα από 7,5 εκατομμύρια μετακινήθηκαν βίαια σε άλλα μέρη εντός της χώρας και 3,3 εκατ. υποχρεώθηκαν να μεταναστεύσουν εκτός συνόρων για να γλιτώσουν.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) ανακοίνωσε ότι το 2013 ο αριθμός των προσφύγων παγκοσμίως ξεπέρασε τα 50 εκατομμύρια ανθρώπους, για πρώτη φορά μετά την εφιαλτική κι αιματοβαμμένη δεκαετία του 1940. Ο αριθμός τους, δηλαδή, ισούται με τον πληθυσμό της Ισπανίας και αναμένεται να αυξηθεί το 2015-2016.
Για την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ η μεγαλύτερη προτεραιότητα αυτήν τη στιγμή είναι η διαχείριση των Σύριων προσφύγων. Το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα, όμως, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για ολέθρια κρίση πείνας εν όψει του επικείμενου χειμώνα.
◆ Στις αρχές Δεκεμβρίου αναγκάστηκε να αναστείλει προσωρινά ένα πρόγραμμα επισιτισμού για περίπου 1,7 εκατ. Σύριους πρόσφυγες, αφού δεν βρέθηκαν τα χρήματα.
◆ Στις 8 Δεκεμβρίου ο ΟΗΕ γνωστοποίησε ότι χρειάζονται 16,4 δισ. δολάρια για να καλυφθούν οι ανθρωπιστικές ανάγκες για τους πρόσφυγες παγκοσμίως.
◆ Στις 18 Δεκεμβρίου έγινε στο Βερολίνο συνάντηση των μελών του ΟΗΕ για τους Σύριους πρόσφυγες. Ζητούνται 8,4 δισ. δολάρια για το 2015.
Τα ποσά που αναζητούνται είναι ιδιαίτερα μεγάλα, επειδή οι χώρες που υποδέχτηκαν τους περισσότερους πρόσφυγες αγγίζουν τα όρια των δυνατοτήτων τους να αντεπεξέλθουν. Ήδη στον Λίβανο έχουν συγκεντρωθεί περισσότεροι από 1 εκατ. επίσημα εγγεγραμμένοι Σύριοι πρόσφυγες. Η Τουρκία έχει 1,2 εκατ. και η Ιορδανία 620.000. Δεκάδες χιλιάδες, όμως, είναι και οι μη καταγεγραμμένοι.
Στρατηγική αλλαγή
Το πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το 2015 έχει μια στρατηγική αλλαγή σε σχέση με τα συνηθισμένα προγράμματα ανθρωπιστικής βοήθειας. Στοχεύει όχι μόνο στις άμεσες ανάγκες, αλλά και στη δημιουργία υποδομών απαραίτητων μακροπρόθεσμα, από δρόμους και σχολεία μέχρι νοσοκομεία και υπονόμους. Γίνεται πια όλο και πιο ξεκάθαρο ότι οι τρέχουσες μορφές διεθνούς ανθρωπιστικής βοήθειας δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν πρόσφυγες που μετατρέπονται σε επί μακρόν διαμένοντες. Ειδικά σε μεσαίου εισοδήματος χώρες που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για παραδοσιακή αναπτυξιακή βοήθεια.
ΟΗΕ και Ε.Ε. συγκλίνουν στο ότι απαιτείται μια νέα αρχιτεκτονική ανθρωπιστικής βοήθειας, που θα συνδέει τη στήριξη στους πρόσφυγες με τη σταθεροποίηση των κοινοτήτων που τους φιλοξενούν.
Οι μεγαλύτεροι «χορηγοί» στη βοήθεια για τους Σύριους και Ιρακινούς πρόσφυγες είναι η Ευρώπη και οι ΗΠΑ. Οι ευρωπαϊκές χώρες, όμως, δέχονται σφοδρή κριτική για το ότι η στρατηγική τους είναι να μένουν οι πρόσφυγες σε περιοχές γειτονικές της Συρίας και πάση θυσία να μην περνάνε στην Ευρώπη. Δηλαδή η Ευρώπη πληρώνει, και μάλιστα γενναιόδωρα, για την υποστήριξη προσφύγων μέσα και γύρω από τη Συρία, ώστε να μην τους επιτρέψει σχεδόν καθόλου να ζήσουν εντός ευρωπαϊκών συνόρων.
Ωστόσο, πολλές φορές υπάρχουν δραματικές συνέπειες. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία, από τους περίπου 207.000 μετανάστες που επιχείρησαν να φτάσουν διά της θαλάσσιας οδού στην Ευρώπη το 2014, περισσότεροι από 3.400 έχασαν τη ζωή τους.
Μετά τη συνάντηση των Ευρωπαίων υπουργών Εσωτερικών στις Βρυξέλλες στις αρχές Δεκεμβρίου, ο Γερμανός υπουργός Τόμας ντε Μεζιέρ άφησε ανοιχτό ένα παράθυρο για διαφοροποίηση της πολιτικής της Ε.Ε. μελλοντικά: «Δεν θέλουμε να πεθαίνουν άνθρωποι καθ’ οδόν, ούτε στην έρημο ούτε στη Μεσόγειο. Εντέλει είναι ορθό να δημιουργήσουμε και νόμιμους δρόμους προς την Ευρώπη και όχι μόνο να αποτρέπουμε την ύπαρξη παράνομων οδών».
Αποτυχία
Στην Γενεύη, στις 9 Δεκεμβρίου, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ προσπάθησε να πείσει τις δωρήτριες χώρες να αυξήσουν τον αριθμό των προσφύγων που θα δέχονταν, ζητώντας τους να εγκαταστήσουν 130.000 ανθρώπους έως το 2016 εντός των συνόρων τους. Η προσπάθεια από τον ΟΗΕ απέτυχε.
Η Γερμανία ήταν η μόνη που έδωσε το καλό παράδειγμα και προσφέρθηκε να υποδεχθεί 30.000 πρόσφυγες. Αγγλία και Ιρλανδία, όμως, δέχτηκαν μόνο μια χούφτα από τα εκατομμύρια των ταλαιπωρημένων αυτών ανθρώπων. Η απροθυμία τους ακυρώνει κάθε ανθρωπιστική παράδοση για προσφορά καινούργιας πατρίδας.
Βασικός στόχος της Ευρώπης είναι να κρατήσει τους Σύριους και Ιρακινούς εκτός των συνόρων της. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί να βελτιωθούν οι άθλιες συνθήκες στις οποίες ζουν αυτήν τη στιγμή οι πρόσφυγες σε πρόχειρα στρατόπεδα σε γειτονικές τους χώρες.
Μόνο το 2013, πάντως, πάνω από 11.000 Σύριοι κατάφεραν να μπουν στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας - Βουλγαρίας. Οι ευρωπαϊκές χώρες, λοιπόν, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι πρόσφυγες θα κρατηθούν μακριά τους, καλούνται να βάλουν πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη, για να τους δώσουν έναν λόγο να παραμείνουν κοντά στις κάποτε πατρίδες τους.
Το κύμα των προσφύγων που πασχίζει να ξεφύγει από τον πόλεμο και τον θάνατο, αναζητώντας διέξοδο στον πλούσιο ευρωπαϊκό Βορρά, καταφτάνει κυρίως σε Ελλάδα και Ιταλία, που απλώς τυχαίνει να βρίσκονται στον δρόμο, χωρίς να αποτελούν τον επιθυμητό τελικό προορισμό.
Η Ε.Ε., όμως, νίπτει τας χείρας της για τη συγκέντρωση προσφύγων στις χώρες της Μεσογείου. Ο κανονισμός του Δουβλίνου ορίζει ότι υπεύθυνη είναι η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα όπου φτάνει ένας πρόσφυγας. Δηλαδή, αν ένας πρόσφυγας έρθει στην Ελλάδα, θεωρείται αυτομάτως από την Ε.Ε. «πρόβλημα» της Ελλάδας. Με λίγα λόγια, η Ε.Ε. εξακολουθεί να μη στέκεται στο ύψος των περιστάσεων με τη θολή κι ευθυνόφοβη πολιτική της σ’ αυτό το θέμα.
Το Ποντίκι