Ο «σαρωτικός και δομικός» ανασχηματισμόςκινήθηκε σε αβαθή πολιτικά νερά, η τράπουλα ανακατεύτηκε χωρίς σχέδιο, και το βασικό στίγμα της νέας κυβέρνησης δίνουν τελικά δύο απουσίες και δυο παράλληλοι – και εν πολλοίς αντιφατικοί – συμβιβασμοί.Τις – ισχυρές, όσο και διαφορετικής, πολιτικής σημασίας – απουσίες διαμορφώνουν η έξοδος του Νίκου Φίλη από την κυβέρνηση και η έλλειψη κάθε στοιχείου διεύρυνσης παρά τις περί του αντιθέτου προαναγγελίες. Στους δε συμβιβασμούς, καταγράφεται η επιχείρηση τήρησης των εσωκομματικών ισορροπιών που διαμόρφωσε το συνέδριο και η ταυτόχρονη προσπάθεια για «άνοιγμα» προς τους δανειστές και απεγκλωβισμό από τα σύνδρομα των υπουργικών, πολιτικών και ιδεολογικών, ενοχών.
Στη σκιά όλων αυτών, κυβερνητικές πηγές προτάσσουν από χθες το βράδυ το τρίπτυχο «στροφή στην ανάπτυξη, γρήγορη ολοκλήρωση της αξιολόγησης και, ηλικιακή και ποιοτική, ανανέωση» που αποτυπώνεται στην επιλογή συγκεκριμένων προσώπων σε καίριες θέσεις. Πρόκειται όμως για ένα τρίπτυχο που καταδικάζεται να δοκιμαστεί και να κριθεί μέσα σε ένα αντιφατικό και, ενίοτε μη συνεκτικό, πολιτικό περιβάλλον:
Η «θυσία» Φίλη σηματοδοτεί, ντε φάκτο, την υποταγή της κυβέρνησης στις απαιτήσεις του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου προκειμένου να κλείσει το μέτωπο με την Εκκλησία. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν χθες το βράδυ στο tvxs.gr πως στον Νίκο Φίλη αντιπροτάθηκαν τρία κορυφαία υπουργεία – ανάμεσά τους τα Εσωτερικών και Εργασίας -, αλλά εκείνος αρνήθηκε δηλώνοντας ότι η μετακίνησή του θα σήμαινε πολιτική ήττα, τόσο δική του όσο και της κυβέρνησης, απέναντι στην Ιεραρχία.
Την εν λόγω ήττα μάλλον ήρθε να υπογραμμίσει και η παράλληλη αναβάθμιση του κυβερνητικού εταίρου, και θερμού υποστηρικτή της Εκκλησίας, Πάνου Καμμένου. Οι ΑΝΕΛ συμμετέχουν πλέον στην κυβέρνηση με 7 υπουργούς και υφυπουργούς, ενώ οι πληροφορίες φέρουν τον πρόεδρό τους και υπουργό Αμυνας να είχε βαρύνοντα ρόλο στην απομάκρυνση Φίλη από το υπουργείο Παιδείας.
H πριμοδότηση των ΑΝΕΛ έχει ως όμως ως βασικό στόχο την ενδυνάμωση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, που αναμένεται να δοκιμαστεί αφού οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για την αξιολόγηση θα οδηγήσουν σε νέα μέτρα, που θα πρέπει να εγκριθούν από τη Βουλή. Αυτό άλλωστε είναι και ο μοναδικός σχεδιασμός πίσω από αυτόν, τον κατώτερο των περιστάσεων ανασχηματισμό: ανοίγματα προς τους δανειστές για το κλείσιμο της αξιολόγησης, με την ελπίδα ότι θα ανακοινωθούν κάποιες ρυθμίσεις για το χρέος και θα αναθερμανθεί από το 2017 η οικονομία.
Στην περίπτωση Σκουρλέτη η λογική ήταν ακριβώς αντίστροφη. Εδώ κρίθηκε ότι η κυβέρνηση δεν είχε τα περιθώρια να ανοίξει και δεύτερο εσωκομματικό μέτωπο με τον ΣΥΡΙΖΑ. Και ως εκ τούτου, ο Πάνος Σκουρλέτης απομακρύνθηκε από τη διακεκαυμένη ζώνη των μνημονιακών, ενεργειακών ιδιωτικοποιήσεων δια της αναβάθμισής του σε πρώτο τη τάξη υπουργό και με την ανάληψη της ηγεσίας του – ανώδυνου – υπουργείου Εσωτερικών.
Ταυτόχρονα, η υπουργοποίηση του Στέργιου Πιτσιώρλα, του «ανθρώπου των ιδιωτικοποιήσεων» σηματοδοτεί την κίνηση-άνοιγμα προς τους δανειστές, και η απομάκρυνση Κατρούγκαλου από το υπουργείο Εργασίας – δια της τιμητικής αποστρατείας στο υπουργείο Εξωτερικών – διευκολύνει τη διαπραγμάτευση για τα εργασιακά.
Στο μέτωπο των εσωτερικών συμβιβασμών, ο περιορισμός των ΠΑΣΟΚογενών υπουργών σε μόλις δύο – Κουρουμπλής και Σπίρτζης – αποτυπώνει και πάλι την προσπάθεια εξισορρόπησης στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ ενώ το πενιχρό, έως ανύπαρκτο, στίγμα της διεύρυνσης είναι απότοκο τόσο των αρνήσεων που υπήρξαν όσο και των εσωκομματικών αντιδράσεων.
Το τηλεφώνημα στον Φώτη Κουβέλη δεν έγινε ποτέ, η υπουργοποίηση της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου προσέκρουσε στις προειδοποιήσεις του κομματικού πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν θα γίνει αποδεκτή η «πασοκοποίηση», ενώ οι κρούσεις που έγιναν σε – λίγα – εξωκοινοβουλευτικά πρόσωπα που θα μπορούσαν να κάνουν την έκπληξη συνάντησαν αρνήσεις. Και μια Λυδία Κονιόρδου, όσο εξαίρετη ηθοποιός και αν είναι, δεν φέρνει την άνοιξη.
Βέβαια, κυβερνητικές πηγές δείχνουν ως βασικό στοιχείο της διεύρυνσης την υπουργοποίηση, στο κομβικό υπουργείο Ανάπτυξης του καθηγητή Δημήτρη Παπαδημητρίου, ενώ φέρνουν σε πρώτο πλάνο την είσοδο στην κυβέρνηση των «35άρηδων» υπουργών ως φορέων του στοιχήματος της ανανέωσης και της αποτελεσματικότητας.
Πρόκειται για τους 4 νέους υπουργούς που έχουν διατελέσει στενοί συνεργάτες του Αλέξη Τσιπρα – τον υπουργό Επικρατείας και κυβερνητικό εκπρόσωπο Δημήτρη Τζανακόπουλο, τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλέξη Χαρίτση, τον υφυπουργό Αθλητισμού Γιώργο Βασιλειάδη, και τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργό Δημήρη Λιάκο.
Την τετράδα αυτή ενισχύει και η νέα, 30χρονη, υπουργός Εργασίας Εφη Αχτσιόγλου, με το στοίχημα και το ζητούμενο πλέον για τη νέα κυβέρνηση να μετατοπίζεται καθαρά στην αποτελεσματικότητα. Μια αποτελεσματικότητα, που θα έχει ως πυξίδα την στροφή στην «ρεαλιστική διακυβέρνηση». Στη περίπτωση της Ελλάδας αυτό δεν σημαίνει τίποτα άλλο παρά διαχείριση της κρίσης, χωρίς κανένα σχέδιο σοβαρών μεταρρυθμίσεων και παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας.