Γράφει ο Κώστας Μερκουράκης
( Από το Ποντίκι)
Το χθεσινό δημοσίευμα του αμερικανικού πρακτορείου Bloomberg δεν αφορούσε
προεκλογικές δηλώσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, μήτε «πιπεράτες» αποκαλύψεις για τα αγγλικά του Τσίπρα.
Ωστόσο, αναφερόταν στα 175 δισ. ευρώ, που σύμφωνα με τα στοιχεία του πρακτορείου αποτελούν τα αφορολόγητα κέρδη των Ελλήνων πλοιοκτητών τα τελευταία 10 χρόνια, κάτι που απ’ ότι φαίνεται δεν αφορά ούτε την ενημέρωση, ούτε και την προεκλογική επικαιρότητα του Έλληνα πολίτη.
Την Ελλάδα που θέλει και «πρέπει να αλλάξει», την τοποθετούν βίαια
Ωστόσο, αναφερόταν στα 175 δισ. ευρώ, που σύμφωνα με τα στοιχεία του πρακτορείου αποτελούν τα αφορολόγητα κέρδη των Ελλήνων πλοιοκτητών τα τελευταία 10 χρόνια, κάτι που απ’ ότι φαίνεται δεν αφορά ούτε την ενημέρωση, ούτε και την προεκλογική επικαιρότητα του Έλληνα πολίτη.
Την Ελλάδα που θέλει και «πρέπει να αλλάξει», την τοποθετούν βίαια
και επί τρεις ημέρες στον αστερισμό «Ιφικράτη Αμυρά», την ίδια ώρα που οι απαξιωτικές - έως και προσβλητικές – δηλώσεις Ελλήνων εφοπλιστών απουσιάζουν από το προεκλογικό ενημερωτικό πιάτο που σερβίρουν τα περισσότερα ΜΜΕ.
Η προεκλογική «απειλή» του ΣΥΡΙΖΑ πως θα επανεξετάσει από «μηδενική βάση» τις σχέσεις ανάμεσα στο ελληνικό κράτος και τη ναυτιλία, με «στόχο την κατάργηση των 58 διαφορετικών προκλητικών φοροαπαλλαγών και τη δημιουργία ενός σταθερού φορολογικού καθεστώτος που θα ανταποκρίνεται στη Συνταγματική επιταγή για τη συμβολή στα φορολογικά βάρη όλων των Ελλήνων υπηκόων», φαίνεται πως έχει θορυβήσει τους εφοπλιστές και κατ’ επέκταση ένα ολόκληρο mediako πλέγμα.
Είναι ενδεικτικές εξάλλου, τόσο οι δηλώσεις εφοπλιστών στο Bloomberg (Βίκτωρ Ρέστης: «Θα με φορολογήσεις; Βρες με πρώτα!» ή Γιώργος Οικονόμου: «Δεν ανησυχώ καθόλου. Το εταιρικό μου γραφείο μπορεί να είναι οπουδήποτε στον κόσμο κι έτσι θα χάσουν και ένα ποσοστό του ΑΕΠ…»), όπως και παλαιότερη δήλωση του πρώην υφυπουργού Ναυτιλίας και βουλευτή πλέον της ΝΔ, Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «αγνοεί την πραγματικότητα» βάσει της οποίας οι Έλληνες εφοπλιστές «ήδη πληρώνουν πάρα πολλά» έχοντας υψωμένη την Ελληνική σημαία στα πλοία τους.
Κάπως έτσι, το χθεσινό δημοσίευμα του Bloomberg - το οποίο παρακολουθεί στενά το τελευταίο διάστημα τις οικονομικές εξελίξεις γύρω από την κρίση στην Ελλάδα – φωτογραφίζει τόσο την ηθική, όσο και την πολιτική διάσταση του θέματος.
Τι περιθώρια έχει μια κυβέρνηση για να φορολογήσει τους Έλληνες εφοπλιστές; Ποια είναι τα διαπραγματευτικά ατού της; Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι και τι τακτικούς ελιγμούς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει;
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα θα μπορούσαν να απασχολήσουν - εν μέρει - το τραπέζι του προεκλογικού διαλόγου, σε μια προσπάθεια εξεύρεσης εσόδων μακριά και πέρα από τις άδειες τσέπες των πολιτών.
Όμως, το σύστημα επιβάλει την ατζέντα της ενημέρωσης, αφού γνωρίζει καλά πως το παιχνίδι της... τυφλόμυγας με την εφορία δεν είναι εύκολο να το παίξουν οι εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες μισθωτοί.
Λεφτά… υπάρχουν
Εκτός από τα 175 αφορολόγητα δισ. ευρώ, οι εκτιμήσεις του Bloomberg κάνουν λόγο για 762 Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι δεν έχουν καταβάλει ούτε 1 ευρώ ως φόρο για τα κέρδη τους, εκμεταλλευόμενοι νόμο που ενσωματώθηκε στο Σύνταγμα από το 1967.
Και προφανώς το 1967 δεν αποτελεί μια τυχαία ημερομηνία για την ελληνική ναυτιλία.
Παράλληλα, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις απειλές πως θα μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους, στην περίπτωση που η νέα κυβέρνηση καταργήσει τη φορολογική απαλλαγή τους, «διακινδυνεύοντας» με αυτόν τον τρόπο «60.000 θέσεις εργασίας».
Λίγο καιρό πριν και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού του 2012, ο βουλευτής Α’ Πειραιά του ΣΥΡΙΖΑ Θοδωρής Δρίτσας μιλώντας στη Βουλή τόνισε πως τα έσοδα της ΔΥΟ Πειραιά δεν ξεπερνούν τα έσοδα μιας συνοικιακής Δ.Ο.Υ..
«Η ΔΟΥ πλοίων στον Πειραιά για το έτος 2000 βεβαίωσε από τη ναυτιλιακή δραστηριότητα 306 –περίπου 307- εκατομμύρια ευρώ. Εισέπραξε 200 εκατομμύρια. Δεν μπόρεσε να εισπράξει 106 για διάφορους λόγους» σημείωσε ο βουλευτής.
Παρόλα αυτά, τα όσα επιθυμεί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελούν «φαντασιώσεις ενός Αριστερού». Η πρώτη φορά που τέθηκε ανοιχτά ζήτημα «σημαίας», ήταν σε απάντηση του πρώην αντιπρόεδρου της Κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών Ευάγγελου Βενιζέλου, σε επίκαιρη ερώτηση του προέδρου της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, που κατατέθηκε τον Οκτώβρη του 2011.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υποστήριξε πως θα ληφθούν φορολογικά μέτρα για τους εφοπλιστέςλέγοντας πως: «Τους έχουμε καλέσει σε διάλογο και θα επιβληθούν μέτρα. Και αν θέλουν να αλλάξουν τη σημαία των πλοίων τους, πράγματι ας την αλλάξουν. Τώρα μετριέται ο πατριωτισμός, η φιλοπατρία, τώρα θα μετρηθεί και η εισφορά στο έθνος».
Κάπως έτσι, λοιπόν, διαμορφώνεται το πλαίσιο σχέσεων κράτους και ναυτιλίας στην Ελλάδα των άνεργων ναυτικών και των ερημωμένων ναυπηγείων.
Φυσικά και υπάρχουν διάφορα σοβαρά αντεπιχειρήματα όπως το ναυτιλιακό συνάλλαγμα (το μεγάλο μέρος του επανεπενδύεται στο εξωτερικό), οι θέσεις εργασίας (μειώνονται σταθερά) ή το κόστος της «σημαίας» (μείωση και σε αυτόν τον τομέα παρά τις φοροαπαλλαγές).
Για το λόγο αυτό, θα πρέπει μέσα στα συγκεκριμένα πλαίσια να διερευνηθούν οι δεδομένες δυνατότητες και συνθήκες, οι οποίες απαιτούν πάνω απ’ όλα πολιτική βούληση και πολιτικό σθένος.
Και... περιθώρια υπάρχουν
Τα πλεονεκτήματα δεν είναι λίγα για μια κυβέρνηση που θα έχει ως αναφορά τη λαϊκή κυριαρχία κι ως βασική επιδίωξη να ελαφρύνει άμεσα τα βάρη που σηκώνουν τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.
Συγκεκριμένα και κόντρα σε όσα ακούγονται, αλλά και στα εύηχα τεχνικά επιχειρήματα του ελληνικού εφοπλισμού, οι Έλληνες εφοπλιστές πριν αποφασίσουν να μετακομίσουν αλλού τις σημαίες τους θα πρέπει να συνυπολογίσουν:
- Τον διακρατικό οργανισμό I.M.O. (International Maritime Organization) o οποίος καθορίζει μια σειρά από στάνταρ ασφάλειας και πλοϊμότητας. Το αντίκρισμα της ελληνικής σημαίας είναι ποιοτικά ανώτερο από άλλες χώρες κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερα ασφάλιστρα και λιγότερους ελέγχους στα πλοία, αλλά και μικρότερες προθεσμίες παραμονής σε λιμάνια. Δηλαδή σημαντικές οικονομίες κλίμακας για τα πλοία.
- Όσο διατηρεί η ελληνική εμπορική ναυτιλία μια από τις πρώτες θέσεις στη διεθνή ναυτιλιακή οικονομία, έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει το διεθνές καθεστώς που διέπει τις παγκόσμιες μεταφορές, αλλά και να διατηρεί σημαντική θέση σε διεθνείς Οργανισμούς (Επιτρ. Ναυτιλιακών Μεταφορών του ΟΟΣΑ και της ΕΟΚ, Επιτρ. Εφοπλιστών της ΕΟΚ, διεθνείς ναυτιλιακοί οργανισμοί κ.λπ.). Για να συνεχιστεί αυτό θα πρέπει η συρρίκνωση της ελληνικής ναυτιλίας (η συνολική χωρητικότητα των πλοίων) να μην ξεπεράσει το κρίσιμο όριο.
- Σε αντίθεση με τη… σοσιαλιστική Ελλάδα, στην καπιταλιστική Βρετανία το κράτος αποφάσισε έκτακτη εισφορά για τους ξένους υπηκόους - ανάμεσα στους οποίους και οι πολλοί Έλληνες εφοπλιστές - που κατοικούν στη Βρετανία περισσότερα από 12 χρόνια. Όλοι αυτοί θα κληθούν να καταβάλουν κάθε χρόνο ως έκτακτη εισφορά 50.000 στερλίνες, δηλ. περί τα 58.000 ευρώ. Το μέτρο θα ισχύσει από τον Απρίλιο του 2012 και στην ουσία λαμβάνεται για να μπορέσει το βρετανικό δημόσιο να καλύψει το δημοσιονομικό του έλλειμμα.
- Οι περισσότεροι από τους εφοπλιστές έχουν διεισδύσει σε δεκάδες άλλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, οπότε η διαπραγμάτευση δεν είναι ούτε τόσο απλή, ούτε τόσο εύκολη απέναντι σε μια αποφασισμένη κυβέρνηση. Κανείς δεν έχει τη δυνατότητα να σηκωθεί απλά και να φύγει...
Η προεκλογική «απειλή» του ΣΥΡΙΖΑ πως θα επανεξετάσει από «μηδενική βάση» τις σχέσεις ανάμεσα στο ελληνικό κράτος και τη ναυτιλία, με «στόχο την κατάργηση των 58 διαφορετικών προκλητικών φοροαπαλλαγών και τη δημιουργία ενός σταθερού φορολογικού καθεστώτος που θα ανταποκρίνεται στη Συνταγματική επιταγή για τη συμβολή στα φορολογικά βάρη όλων των Ελλήνων υπηκόων», φαίνεται πως έχει θορυβήσει τους εφοπλιστές και κατ’ επέκταση ένα ολόκληρο mediako πλέγμα.
Είναι ενδεικτικές εξάλλου, τόσο οι δηλώσεις εφοπλιστών στο Bloomberg (Βίκτωρ Ρέστης: «Θα με φορολογήσεις; Βρες με πρώτα!» ή Γιώργος Οικονόμου: «Δεν ανησυχώ καθόλου. Το εταιρικό μου γραφείο μπορεί να είναι οπουδήποτε στον κόσμο κι έτσι θα χάσουν και ένα ποσοστό του ΑΕΠ…»), όπως και παλαιότερη δήλωση του πρώην υφυπουργού Ναυτιλίας και βουλευτή πλέον της ΝΔ, Άδωνη Γεωργιάδη, ο οποίος κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «αγνοεί την πραγματικότητα» βάσει της οποίας οι Έλληνες εφοπλιστές «ήδη πληρώνουν πάρα πολλά» έχοντας υψωμένη την Ελληνική σημαία στα πλοία τους.
Κάπως έτσι, το χθεσινό δημοσίευμα του Bloomberg - το οποίο παρακολουθεί στενά το τελευταίο διάστημα τις οικονομικές εξελίξεις γύρω από την κρίση στην Ελλάδα – φωτογραφίζει τόσο την ηθική, όσο και την πολιτική διάσταση του θέματος.
Τι περιθώρια έχει μια κυβέρνηση για να φορολογήσει τους Έλληνες εφοπλιστές; Ποια είναι τα διαπραγματευτικά ατού της; Ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι και τι τακτικούς ελιγμούς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει;
Αυτά και άλλα πολλά ερωτήματα θα μπορούσαν να απασχολήσουν - εν μέρει - το τραπέζι του προεκλογικού διαλόγου, σε μια προσπάθεια εξεύρεσης εσόδων μακριά και πέρα από τις άδειες τσέπες των πολιτών.
Όμως, το σύστημα επιβάλει την ατζέντα της ενημέρωσης, αφού γνωρίζει καλά πως το παιχνίδι της... τυφλόμυγας με την εφορία δεν είναι εύκολο να το παίξουν οι εκατοντάδες χιλιάδες έλληνες μισθωτοί.
Λεφτά… υπάρχουν
Εκτός από τα 175 αφορολόγητα δισ. ευρώ, οι εκτιμήσεις του Bloomberg κάνουν λόγο για 762 Έλληνες εφοπλιστές, οι οποίοι δεν έχουν καταβάλει ούτε 1 ευρώ ως φόρο για τα κέρδη τους, εκμεταλλευόμενοι νόμο που ενσωματώθηκε στο Σύνταγμα από το 1967.
Και προφανώς το 1967 δεν αποτελεί μια τυχαία ημερομηνία για την ελληνική ναυτιλία.
Παράλληλα, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις απειλές πως θα μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους, στην περίπτωση που η νέα κυβέρνηση καταργήσει τη φορολογική απαλλαγή τους, «διακινδυνεύοντας» με αυτόν τον τρόπο «60.000 θέσεις εργασίας».
Λίγο καιρό πριν και συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού του 2012, ο βουλευτής Α’ Πειραιά του ΣΥΡΙΖΑ Θοδωρής Δρίτσας μιλώντας στη Βουλή τόνισε πως τα έσοδα της ΔΥΟ Πειραιά δεν ξεπερνούν τα έσοδα μιας συνοικιακής Δ.Ο.Υ..
«Η ΔΟΥ πλοίων στον Πειραιά για το έτος 2000 βεβαίωσε από τη ναυτιλιακή δραστηριότητα 306 –περίπου 307- εκατομμύρια ευρώ. Εισέπραξε 200 εκατομμύρια. Δεν μπόρεσε να εισπράξει 106 για διάφορους λόγους» σημείωσε ο βουλευτής.
Παρόλα αυτά, τα όσα επιθυμεί ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελούν «φαντασιώσεις ενός Αριστερού». Η πρώτη φορά που τέθηκε ανοιχτά ζήτημα «σημαίας», ήταν σε απάντηση του πρώην αντιπρόεδρου της Κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών Ευάγγελου Βενιζέλου, σε επίκαιρη ερώτηση του προέδρου της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, που κατατέθηκε τον Οκτώβρη του 2011.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ υποστήριξε πως θα ληφθούν φορολογικά μέτρα για τους εφοπλιστέςλέγοντας πως: «Τους έχουμε καλέσει σε διάλογο και θα επιβληθούν μέτρα. Και αν θέλουν να αλλάξουν τη σημαία των πλοίων τους, πράγματι ας την αλλάξουν. Τώρα μετριέται ο πατριωτισμός, η φιλοπατρία, τώρα θα μετρηθεί και η εισφορά στο έθνος».
Κάπως έτσι, λοιπόν, διαμορφώνεται το πλαίσιο σχέσεων κράτους και ναυτιλίας στην Ελλάδα των άνεργων ναυτικών και των ερημωμένων ναυπηγείων.
Φυσικά και υπάρχουν διάφορα σοβαρά αντεπιχειρήματα όπως το ναυτιλιακό συνάλλαγμα (το μεγάλο μέρος του επανεπενδύεται στο εξωτερικό), οι θέσεις εργασίας (μειώνονται σταθερά) ή το κόστος της «σημαίας» (μείωση και σε αυτόν τον τομέα παρά τις φοροαπαλλαγές).
Για το λόγο αυτό, θα πρέπει μέσα στα συγκεκριμένα πλαίσια να διερευνηθούν οι δεδομένες δυνατότητες και συνθήκες, οι οποίες απαιτούν πάνω απ’ όλα πολιτική βούληση και πολιτικό σθένος.
Και... περιθώρια υπάρχουν
Τα πλεονεκτήματα δεν είναι λίγα για μια κυβέρνηση που θα έχει ως αναφορά τη λαϊκή κυριαρχία κι ως βασική επιδίωξη να ελαφρύνει άμεσα τα βάρη που σηκώνουν τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.
Συγκεκριμένα και κόντρα σε όσα ακούγονται, αλλά και στα εύηχα τεχνικά επιχειρήματα του ελληνικού εφοπλισμού, οι Έλληνες εφοπλιστές πριν αποφασίσουν να μετακομίσουν αλλού τις σημαίες τους θα πρέπει να συνυπολογίσουν:
- Τον διακρατικό οργανισμό I.M.O. (International Maritime Organization) o οποίος καθορίζει μια σειρά από στάνταρ ασφάλειας και πλοϊμότητας. Το αντίκρισμα της ελληνικής σημαίας είναι ποιοτικά ανώτερο από άλλες χώρες κι αυτό έχει ως αποτέλεσμα χαμηλότερα ασφάλιστρα και λιγότερους ελέγχους στα πλοία, αλλά και μικρότερες προθεσμίες παραμονής σε λιμάνια. Δηλαδή σημαντικές οικονομίες κλίμακας για τα πλοία.
- Όσο διατηρεί η ελληνική εμπορική ναυτιλία μια από τις πρώτες θέσεις στη διεθνή ναυτιλιακή οικονομία, έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει το διεθνές καθεστώς που διέπει τις παγκόσμιες μεταφορές, αλλά και να διατηρεί σημαντική θέση σε διεθνείς Οργανισμούς (Επιτρ. Ναυτιλιακών Μεταφορών του ΟΟΣΑ και της ΕΟΚ, Επιτρ. Εφοπλιστών της ΕΟΚ, διεθνείς ναυτιλιακοί οργανισμοί κ.λπ.). Για να συνεχιστεί αυτό θα πρέπει η συρρίκνωση της ελληνικής ναυτιλίας (η συνολική χωρητικότητα των πλοίων) να μην ξεπεράσει το κρίσιμο όριο.
- Σε αντίθεση με τη… σοσιαλιστική Ελλάδα, στην καπιταλιστική Βρετανία το κράτος αποφάσισε έκτακτη εισφορά για τους ξένους υπηκόους - ανάμεσα στους οποίους και οι πολλοί Έλληνες εφοπλιστές - που κατοικούν στη Βρετανία περισσότερα από 12 χρόνια. Όλοι αυτοί θα κληθούν να καταβάλουν κάθε χρόνο ως έκτακτη εισφορά 50.000 στερλίνες, δηλ. περί τα 58.000 ευρώ. Το μέτρο θα ισχύσει από τον Απρίλιο του 2012 και στην ουσία λαμβάνεται για να μπορέσει το βρετανικό δημόσιο να καλύψει το δημοσιονομικό του έλλειμμα.
- Οι περισσότεροι από τους εφοπλιστές έχουν διεισδύσει σε δεκάδες άλλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα, οπότε η διαπραγμάτευση δεν είναι ούτε τόσο απλή, ούτε τόσο εύκολη απέναντι σε μια αποφασισμένη κυβέρνηση. Κανείς δεν έχει τη δυνατότητα να σηκωθεί απλά και να φύγει...