Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας: με την μεγάλη εξαίρεση της Ελλάδας, η κατάρρευση του ευρώ έχει πρωταρχικά να κάνει με το πώς χειρίζονται οι κυβερνήσεις το ναυάγιο των χρηματοπιστωτικών τους τομέων. Βεβαίως και άλλοι παράγοντες έχουν παίξει ρόλο, όμως το θεμελιώδες ζήτημα του ευρώ μπορεί να συνοψιστεί με την παλιά φράση του πρώην προέδρου της Αμερικής Μπιλ Κλίντον: είναι οι τράπεζες, ηλίθιε!
Όχι μόνο οι αφερέγγυες τράπεζες στην Ισπανία και την Ιρλανδία, αλλά τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που οδήγησαν σε αυτές. Ας το παραδεχτούμε αυτό και θα δούμε πώς η μέτρια λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ισπανία είναι λάθος λύση, ειδικά όταν συνδυάζεται με τη χαλαρή προσέγγιση της αναδιάρθρωσης
του χρεοκοπημένου τραπεζικού της κλάδου, ενθαρρύνοντάς τους να δέχονται τοξικά δάνεια (με αριθμούς που πάντοτε δείχνουν ύποπτοι), να συγχωνεύονται και να φέρνουν παλιούς πολιτικούς ως αφεντικά. Όπως και στην Ιρλανδία, το δίκτυο των συνδέσεων μεταξύ της ελίτ των τραπεζιτών και τις παλιές καραβάνες της πολιτικής βοήθησε να πυροδοτηθεί η ανάπτυξη και αναπόφευκτα έκανε πιο περίπλοκη, ακρινή και τελικά αναποτελεσματική την εξυγίανση της οικονομικής κατάπτωσης
Η παραδοχή της βασικής αιτίας του προβλήματος δεν εγγυάται μια αξιοπρεπή λύση. Υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα εδώ: ένα χρηματοπιστωτικό και ένα άλλο, πολιτικό. Με περισσότερο από το 10% ολόκληρης της ευρωζώνης, η οικονομία της Ισπανίας είναι σχεδόν διπλάσια από εκείνη της Ελλάδας, την Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας μαζί. Εκτιμήσεις του πόσο θα κόστιζε η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα της χώρας θα μπορούσαν εύκολα να αγγίξουν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου το 10% του ΑΕΠ της χώρας. Η Μαδρίτη δεν μπορεί να συγκεντρώσει τέτοια ποσά. Και μέχρι στιγμής υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα δεχτεί οποιεσδήποτε παρακάμψεις του προβλήματος. Ούτε ότι η υπόλοιπη Ευρώπη είναι έτοιμη με τα μετρητά. Οι Ιρλανδοί που καταστράφηκαν για να διασώσουν τις τράπεζές τους, δεν θα δουν με καλό μάτι μία χώρα σε ανάλογη κατάσταση που θα δωθεί δωρεάν έξοδος από τη φυλακή των δανειστών.
Όχι μόνο οι αφερέγγυες τράπεζες στην Ισπανία και την Ιρλανδία, αλλά τα μεγαλύτερα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που οδήγησαν σε αυτές. Ας το παραδεχτούμε αυτό και θα δούμε πώς η μέτρια λιτότητα που επιβλήθηκε στην Ισπανία είναι λάθος λύση, ειδικά όταν συνδυάζεται με τη χαλαρή προσέγγιση της αναδιάρθρωσης
του χρεοκοπημένου τραπεζικού της κλάδου, ενθαρρύνοντάς τους να δέχονται τοξικά δάνεια (με αριθμούς που πάντοτε δείχνουν ύποπτοι), να συγχωνεύονται και να φέρνουν παλιούς πολιτικούς ως αφεντικά. Όπως και στην Ιρλανδία, το δίκτυο των συνδέσεων μεταξύ της ελίτ των τραπεζιτών και τις παλιές καραβάνες της πολιτικής βοήθησε να πυροδοτηθεί η ανάπτυξη και αναπόφευκτα έκανε πιο περίπλοκη, ακρινή και τελικά αναποτελεσματική την εξυγίανση της οικονομικής κατάπτωσης
Η παραδοχή της βασικής αιτίας του προβλήματος δεν εγγυάται μια αξιοπρεπή λύση. Υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα εδώ: ένα χρηματοπιστωτικό και ένα άλλο, πολιτικό. Με περισσότερο από το 10% ολόκληρης της ευρωζώνης, η οικονομία της Ισπανίας είναι σχεδόν διπλάσια από εκείνη της Ελλάδας, την Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας μαζί. Εκτιμήσεις του πόσο θα κόστιζε η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού τομέα της χώρας θα μπορούσαν εύκολα να αγγίξουν τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ ή περίπου το 10% του ΑΕΠ της χώρας. Η Μαδρίτη δεν μπορεί να συγκεντρώσει τέτοια ποσά. Και μέχρι στιγμής υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα δεχτεί οποιεσδήποτε παρακάμψεις του προβλήματος. Ούτε ότι η υπόλοιπη Ευρώπη είναι έτοιμη με τα μετρητά. Οι Ιρλανδοί που καταστράφηκαν για να διασώσουν τις τράπεζές τους, δεν θα δουν με καλό μάτι μία χώρα σε ανάλογη κατάσταση που θα δωθεί δωρεάν έξοδος από τη φυλακή των δανειστών.