αντιστασιακής οργάνωσης του Ε.Α.Μ.
Σήμερα όμως , μετά από το πέρασμα σχεδόν επτά δεκαετιών από το ιστορικό εκείνο γεγονός , είναι απαραίτητο να θυμηθούνε ακόμη και εκείνοι οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα της εποχής εκείνης , αλλά βεβαίως να τα συνειδητοποιήσουν και εκείνοι που δεν τα έζησαν τότε, προκειμένου έτσι να γίνει δυνατή η εκτίμηση της αξίας και του μεγέθους εκείνου του ιστορικού επιτεύγματος …
Σήμερα όμως , μετά από το πέρασμα σχεδόν επτά δεκαετιών από το ιστορικό εκείνο γεγονός , είναι απαραίτητο να θυμηθούνε ακόμη και εκείνοι οι οποίοι έζησαν τα γεγονότα της εποχής εκείνης , αλλά βεβαίως να τα συνειδητοποιήσουν και εκείνοι που δεν τα έζησαν τότε, προκειμένου έτσι να γίνει δυνατή η εκτίμηση της αξίας και του μεγέθους εκείνου του ιστορικού επιτεύγματος …
Την εισβολή λοιπόν της Ναζιστικής Γερμανίας του Χίτλερ κατά της Ελλάδας, στις 6 του Απρίλη του 1941, όταν δηλαδή ακόμη το μέγιστο μέρος του Ελληνικού Στρατού αγωνιζόταν στο Αλβανικό μέτωπο , πετώντας από νίκη σε νίκη κατά της Φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι, ακολούθησε τελικά η πτώση της Ελληνικής πρωτεύουσας στις 27 του Απρίλη του 41 και η κατάληψη της Ελλάδας ολοκληρώθηκε στις 31 του Μάη του 41 , με την κατάληψη και της Κρητικής μεγαλονήσου, μετά από σκληρές μάχες δώδεκα ημερών …
Η Ελλάδα λοιπόν τον Μάη εκείνον του 41 φαινόταν πλέον να πέφτει όχι απλά στην ίδια, αλλά σε ακόμη χειρότερη μοίρα των άλλων Ευρωπαϊκών κρατών , που είχαν υποκύψει στη σκληρή βία και στη σκλαβιά των κατακτητών της αυτοαποκαλούμενης τότε «Νέας τάξης Πραγμάτων»…
Αυτό επειδή απλώθηκε πάνω από την Ελλάδα το βαρύ πέπλο της τριπλής κατοχής, από τη Ναζιστική Γερμανία, τη Φασιστική Ιταλία και την Τσαρική Βουλγαρία (μια και μοναδική και πρωτόγνωρη περίπτωση μέσα σε ολόκληρη την τότε σκλαβωμένη Ευρώπη). Ετσι λοιπόν , από πουθενά δεν φαινόταν κανένα ελπιδοφόρο φώς, καθώς ο Ελληνικός Λαός συνειδητοποιούσε, μέρα με τη μέρα, ότι είχε εγκαταλειφθεί αβοήθητος στη σκληρή μοίρα του, καθώς ακόμα και η νόμιμη Κυβέρνησή του είχε προτιμήσει την οδό της εκτός Ελλάδος διαφυγής , αλλά και οι πολιτικοί εκείνοι άνδρες που είχαν εναπομείνει στην Ελλάδα εμφανιζόταν είτε απρόθυμοι να αναλάβουν οποιαδήποτε αντιστασιακή πρωτοβουλία, είτε, ακόμα χειρότερα, συμβούλευαν την αποφυγή οιασδήποτε σύγκρουσης με τον κατακτητή και επίδειξη υπομονής στην νέα κατάσταση που είχε επιβληθεί…
Κι όμως: Οι προαιώνιες αρετές της Ελληνικής φυλής δεν άργησαν να εμφανισθούν μέσα από τα σπλάχνα του Ελληνικού λαού, αφού από την πρώτη ακόμα ημέρα της εισόδου των Ναζιστικών στρατευμάτων κατοχής στην Αθήνα, οι Αθηναίοι, σαν από μια αόρατη , κοινή δύναμη παρακινούμενοι, πραγματοποιούν την πρώτη παθητική αντίστασή τους , καθώς κλείνονται μέσα στα σπίτια τους και αφήνουν τους κατακτητές τους να περνούν πίσω από τα κλειστά παραθυρόφυλλα των σπιτιών τους, εποχούμενοι πάνω στα στρατιωτικά οχήματά τους πάνω στους έρημους δρόμους της Ελληνικής πρωτεύουσας:
Ετσι, στις 28 του Μάη του 41, έναν ακριβώς μήνα μετά την κατάκτηση των Αθηνών , από εξόριστους πατριώτες Κομμουνιστές, που γύρισαν στην Αθήνα από τη Φολέγανδρο , ιδρύεται , στην Κολοκυνθού της Αθήνας , η «Εργατική Αλληλεγγύη»…
Τρείς μέρες αργότερα, , στις 31 του Μάη του 41, δηλαδή μόλις ένα περίπου μήνα από την πτώση της Αθήνας στα χέρια του κατακτητή, δύο Ελληνόπουλα-πατριώτες, ο Μανώλης Γλέζος και ο Λάκης Σάντας , κατεβάζουν την Χιτλερική πολεμική σημαία από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης Αθηνών , πραγματοποιώντας την πρώτη ενεργό αντιστασιακή πράξη σ΄ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη, αλλά και παράλληλα δίνοντας αφ΄ενός ένα ακόμα δείγμα ,ενεργητικής αυτή τη φορά , αντίστασης του Ελληνικού πατριωτισμού και αφ΄ετέρου ένα επίσης δείγμα προς τους κατακτητές ότι … «… σε τούτα εδώ τα μάρμαρα κακιά σκουριά δεν πιάνει…»!!!
Μετά από ενάμιση μήνα, στις 16 του Ιουλη του 41 ιδρύεται το «Εργατικό Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο» , από εκπροσώπους της «Ενωτικής ΓΣΕΕ» και της «ΓΣΕΕ».
Στη συνέχεια όλο και περισσότεροι Έλληνες πατριώτες συνειδητοποιούν επίσης ότι μόνον η οργανωμένη Αντίσταση κατά του κατακτητή μπορεί να επιφέρει την ποθητή απελευθέρωση…
Για την επίτευξη αυτού του σκοπού κινητοποιούνται, συναντώνται, συζητούν , συγκεντρωμένοι μέσα σε ένα παλιό Αθηναϊκο φτωχόσπιτο , στο τέρμα της οδού Ιπποκράτους , εκεί στους πρόποδες του Λυκαβητού και καταλήγουν στις 27 του Σεπτέμβρη του 1941 στη μεγάλη και ιστορική απόφασή τους για τη δημιουργία μιάς μεγάλης μυστικής , Εθνικής , Αντιστασιακής Οργάνωσης…
Έτσι υπογράφηκε εκείνη την ημερομηνία η γέννηση του «ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ», του ΕΑΜ, το οποίο έμελλε να καταστεί θρυλικό με τη δράση και τις επιτυχίες του και να καταγράψει μερικές από τις πιο λαμπρές ιστορικές και ηρωϊκές σελίδες της νεώτερης Ιστορίας της Ελλάδας μας…
Για την Ιστορία λοιπόν αξίζει να ανφερθούμε και στους πρωτεργάτες και τα ιστορικά ιδρυτικά εκείνα στελέχη του ΕΑΜ , δηλαδή στον Λευθέρη Αποστόλου, από το «ΚΚΕ», στον Γιώργο Οικονόμου από το «Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ελλάδας», στον Απόστολο Βογιατζή από το «Αγροτικό Κόμμα της Ελλάδας» ,και στον Σταύρο Κανελλόπουλο, από την «Ενωση ΛαΪκής Δημοκρατίας» .
Πρώτος Γραμμματέας του ΕΑΜ εκλέχθηκε ο Οικονόμου, ο οποίος σχεδόν αμέσως αντικαταστάθηκε από τον Αποστόλου, η σύλληψη όμως του οποίου, ενάμιση μήνα αργότερα, έφερε στη θέση αυτή τον Θανάση Χατζή, από τά τέλη του 41 μέχρι το καλοκαίρι του 44, που αντικαταστάθηκε και αυτός από τον Μήτσο Παρτσαλίδη…
Αυτή λοιπόν η Εθνικοαπελευθερωτική Οργάνωση, από την ίδρυσή της και μετέπειτα ανδρώθηκε, γιγαντώθηκε και εξαπλώθηκε απ άκρη σε άκρο ολόκληρης της Ελλάδας, στην οποίαν και τελικά κυριάρχησε , μεγαλούργησε κατά τη διάρκεια της εχθρικής κατοχής και είχε σχεδόν ολόκληρη την Ελλάδα στα χέρια της, όταν ήρθε εκείνη η ποθητή ημέρα της απελευθέρωσης της χώρας μας , τον ιστορικόν εκείνον Οκτώβρη του 1944, αφού είχε ακόμη ευτυχήσει να ιδρύσει και άλλες , δικές της , θυγατρικές Οργανώσεις , όπως ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ, τα ΑΕΤΟΠΟΥΛΑ, το ΕΛΑΝ, η ΠΕΕΑ και να αποκτήσει και τον δικό της Υμνο , τον οποίον το 1943 έγραψε και μελοποίησε ο Βασίλης Ρωτας, με μουσική η οποία θύμιζε την 9η Συμφωνία του Μπετόβεν και άρχιζε με τους στίχους «Λευθεριά πανώρια κόρη, κατεβαίνει από τα όρη κι ο Λαός την αγκαλίάζει και χορεύει και γιορτάζει….».
Από το ιστορικό κείμενο του καταστατικού του ΕΑΜ , σταχυολογούμε περί των σκοπών του ότι:
Το πρώτιστον ήταν η απελευθέρωση του Εθνους από τον ξένο ζυγό και η απόκτηση της πλήρους ανεξαρτησίας της Ελλάδας.
Δεύτερον ο σχηματισμός προσωρινής κυβέρνησης του ΕΑΜ , μετά την απελευθέρωση , με σκοπό την προκήρυξη εκλογών για συντακτική εθνοσυνέλευση για να αποφανθεί κυριαρχικά ο Λαός για τον τρόπο της διακυβέρνησής του.
Και τρίτον η κατοχύρωση του κυριαρχικού τούτου δικαιώματος του Ελληνικού Λαού από κάθε τυχόν αντιδραστική απόπειρα …
Να λοιπόν που , μόλις πέντε μήνες από την κατάκτηση της Ελλάδας, δημιουργήθηκε η μεγάλη εκείνη Εθνική , Πατριωτική Οργάνωση , για να εμψυχώσει, να οργανώσει και να καθοδηγήσει τον Ελληνικό Λαό , έτσι ώστε μεσα από την οργανωμένη αντίστασή του κατά των κατακτητών, να αποκτήσει και πάλι την πολυπόθητη λευτεριά του…
Και μέσα στο βαθύ εκείνο σκοτάδι της σκλαβιάς , μέσα στον τρόμο και στην παγωνιά του πρώτου εκείνου σκλαβωμένου χειμώνα του 41 , δημιουργήθηκε η σπίθα της ελπίδας για τους σκλαβωμένους Ελληνες πατριώτες , καθώς άρχιζαν να συνειδητοποιούν ότι αποτελούσαν , ενωμένοι όλοι μαζί, έναν ηρωϊκό Λαό, που δεν έσκυψε ποτέ το κεφάλι του σε κανέναν κατακτητή και πώς αυτός μόνος του κρατούσε στα χέρια του τη δυνατότητα να αντισταθεί με κάθε μέσο στους κατακτητές του με τελικό στόχο την απελευθέρωσή του από αυτούς…
Παντού, ολόκληρη η Ελλάδα, από τις πόλεις ως τα χωριά, από τα νησιά ως τις στεριές της και από τις θάλασσές της ως τα τα μακρυνά πέλαγα, ενωμένη θαρρείς με κάποια αόρατα , μυστικά νήματα , που ξεκινούσαν από το ΕΑΜ , κινείται και δουλεύει με έναν μοναδικό στόχο:
Πώς να ξεκάνει, όσο γίνεται νωρίτερα, τους επιδρομείς…
Θεατρικές παραστάσεις και φοιτητικά αμφιθέατρα έγιναν εστίες από όπου, με έναν λιγώτερο ή περισσότερο καλυμμένο τρόπο, εκπέμπονταν μηνύματα ενθάρρυνσης του σκλαβωμένου Ελληνικού Λαού…
Δημιουργήθηκε η έννοια της συντροφικότητας και του συναγωνιστή ανάμεσα στους ΕΑΜίτες , αλλά και αναπτύχθηκαν ιδιαίτερα σπουδαία χαρακτηριστικά γνωρίσματα τα οποία χαρακτήριζαν τον ΕΑΜίτη σαν πρότυπο χαρακτήρα και συμπεριφοράς πατριώτη , με αλληλεγγύη , πατριωτισμό και αυτοθυσία…
Μέρα με την ημέρα, αυτός ο καταβεβλημένος από την πείνα και από τις διαρκείς στερήσεις Ελληνικός Λαός ,μέσα από τις ΕΑΜικές οργανώσεις, σηκώνει κεφάλι , ελπίζει και αρχίζει να αγωνίζεται για να αποκτήσει και πάλι τη λευτεριά του…
Ετσι, μέσα σε λίγους μόνο μήνες δεν βρισκόταν, όχι μόνο πόλη, αλλά ακόμη και χωριό που να μην είχε τη δική του ΕΑΜική οργάνωση και πολίτες να προσφέρουν εθελοντικά τις υπηρεσίες τους , για τις ανάγκες του ΕΑΜικού και του αντάρτικου κινήματος…
Αξιοσημείωτη εν προκειμένω είναι και η συμμετοχή και δύο χιλιάδων κληρικών κάθε βαθμού , που πέρασαν στις τάξεις του ΕΑΜ, με τεράστια την κάθε είδους συνδρομή και συμπαράστασή τους απέναντι του Ελληνικού Λαού. Ακόμη και σεβαστός αριθμός από αυτούς υπηρέτησαν και στα μαχόμενα τμήματα του ΕΛΑΣ , δίνοντας και τη ζωή τους οι 150 από αυτούς , σε μάχες και σε ολοκαυτώματα, μπροστά και ανάμεσα σε συμπατριώτες τους, συγχωριανούς τους… αλλά και άλλοι 600 κληρικοί που φυλακίσθηκαν και βασανίσθηκαν από τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους
Αλλά και από τους Ιεράρχες του Κλήρου της Ελλάδας εκείνης της εποχής να αναφέρουμε , επίσης για την ιστορία , τους Μητροπολίτες Ελασσόνας Καλλίνικο, της Κοζάνης Ιωακείμ, της Ηλείας Αντώνιο, της Σάμου Ειρηναίον, της Χίου Ιωακείμ, της Χαλκίδας Γρηγόριο αλλά και τον Παπα- Ανυπόμονο, που στάθηκε ως το τέλος δίπλα στον Αρη και στα κατοπινά χρόνια και φυσικά μετά την επίσημη αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης 1941 -1944 από την Ελληνική Βουλή, ευτύχησε να δεχθεί τιμές από την Ελληνική Πολιτεία, όταν , το 1997, βραβεύθηκε , μέσα στο κατάμεστο από κόσμο Πολεμικό Μουσείο της Αθήνας , για τη συνολική δράση του στην Αντίσταση 41-44 και στο πολιτιστικό έργο του στην κατοπινή ζωή του στη Μονή Αγάθωνος της Λαμίας, όπου και άφησε την τελευταία πνοή του…
Αλλά και από τους μόνιμους Αξιωματικούς και Υπαξιωματικούς του Ελληνικού Στρατού, υπήρξε σημαντικός αριθμός τους που προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ , δηλαδή στον στρατιωτικό βραχίονα του ΕΑΜ και έτσι καταγράφηκαν 18 στρατηγοί και υποστράτηγοι, 41 συνταγματάρχες, 5 σμήναρχοι, 7 πλωτάρχες, 48 αντισυνταγματάρχες, 10 αντισμήναρχοι, 126 Ταγματάρχες,11 ιλαρχοι και Ανθυπίλαρχοι, 26 Μοίραρχοι και Υπομοίραρχοι, 20 Αρχίατροι και Επίατροι, 138 Λοχαγοί και Σμηναγοί, 221 Υπολοχαγοί και Υποσμηναγοί, 128 Ανθυπολοχαγοί και Ανθυπασπιστές, 49 Ευέλπιδες και άλλοι ακόμη 14 , απροσδιόριστου βαθμού…
Εκτός αυτών και από την Ελληνική Χωροφυλακή και την Αστυνομία προσχώρησαν στο ΕΑΜ και στον ΕΛΑΣ , ακόμη από τον Ιούνιο του 41, ο Διοικητής και οι άνδρες του Σταθμού Χωροφυλακής Καρυάς της Ελασσόνας, και τον Νοέμβρη του 42 στον ΕΛΑΣ η δύναμη Χωροφυλακής του Σταθμού Βλαχογιάννη Ελασσόνας, ενώ σε λίγο χρονικό διάστημα ακολούθησαν και οι Σταθμοί Χωροφυλακής του Λειβαδίου και της Βούρμπας Ελασσόνας, καθιώς και της Δεσκάτης και του Λειβαδερού της Κοζάνης. Αλλά και στις 2 του Μάρτη του 43 ο Διοικητής της Υποδιοίκησης Χωροφυλακής της Σιάτιστας Κοζάνης , ο Μοίραρχος Θωμάς Βενετσανόπουλος, μαζί με 14 άνδρες του και με ολόκληρο τον οπλισμό τους, προσχώρησαν στον ΕΛΑΣ και στις 4 Μαρτίου του 44 πήραν μέρος στην περίφημη μάχη του Φαρδύκαμπου της Σιάτιστας , αντιμετωπίζοντας και κατατροπώνοντας τις Φασιστικές Ιταλικές δυνάμεις …
Ετσι, με το φούντωμα εκείνο του Ελληνικού Λαού , από όλη την κοινωνική, πολιτική και επαγγελματική διαστρωμάτωσή του ανά την Ελλάδα ολόκληρη, άρχισαν να παρουσιάζονται εκπληκτικά για την εποχή εκείνη φαινόμενα όπως:
- Να απουσιάζουν οι μαθητές και οι δάσκαλοι να μην βάζουν απουσίες…
-Να απουσιάζουν οι δάσκαλοι και οι διευθυντές τους να μην ρωτάνε που βρίσκονται…
-Να συνεννοείται ένας πρώην αξιωματικός με τρείς πρώην στρατιώτες του , που σε λίγο όλοι χάνονται , άλλος στη Δύση κι άλλος στην Ανατολή ., κι άλλος στο Βορρά και στο Νότο και σε λίγο να ξεφυτρώνουν δεκάδες κι εκατοντάδες πατριώτες αντιστασιακοί…
- Να ακούνε οι νέοι για Στρατό και να αρπάζει ο καθένας τους ό,τι παλιό πολεμικό σιδερικό είχε κρυφά φυλαγμένο και –καθοδηγημένος- να παίρνει τον ανήφορο για το βουνό…
- Να ακούνε τα παιδιά του Σχολείου τις ιστορίες της περιπλάνησης του πολυμήχανου Οδυσσέα και μετά να σκαρφίζονται κι αυτά τρόπους με τους οποίους θα περάσουν μέσα από τα εχθρικά φυλάκια και θα μεταφέρουν ένα σημείωμα …
- Να παίζουν παιδιά , Ελληνόπουλα , μπροστά από τις εισόδους εχθρικών φυλακίων προκειμένου έτσι να παρακολουθούν άνετα και με ασφάλεια τις κινήσεις και μετακινήσεις των κατακτητών και στη συνέχεια να τις αναφέρουν στους καθοδηγητές τους…
- Να γίνονται αστραπιαία ραντεβού μέσα στις πόλεις , σε δρόμους, σε συνοικίες, σε γειτονιές, σε χαμόσπιτα και να ανάβει ξαφνικά το γλέντι και ο χορός, προκειμένου έτσι να ανταλλαχθούν με ασφαλή τρόπο ,ή να δοθούν διαταγές για δράση κατά του εχθρού…
Ολοι και όλες λοιπόν δουλεύουν πιά με μίσος για τον κατακτητή και τη βία του , αλλά και με συναίσθηση ευθύνης και με αυταπάρνηση και όταν συλλαμβάνονται από τον εχθρό παραδίδουν τη ζωή τους στα χέρια του αλλά όχι και την τιμή τους…
Ετσι , με τέτοιους μαχητές και κάτω από την καθοδήγηση του ΕΑΜ, δημιουργήθηκε και εμφανίσθηκε ένα τεράστιο έργο , με ιστορικά επιτεύγματα για την εποχή εκείνη της σκλαβωμένης Ελλάδας, από τα οποία όλως ενδεικτικά και επιγραμματικά και μόνον θα αναφέραμε εδώ τα ακόλουθα:
-Κερδήθηκαν οι μάχες που δόθηκαν ενάντια στην πολιτική επιστράτευση , ενάντια στην πείνα και για την απόκτηση της σοδειάς από τους Ελληνες παραγωγούς της και ενάντια στην ενσωμάτωση της Μακεδονίας στην Τσαρική Βουλγαρία, με λαϊκές κινητοποιήσεις και μαχητικές διαδηλώσεις τον Ιούλιο του 43 σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη , αλλά και κατά τη διάρκεια των εθνικών Επετείων μας της 25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου…και ακόμα ενάντια και στην υποχρεωτική επιστράτευση Ελλήνων πολιτών στο Γερμανικό Στρατό, με εξ ίσου μαχητικές διαδηλώσεις το Φλεβάρη και το Μάρτη του 42, με αποτέλεσμα να είναι η Ελλάδα της Κατοχής η μόνη κατεχόμενη χώρα από τους Ναζί που δεν έστειλε πολίτες της στο μέτωπο της τότε Σοβιετικής Ενωσης που από τις 22 Ιουνίου 1941 μάχονταν απελπισμένα κατά των Χιτλερικών εισβολέων στη χώρα της…
-Δόθηκε μεγάλη ώθηση στην πολιτιστική ανάπτυξη και στη διαφώτιση του Ελληνικού Λαού με το θέατρο, την λογοτεχνία, τη μουσική, τις καλές τέχνες και δημιουργήθηκαν σ΄ολόκληρη την Ελλάδα πολιτιστικές κυψέλες , μέσα από τις οποίες , εν μέσω της κατοχής και των δεινών της, δίνονταν συχνά θεατρικές και χορωδιακές παραστάσεις , παρουσιάσεις φιλολογικών κειμένων και γίνονταν διδασκαλία εθνικών χορών και αναδεικνύονται αντιστασιακοί άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, σαν το Βασίλη Ρώτα, τη Ρόζα Ιμβριώτου, τον Αγγελο Σικελιανό, το Νικηφόρο Βρετάκο, το Μάρκο Αυγέρη, το Γιάννη Ρίτσο, το Μενέλαο Λουντέμη, τον Κώστα Βάρναλη, το Θέμι Κορνάρο, το Μάνο Κατράκη, τον Λυκούργο Καλέργη, το Σπύρο Μελετζή, τον Κώστα Λιναρδάτο, την Κική Βενιεράτου, τη Μαρία Σβώλου, τον Θανάση Ρουσόπουλο, την Ελλη Αλεξίου , τη Διδώ Σωτηρίου, τον Πέτρο Αναγνωστάκη το Βασίλη Λειβαδίτη και πλήθος άλλων ακόμη εκλεκτών καλλιτεχνών και ανθρώπων των γραμμάτων και τεχνών……
-Ειδικώτερα, σε ό,τι αφορά στον πνευματικό κόσμο της εποχής εκείνης, πρέπει να αναφερθούμε και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης, το οποίο , επίσης κάτω από την ΕΑΜική καθοδήγηση , είχε μετατραπεί σε μια αληθινή «κυψέλη» εμψύχωσης και δράσης των φοιτητών του , ενταγμένων στις τάξεις της ΕΠΟΝ, ενάντια στους κατακτητές και στην τρομοκρατική δράση τους κατά του Ελληνικού πληθυσμού και φυσικά και του Λαού της σκλαβωμένης από τους Ναζί Θεσσαλονίκης…
Επιγραμματικά και μόνον θα μπορούσαμε να αναφερθούμε σε έναν κατάλογο 72 επώνυμων νεκρών φοιτητών του ΑΠΘ , από τους οποίους οι 17 ήσαν της Γεωπονικής Σχολής του, 6 της Δασολογικής Σχολής, 8 της Ιατρικής Σχολής, 24 της Νομικής Σχολής, 8 της Φιλοσοφικής Σχολής και 9 της Φυσικομαθηματικής Σχολής του…
Οσο για την πολλαπλή και ενεργό δράση των φοιτητών εκείνης της εποχής, μέσα στην τότε Κατακτημένη Θεσσαλονίκη από τους Γερμανούς και τους συνεργάτες τους , οι ΕΠΟΝΙτες εκείνοι φοιτητές δεν δίσταζαν να πραγματοποιούν ακόμη και συλλαλητήρια, σε ανοιχτούς χώρους, μέρα – μεσημέρι, ασκεπείς και χωρίς κουκούλες , με τα πρόσωπα τους φάτσα-κάρτα, όπως λέμε, όπως έγινε και στο μεγάλο εκείνο συλλαλητήριο της 10ης Ιουλίου 1943 , κατά της προσπάθειας της τότε Τσαρικής Βουλγαρίας, , με τη συγκατάθεση φυσικά και τη βοήθεια και των Ναζί, να περάσουν και προς την εντεύθεν του Στρυμόνα περιοχή , κάτι το οποίο και τελικά δεν μπόρεσε να επιτευχθεί…
Αλλά , επειδή το ΑΠΘ και οι φοιτητές του στην κατοχή είναι ένα ειδικώτερο και ξεχωριστό γι αυτό θέμα , που θα το αναπτύξουμε σε άλλη συνάντησή μας , ειδικώτερα για την επέτειο της ΕΠΟΝ, τον προσεχή Φλεβάρη, ας επιστρέψουμε τώρα και στις άλλες δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν από το ΕΑΜ στην κατοχή 41-44 και ΄’ετσι να προσθέσουμε ακόμη και ότι:
-Θεσπίσθηκαν προοδευτικοί θεσμοί , όπως η τοπική αυτοδιοίκηση, η Λαϊκή Δικαιοσύνη, η Εθνική Πολιτοφυλακή , το δικαίωμα των πολιτών στην εργασία, η ψήφος των πολιτών στα 18 χρόνια και αναγνωρίσθηκε ο ισότιμος με του άνδρα ρόλος της γυναίκας μέσα στην κοινωνία και στο αντιστασιακό κίνημα αλλά και γενικώτερα μέσα στην Ελληνική κοινωνία , σε μιάν εποχή στην οποίαν ακόμα δεν είχε επίσημα αναγνωρισθεί το δικαίωμα των γυναικών να ψηφίζουν, αλλά και οι ίδιες οι γυναίκες , με το αντιστασιακό πνεύμα που επέδειξαν , κέρδισαν πανάξια την εκτίμηση των συντρόφων τους μέσα στο αντιστασιακό κίνημα , καθώς εμφανίσθηκαν αληθινές ηρωίδες σαν την Ηλέκτρα Αποστόλου και την Ηρώ Κωνσταντοπούλου , που πλήρωσαν με την ίδια τη ζωή τους την αφοσίωσή τους προς την Ελλάδα και την αξιοπρέπειά της…
-Δημιουργήθηκαν Λαϊκά συσίτια , για την ανακούφιση των πλέον ασθενέστερων πολιτών , που δεν είχαν κάν τη δυνατότητα, ιδιαίτερα των κατοίκων μεγάλων αστικών κέντρων, να αναζητήσουν ούτε λαχανίδες στην ύπαιθρο…
-Ακόμη όμως με το ΕΑΜ ο Ελληνικός Λαός απόκτησε τους υπερασπιστές του και έπαψε να είναι απορφανεμένος και θύμα στα χέρια των μαυραγοριτών, των ταγματασφαλιτών και των δοσιλόγων και εξασφαλίσθηκε υποδειγματική τάξη και ασφάλεια στις ελεύθερες περιοχές της Ελλάδας και εξαλείφθηκε οριστικά η ζωοκλοπή και η ληστεία από την ύπαιθρο…
-Οργανώθηκαν επιτυχείς επιχειρήσεις ομαδικής απελευθέρωσης πατριωτών καταδικασμένων σε θάνατο, μέσα από στρατόπεδα συγκέντρωσης και ακόμα διαβιβάζονταν , με ένα μαγικό τρόπο , πληροφορίες σε πατριώτες κρατούμενους μέσα σε φυλακές , ώστε να ενθαρρύνονται και να μην κάμπτεται το αγωνιστικό φρόνημά τους ακόμα και μέσα στα κελιά τους…
Ο σκλαβωμένος Ελληνικός Λαός με το ΕΑΜ και τον στρατιωτικό βραχίονά του, τον ΕΛΑΣ, απέκτησε πάλι τις Μεραρχίες του και τον αντάρτικο Στρατό του, τα Γενικά στρατηγεία του, τη συνεργασία και εκτίμηση στις ξένες συμμαχικές αποστολές , τις προσωρινές διοικήσεις του , τα Δικαστήριά του, τις ελεύθερες εφημερίδες του, τα ελεύθερα θέατρά του…
Και αυτή η οργανωμένη στρατιωτική δύναμη και κατανεμημένη σε Στρατιωτικές Μονάδες και Υπομονάδες ήταν άλλο ένα μοναδικό φαινόμενο για μια κατακτημένη χώρα, καθώς δεν παρουσιάσθηκε σε καμμιάν άλλη Ευρωπαϊκή κατεχόμενη χώρα κατά τη διάρκεια του Β΄.Π.Π.…
Ετσι είναι πιά γεγονός ότι ο ένοπλος αγώνας της Εθνικής Εαμικής αντίστασης απασχολεί μόνιμα στην Ελλάδα 15 ετοιμοπόλεμες εχθρικές Μεραρχίες και δίνονται σκληρές μάχες κατά των κατακτητών σ΄ολόκληρη την Ελλάδα, από τη Μακεδονία μέχρι τον Ταύγετο κι από την Ηπειρο μέχρι τη Θράκη, μέσα από τις οποίες αναδεικνύονται φοβεροί πολέμαρχοι , Στρατιωτικοί ηγέτες, σαν τον Στέφανο Σαράφη , τον Ευριπίδη Μπακιρτζή, τον Τσαμάκο, τον Ματσούκα , τον Καλαμπαλίκη, τον Αυγερόπουλο, ή Καπεταναίοι σαν τον Αρη, τον Βαφειάδη, τον Κικίτσα, τον Τρωίάνο, τον Λευτεριά, τον Ορέστη, τον Λασσάνη και τόσους και τόσους άλλους στρατιωτικούς και Καπεταναίους , σε κάθε τμήμα της Ελλάδας, μαζί με τους άντρες των δυνάμεών τους, τους απλούς εκείνους μαχητές του ΕΛΑΣ, και δημιούργησαν, όλοι αυτοί μαζί , με τους διαρκείς αγώνες τους και με τη συμμετοχή τους σε περισσότερες από 600 αληθινές μάχες ανά την Ελλάδα, αυτό το αληθινό έπος της Εθνικής Αντίστασης του λαού μας της περιόδου 1941-44…
Η δράση και οι επιτυχίες του ΕΛΑΣ αναγνωρίσθηκαν πολλαπλά εντός και εκτός της Ελλάδας και επιβεβαιώθηκαν από συμμαχική αλλά και από Γερμανική πλευρά , με θύματα 25.000 νεκρούς Γερμανούς και Ιταλούς και σημαντικό αριθμό Βουλγάρων στρατιωτικών.
Ακόμη ανατινάχθηκαν 150 εχθρικές ατμομηχανές μεταφοράς στρατιωτικού υλικού, εκατό γέφυρες εξυπηρέτησης μεταφοράς εχθρικού υλικού και μετακίνησης εχθρικών στρατευμάτων και επίσης ανατινάχθηκαν 250 εχθρικά πλοία, ολικής χωρητικότητας 70.000 κόρων…
Η δύναμη του ΕΛΑΣ αποτέλεσε πρότυπο μαχητών , καθώς οι άνδρες και οι γυναίκες που είχαν ενταχθεί στις δυνάμεις του ήσαν εθελοντές . με ενσυνείδητη πειθαρχία, χωρίς καταναγκασμό. Γι αυτό και περιβλήθηκε με την αγάπη και το θαυμασμό του Ελληνικού Λαού . η οποία και εκφράσθηκε με τα πιο φλογερά πατριωτικά τραγούδια, που εγκωμιάζουν την Ελληνική λεβεντιά και τη δόξα της Εθνικής μας Αντίστασης 1941-44.
Φυσική συνέπεια όμως όλων αυτών των δραστηριοτήτων του ΕΑΜ ήταν η, με βάση οργανωμένο σχέδιο της ηγεσίας των κατακτητών, οργανωμένη και λυσσαλέα αντίδρασή τους κατά των Ελλήνων πατριωτών, που έβαλε σε κίνηση τα πιο απάνθρωπα τρομοκρατικά μέσα, όπως τα φρικτά βασανιστήρια μέσα σε κολαστήρια σαν εκείνο της οδού Μέρλιν , ή στις φυλακές Αβέρωφ μέσα στην Αθήνα, στα 36 στρατόπεδα συγκέντρωσης που ιδρύθηκαν μόνον μέσα στην Ελλάδα , ανάμεσα στα οποία και εκείνα του ΧαΪδαρίου και του Παύλου Μελά , αλλά και με εκτελέσεις πατριωτών , ανδρών και γυναικών, νέων και ηλικιωμένων, ακόμα και παιδιών, μέσα σε φυλακές και σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, μέσα στους δρόμους και σε πλατείες , σε εργοστάσια και σε σπίτια , σε αντίποινα θανάτου στρατευμένων κατακτητών…
Εντελώς ενδεικτικά αναφέρουμε: τα ολοκαυτώματα στο Χορτιάτη, στα Κερδύλλια, στο Κούρνοβο, στα Καλάβρυτα, στο Δίστομο, στην Κρήτη, τα θανατερά μπλόκα όπως στην Κοκκινιά, στην Καλαμαριά, στην Καισαριανή, στο Πικέρμι, στη Δράμα, στο Δοξάτο, αλλά και τα Γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, αληθινά κολαστήρια, όπου στέλνονται Ελληνες πατριώτες, όπως στο Νταχάου, στο Μπέλσεν, στο Μπούχενβαλντ, στο Αουσβιτς, στο Μάουτχάουζεν…
Όμως τίποτε από όλα αυτά δεν φαίνεται να κάμπτει το αντιστασιακό φρόνημα του Ελληνικού Λαού και αντίθετα το ακονίζει και η Αντίσταση χύνεται κατά του κατακτητή να τον κατασπαράξει…
Κι επειδή η λευτεριά κατακτιέται και δεν χαρίζεται, καθώς έλεγε και ο Αρης Βελουχιώτης στην ιστορική εκείνη ομιλία του στην απελευθερωμένη Λαμία τον Οκτώβρη του 44, οι κατακτητές μας , διαρκώς πιεζόμενοι από την Αντίσταση του Ελληνικού Λαού και βεβαίως και σε συνδυασμό και με τις πολεμικές εξελίξεις και σε όλα τα άλλα εκτός Ελλάδας μέτωπα , υποχρεώθηκαν σε επώδυνη γι΄αυτούς αναδίπλωση και τελική αποχώρηση από την Ελλάδα, διαρκώς όμως μαχόμενοι με τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ , με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της πραγματικότητας εκείνη τη μάχη που έδωσε δύναμη του ΕΛΑΣ έξω από τη Νιγρίτα προς τη Θεσσαλονίκη στις 14 του Σεπτέμβρη του 44 , αλλά και έξω από τη Θεσσαλονίκη, πάνω στα υψώματα της Νέας Μεσέμβριας , στις 30 του Οκτώβρη του 44, ανήμερα της απελευθέρωσης της
Νυφης του ΘερμαΪκού…
Και άφησαν οι κατακτητές πίσω τους τη χώρα μας στην οικονομική εξαθλίωση και με πολλαπλά κοινωνικά προβλήματα και με το Λαό της να θρηνεί τις χιλιάδες των θυμάτων του, περί τις 600.000, δηλαδή αναλογικά περισσότερων μέσα σε ολόκληρη την Ευρώπη, σε αναλογία 10% περίπου με τον τότε πληθυσμό της Ελλάδας …
Εμεινε όμως το λαμπρό αυτό έπος της Εθνικής μας Αντίστασης 41-44 , μοναδικό σε έκταση , σε αποτελεσματικότητα και σε κοινωνική διαστρωμάτωση , από άποψη συμμετοχής των Ελλήνων πολιτών σ΄αυτήν, συγκριτικά με όλα τα άλλα αντιστασιακά κινήματα της Ευρώπης την ίδια χρονική περίοδο…
Η πραγματικότητα αυτής της κρίσης για την αξία και την τιμιότητα του Επους της Εθνικής μας Αντίστασης , χυμώδους καρπού του ΕΑΜ και του στρατιωτικού βραχίονά του ΕΛΑΣ, επιβεβαιώνεται όχι μόνον από Ελληνικής πλευράς (και αν θέλετε, ίσως γι΄αυτό και πιθανόν μονόπλευρης πολιτικής απόχρωσης…), αλλά και από της τότε Συμμαχικής πλευράς, κατά του κοινού εχθρού: των δυνάμεων του Αξονα:
Ετσι , σταχυολογούμε τις εξής δηλώσεις επώνυμων πολιτικών και στρατιωτικών της αλλοδαπής και της ημεδαπής:
-Στο από 3-1-1944 μήνυμα προς τον Ελληνικό Λαό από τον Αμερικανό Ντουάϊτ Αϊζενχάουερ, Αρχιστράτηγο΄’ολων των ενόπλων Δυτικών δυνάμεων κατά τον Β΄Π.Π.και μετέπειτα Πρόεδρο των ΗΠΑ στην δεκαετία του 1950, γράφτηκαν και τα ακόλουθα:
« Κάθε Ελλην που συνεχίζει τον αγώνα κατά των κατακτητών είναι αντάξιος των παραδόσεων που μας κληροδότησεν ο πολιτισμός των προγόνων του. Ο Ελληνικός Λαός επληροφορήθη με αποτροπιασμόν ότι η Κυβέρνησις των Κουίσλιγκ , Ράλλη κλπ. σχηματίζει Τάγματα Ασφαλείας κατά το υπόδειγμα των Ταγμάτων του Χιτλεροφασισμού, σκοπός των οποίων είναι να βοηθήσει τον κατακτητή στην κατάπνιξη της Ελληνικής Αντιστάσεως. Τα μισθοφόρα αυτά όργανα της Γκεστάπο είναι ανάξια να φέρουν το όνομα του Ελληνος…».
- Σε μήνυμα του Βτεαννός Ουίλσων , Αρχιστράτηγος των δυνάμεων Μέσης Ανατολής , έγραφε:
«Αρχιστράτηγος Μέσης Αντολής έλαβεν υπό σημείωσιν μεθ ικανοποίήσεως ότι το ΕΑΜ αγωνίζεται διά τας αρχάς της Ελευθερίας , ως ορίζει ο Χάρτης του Ατλαντικού και είναι εν γνώσει λαμπρών κατορθωμάτων μαχητικής αντιστάσεως του ΕΛΑΣ εναντίον εισβολέων. Αρχιστράτηγος Μέσης Ανατολής παρακολουθεί Ελλάδα με μεγίστην προσοχήν και θεωρεί Ελληνας αντάρτας ως μέρος δυνάμεων υπό τας διαταγάς του…»
- Ο επίσης Βρετανός Ταξίαρχος Εντυ, σε ομιλία του σε διάσκεψη ανταρτών της Θεσσαλίας, την 6-9/7/43 , είπε μεταξύ άλλων:
« Σοβαρή η συμβολή του ΕΑΜ στη γενική συμμαχική προσπάθεια για τη συντριβή του Αξονος. Και το ΕΑΜ αντιπροσώπευε μια μεγάλη πατριωτική μερίδα του Ελληνικού Λαού…»
- Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός ΜΠΙ-ΜΠΙ-ΣΙ του Λονδίνου την 13-3-43 σε εκπομπή του είπε:
« Οι Γερμανοί και τα όργανά τους επισείουν το φάσμα του Κομμουνισμού για να δικαιολογήσουν το κτύπημα του Εθνικού Αγώνος. Προσπαθούν να κλονίσουν τους πατριώτες διά της διαβολής, της συσκοτίσεως και της συγχύσεως. Εις την πραγματικότητα όμως ο αγών δεν είναι κομμουνιστικός. Το ΚΚΕ μετέχει σε αυτόν. Οι κομμουνιστές , προς αιώνιαν τιμήν των , είναι οι πρώτοι που ερρίφθησαν εις τον πατριωτικόν αγώνα…».
- Αλλά και ο Ραδιοφωνικός Σταθμός της Νέας Υόρκης στις ΗΠΑ, σε εκπομπή του την 15-10-43 έλεγε:
«Το ΕΑΜ είναι η μόνη οργάνωσις που αντιστέκεται ηρωϊκά στον κατακτητή…Είναι το παρόν και το μέλλον του Εθνους…».
- Εξ άλλου, από Ελληνικής πλαυράς, ο Κομνηνός Πυρομάγλου, ως Υπαρχηγός του ΕΔΕΣ, είπε:
« Ουδεμία άλλη όργάνωσις έδωσεν εις αναλογίαν τόσα θύματα διά την Εθνικήν Αντίστασιν όσα έδωσε το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Η παρουσία του ΕΛΑΣ απασχόλησε τον εχθρόν και τμήματά του τον επολέμησαν παντού χωρίς διακοπήν και με αδιάπτωτον ενθουσιασμόν χωρίς να υπολογίσουν στερήσεις, γύμνιαν και κακουχίας. Ο ΕΛΑΣ έφερεν εις δύσκολον θέσιν τον κατακτητήν, Από τιτλον τιμής καταντήσαμε βρισιάν την λέξη ΕΛΑΣίτης. Και όμως, ο ΕΛΑΣ αντιπροσώπευε τον Ελληνικόν Λαόν. Ηταν ο Ελληνικός Λαός!...»..
Και προς επιβεβαίωση αυτής της τοποθέτησης για την αξίαν του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ , αξιοσημείωτη είναι και μία έκθεση της Γερμανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών και Αντικατασκοπείας ( της λεγόμενης «ΑΙΝΤΣ-ΤΣΕ») από την Ελλάδα της κατοχής:
«Τα υφ ημών διαταχθέντα σκληρά αντίποινα , παρ΄όλην την τραχύτητά των, δεν έχουν καμμίαν αξιοπρόσεκτον επιτυχίαν. Αι πληττόμεναι προς τιμωρίαν περιοχαί ταχέως επανέρχονται υπό τον έλεγχον των ανταρτών. Αι ημέτεραι δυνάμεις δεν επαρκούν διά μίαν αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν ή εκμηδένισιν των ανταρτικών μονάδων. Πράξεις σαμποτάζ εις μέγαν αριθμόν. Αι μεταφοραί μας ευρίσκονται υπό την συνεχή απειλήν των ανταρτικών επιθέσεων…».
- Και μία εκτίμηση του Υπουργού της Κυβέρνησης Εξωτερικού Παναγιώτη Κανελλόπουλου, σε ομιλία του την 1-10-1944 στην Πλατεία Κολοκοτρώνη της Τρίπολης:
«Καταρώμαι τόσον εγώ, οσον και η Κυβέρνησις του Εξωτερικού κάθε έναν ο οποίος προσέφερεν τας δυνάμεις του εις τας Χιτλερικάς ομάδας, αι οποίαι τόσας κατατροφάς επεσώρευσαν εις τον δύστυχόν τουτον τόπον. Αι οργανώσεις αντιστάσεως και η πολυπληθεστέρα τούτων , ο ΕΛΑΣ, απετέλεσαν τους απηνείς τιμωρούς , τόσον των κατακτητών όσον και των συνεργατών των. Δι αυτό, όταν ησυχάσωμεν η πρώτη φροντίς μας θα είναι η αναστήλωσις των ερειπίων και η δι ηθικών αμοιβών αναγνώρισις των θυσιών και του αγώνος του απελευθερωτικού τούτου Στρατού, ο οποίος αναμφισβητήτως θα αποτελέσει τον πυρήνα του ιδρυθησομένου Ελληνκού Στρατού».
- Αλλά και ο αρχηγός της Μυστικής Υπηρεσίας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στην Μακεδονία και τη Θράκη Γεωργιάδης, με επιστολή του στην εφημερίδα ΑΤΛΑΝΤΙΣ της Ν. Υόρκης την 7-6-46 , δηλαδή λίγο μετά από την έναρξη του Εμφύλιου Πολέμου στην Ελλάδα και επομένως μέσα σε έντονα φορτισμένο πολιτικό κλίμα, έγραφε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
« Εγώ, ως αρχηγός της Μυστικής Αμερικανικής Αποστολής ήμουν εις τα μέρη αυτά και δύναμαι να βεβαιώσω εξ ιδίας αντιλήψεως ότι το ΕΑΜ όχι μόνον δεν συνειργάσθη με τους Βουλγάρους κατακτητάς , αλλά ήτο η μόνη οργάνωσις που πολέμησε συστηματικά τους Βουλγάρους και τους Γερμανούς, εις σειράν μαχών , που θα αναγραφούν εις την Ιστορίαν.».
-Και ο Ιστορικός και πολιτικός Ουίλιαμ Σίρερ , την 22-3-47, δηλαδή ένα χρόνο μετά την έναρξη του Εμφύλιου πολέμου στην Ελλάδα, έγραφε στην Αμερικανική εφημερίδα Χέραλντ Τρίμπιουν μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα:
«Αν και ο Τσώρτσιλ, σφοδρότατα το διέψευσε, νομίζω ότι δεν υπάρχει και η ελαχίστη αμφιβολία ότι το τιμιώτερο κίνημα αντιστάσεως εις την Ελλάδα ήταν ο ΕΛΑΣ. Τα μυστικά έγγραφα της Ανωτάτης Γερμανικής Διοίκησης , τα οποία εγώ είδα στην Νυρεμβέργη, δεν αφήνουν καμιάν αμφιβολία ότι ο Γερμανικός Στρατός θεωρούσε τον ΕΛΑΣ ως τον μόνο σοβαρό Στρατόν αντιστάσεως…».
-Τέλος ο Υπουργός Πολεμικής Βιομηχανίας του Χίτλερ , ο Αλμπερτ Σπέερ, κατάδικος πολλά χρόνια στη φυλακή, είπε μεταξύ άλλων και τα ακόλουθα, σε συνέντευξή του προς τον Βάσο Μαθιόπουλο:
«Με την αντιμετώπιση του κινήματος αντιστάσεως στην Ελλάδα , που εγώ το χαρακτήριζα ΠΟΛΕΜΟ, καθηλώθηκε και ένας αριθμός Γερμανικών ενόπλων δυνάμεων και αχρηστεύθηκε πολεμώντας στα Ελληνικά βουνά και απουσίαζε έτσι από άλλα πολεμικά μέτωπα…».
Ολοι αυτοί λοιπόν οι λόγοι μας οδηγούν σήμερα όλους εμάς ταπεινούς προσκυνητές μπροστά στους τάφους όλων των νεκρών Αντιστασιακών, για να αποδώσουμε έναν ελάχιστον οφειλόμενο φόρος τιμής και ευγνωμοσύνης προς την ιερή μνήμη τους, αλλά ταυτόχρονα και να σφίξουμε θερμά το χέρι όλων εκείνων των αντιστασιακών από εσάς, που είστε ακόμη ζωντανοί ανάμεσά μας και να σας υποσχεθούμε εμείς , οι νεώτεροί σας , ότι θα σας έχουμε ζωντανά παραδείγματα θάρρους και αυτοθυσίας , εάν και όταν απαιτήσει η πατρίδα και τον δικό μας αγώνα και τη θυσία μας γι αυτήν…
ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ ΣΟΦΙΔΙΩΤΗΣ
Πρόεδρος Δ.Σ. του Παραρτήματος Θεσσαλονίκης της «ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ (Π.Ο.Α.Ε.Α.) 1941-1944» και του Δ.Σ. της Περιφέρειας Κεντρικής, Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης της Π.Ο.Α.Ε.Α.