Ο πλανήτης φτωχαίνει
Η μείωση των μεγαλόσωμων ζώων όπως οι καμηλοπαρδάλεις οδηγεί σε αύξηση των τρωκτικών που μεταφέρουν ασθένειες (Φωτογραφία: Reuters )
Στάνφορντ, Καλιφόρνια
Η βιοποικιλότητα του πλανήτη, προϊόν των πειραμάτων της εξέλιξης εδώ και 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, φτάνει για άλλη μια φορά σε σημείο καμπής. Αυτή τη φορά φταίει ο άνθρωπος, ο οποίος όμως κινδυνεύει να τιμωρηθεί από τις αρρώστιες και την πείνα που έρχονται ως αποτέλεσμα.
Ενισχύοντας τις υποψίες των τελευταίων δεκαετιών, διεθνής ομάδα ερευνητών αναφέρει στο περιοδικό Science ότι ο πλανήτης δείχνει να βρίσκεται στην αρχή της έκτης μαζικής εξαφάνισης ειδών. Η μελέτη έχει τίτλοΑπώλεια της Πανίδας στο Ανθρωπόκαινο, στη γεωλογική εποχή που διαμορφώνεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ο ρυθμός απώλειας ειδών στη σημερινή εποχή είναι συγκρίσιμος με ανάλογα συμβάντα του παρελθόντος, όπως η εξαφάνιση των δεινόσαυρων λόγω πρόσκρουσης αστεροειδών πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια, ή τα τέσσερα προηγούμενα κύματα μαζικής εξαφάνισης.
Από το έτος 1500 έως σήμερα έχουν καταγραφεί εξαφανίσεις 320 ειδών χερσαίων σπονδυλωτών, και οι πληθυσμοί των υπόλοιπων ειδών παρουσιάζουν μέση μείωση της αφθονίας κατά 25%. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο δραματική και στα ασπόνδυλα, τα οποία εμφανίζουν μέση μείωση της αφθονίας κατά 45%.
Μεταξύ των σπονδυλωτών όμως, τα μεγαλόσωμα ζώα -όπως οι ελέφαντες, οι αρκούδες και οι ρινόκεροι- παρουσιάζουν τον υψηλότερο ρυθμό μείωσης, μια τάση που ταιριάζει με προηγούμενα συμβάντα μαζικής εξαφάνισης.
Τα μεγαλόσωμα ζώα, η λεγόμενη «μεγαπανίδα« τείνουν παράγουν λιγότερους απογόνους, χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις για την επιβίωσή τους, και επιπλέον είναι πιο ελκυστικά για τους κυνηγούς που αναζητούν μεγάλες ποσότητες κρέατος.
Η απώλεια αυτών των ειδών, προειδοποιούν οι ερευνητές, απειλεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που πλήττουν τα υπόλοιπα είδη αλλά και τον άνθρωπο.
Για παράδειγμα, προηγούμενες μελέτες έχουν εξετάσει τι συνέβη σε περιοχές της Κένυας όταν χάθηκαν είδη της μεγαπανίδας όπως η ζέβρα, η καμηλοπάρδαλη και ο ελέφαντας. Η απώλεια αυτών των φυτοφάγων ζώων οδήγησε σε αύξηση της χαμηλής βλάστησης και των διαθέσιμων σπόρων, μια μεταβολή που οδήγησε σε εκρηκτική αύξηση των τρωκτικών.
Τα τρωκτικά όμως μεταφέρουν παράσιτα και παθογόνα, και τα κρούσματα ασθενειών αυξάνονται στον άνθρωπο. «Όταν η πυκνότητα των ανθρώπων είναι υψηλή, το αποτέλεσμα είναι ο υψηλός ρυθμός απώλειας της πανίδας, η μεγάλη πυκνότητα των τρωκτικών, και επομένως τα υψηλά επίπεδα παθογόνων, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών» λέει ο Ροντόλφο Ντίρζο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.
Σοβαρές επιπτώσεις για τον άνθρωπο θα μπορούσε εξάλλου να έχει και η απώλεια ασπόνδυλων, από τα σκουλήκια μέχρι τις πεταλούδες. Τα τελευταία 35 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός διπλασιάστηκε, ενώ οι πληθυσμοί των ασπόνδυλων συρρικνώθηκαν κατά περίπου 45%.
Τα έντομα όμως επικονιάζουν το 75% των ανθρώπινων καλλιεργειών και παίζουν κρίσιμο ρόλο στην αποσύνθεση της οργανικής ύλης και την ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών, προστατεύοντας έτσι την παραγωγικότητα των οικοσυστημάτων. Επιπλέον, πολλά έντομα κυνηγούν είδη που καταστρέφουν τις καλλιέργειες, και εκτιμάται ότι προσφέρουν υπηρεσίες αξίας 4,5 δισ. δολαρίων το χρόνο μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Δρ Ντίρζο αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολο να δοθεί λύση στο δραματικό πρόβλημα. Η άμεση μείωση του ρυθμού αποψίλωσης και υπερεκμετάλλευσης σίγουρα θα βοηθούσε, θα έπρεπε όμως να είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα κάθε περιοχής.
Το ελάχιστο που ο ίδιος ελπίζει να πετύχει είναι να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για την ημέρα που ανατέλλει, όχι μόνο για χαριτωμένα και εμβληματικά είδη όπως το γιγάντιο πάντα ή τα δελφίνια, αλλά για όλα τα δημιουργήματα της Εξέλιξης.
Newsroom ΔΟΛ
Στάνφορντ, Καλιφόρνια
Η βιοποικιλότητα του πλανήτη, προϊόν των πειραμάτων της εξέλιξης εδώ και 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια, φτάνει για άλλη μια φορά σε σημείο καμπής. Αυτή τη φορά φταίει ο άνθρωπος, ο οποίος όμως κινδυνεύει να τιμωρηθεί από τις αρρώστιες και την πείνα που έρχονται ως αποτέλεσμα.
Ενισχύοντας τις υποψίες των τελευταίων δεκαετιών, διεθνής ομάδα ερευνητών αναφέρει στο περιοδικό Science ότι ο πλανήτης δείχνει να βρίσκεται στην αρχή της έκτης μαζικής εξαφάνισης ειδών. Η μελέτη έχει τίτλοΑπώλεια της Πανίδας στο Ανθρωπόκαινο, στη γεωλογική εποχή που διαμορφώνεται από την ανθρώπινη δραστηριότητα.
Ο ρυθμός απώλειας ειδών στη σημερινή εποχή είναι συγκρίσιμος με ανάλογα συμβάντα του παρελθόντος, όπως η εξαφάνιση των δεινόσαυρων λόγω πρόσκρουσης αστεροειδών πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια, ή τα τέσσερα προηγούμενα κύματα μαζικής εξαφάνισης.
Από το έτος 1500 έως σήμερα έχουν καταγραφεί εξαφανίσεις 320 ειδών χερσαίων σπονδυλωτών, και οι πληθυσμοί των υπόλοιπων ειδών παρουσιάζουν μέση μείωση της αφθονίας κατά 25%. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο δραματική και στα ασπόνδυλα, τα οποία εμφανίζουν μέση μείωση της αφθονίας κατά 45%.
Μεταξύ των σπονδυλωτών όμως, τα μεγαλόσωμα ζώα -όπως οι ελέφαντες, οι αρκούδες και οι ρινόκεροι- παρουσιάζουν τον υψηλότερο ρυθμό μείωσης, μια τάση που ταιριάζει με προηγούμενα συμβάντα μαζικής εξαφάνισης.
Τα μεγαλόσωμα ζώα, η λεγόμενη «μεγαπανίδα« τείνουν παράγουν λιγότερους απογόνους, χρειάζονται μεγάλες εκτάσεις για την επιβίωσή τους, και επιπλέον είναι πιο ελκυστικά για τους κυνηγούς που αναζητούν μεγάλες ποσότητες κρέατος.
Η απώλεια αυτών των ειδών, προειδοποιούν οι ερευνητές, απειλεί να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που πλήττουν τα υπόλοιπα είδη αλλά και τον άνθρωπο.
Για παράδειγμα, προηγούμενες μελέτες έχουν εξετάσει τι συνέβη σε περιοχές της Κένυας όταν χάθηκαν είδη της μεγαπανίδας όπως η ζέβρα, η καμηλοπάρδαλη και ο ελέφαντας. Η απώλεια αυτών των φυτοφάγων ζώων οδήγησε σε αύξηση της χαμηλής βλάστησης και των διαθέσιμων σπόρων, μια μεταβολή που οδήγησε σε εκρηκτική αύξηση των τρωκτικών.
Τα τρωκτικά όμως μεταφέρουν παράσιτα και παθογόνα, και τα κρούσματα ασθενειών αυξάνονται στον άνθρωπο. «Όταν η πυκνότητα των ανθρώπων είναι υψηλή, το αποτέλεσμα είναι ο υψηλός ρυθμός απώλειας της πανίδας, η μεγάλη πυκνότητα των τρωκτικών, και επομένως τα υψηλά επίπεδα παθογόνων, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών» λέει ο Ροντόλφο Ντίρζο του Πανεπιστημίου του Στάνφορντ, πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης.
Σοβαρές επιπτώσεις για τον άνθρωπο θα μπορούσε εξάλλου να έχει και η απώλεια ασπόνδυλων, από τα σκουλήκια μέχρι τις πεταλούδες. Τα τελευταία 35 χρόνια ο παγκόσμιος πληθυσμός διπλασιάστηκε, ενώ οι πληθυσμοί των ασπόνδυλων συρρικνώθηκαν κατά περίπου 45%.
Τα έντομα όμως επικονιάζουν το 75% των ανθρώπινων καλλιεργειών και παίζουν κρίσιμο ρόλο στην αποσύνθεση της οργανικής ύλης και την ανακύκλωση των θρεπτικών συστατικών, προστατεύοντας έτσι την παραγωγικότητα των οικοσυστημάτων. Επιπλέον, πολλά έντομα κυνηγούν είδη που καταστρέφουν τις καλλιέργειες, και εκτιμάται ότι προσφέρουν υπηρεσίες αξίας 4,5 δισ. δολαρίων το χρόνο μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Δρ Ντίρζο αναγνωρίζει ότι είναι δύσκολο να δοθεί λύση στο δραματικό πρόβλημα. Η άμεση μείωση του ρυθμού αποψίλωσης και υπερεκμετάλλευσης σίγουρα θα βοηθούσε, θα έπρεπε όμως να είναι κομμένη και ραμμένη στα μέτρα κάθε περιοχής.
Το ελάχιστο που ο ίδιος ελπίζει να πετύχει είναι να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για την ημέρα που ανατέλλει, όχι μόνο για χαριτωμένα και εμβληματικά είδη όπως το γιγάντιο πάντα ή τα δελφίνια, αλλά για όλα τα δημιουργήματα της Εξέλιξης.
Newsroom ΔΟΛ