Άφαντα τα σκουπίδια
Οι δίνες που υπάρχουν στα κέντρα όλων των ωκεανών συγκεντρώνουν τα πλαστικά σε πλωτές σκουπιδόμαζες (Φωτογραφία: NOAA )
Ουάσινγκτον
Ουάσινγκτον
Μια από τις μεγαλύτερες ερευνητικές αποστολές για την καταγραφή των σκουπιδιών που καταλήγουν στους ωκεανούς εντόπισε 100 φορές λιγότερα πλαστικά από ό,τι αναμενόταν. Είναι μια είδηση που ακούγεται καλή αλλά δεν είναι: τα πλαστικά δεν αποκλείεται να καταναλώνονται από τα ψάρια και να καταλήγουν στο πιάτο μας.Η αποστολή Malaspina, την οποία οργάνωσε το ισπανικό Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας, συνέλεξε δεκάδες χιλιάδες δείγματα νερού στον Ινδικό, τον Ειρηνικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό, από την επιφάνεια μέχρι τα 6.000 μέτρα βάθος.
Όπως ήταν αναμενόμενο, κομματάκια πλαστικού βρέθηκαν σχεδόν σε όλες τις περιοχές που εξετάστηκαν, αναφέρουν οι ερευνητές της αποστολής στην ανοιχτή επιθεώρηση PNAS. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις βρέθηκαν στις πλωτές «σκουπιδόμαζες» που είναι γνωστό ότι στο κέντρο κάθε ωκεανού από κυκλωτικά θαλάσσια ρεύματα, όπως η διαβόητη «Μεγάλη Σκουπιδόμαζα» του Βορείου Ειρηνικού.
Το περίεργο όμως είναι ότι η συνολική ποσότητα πλαστικών στους ωκεανούς εκτιμάται από τους ερευνητές ότι δεν ξεπερνά τους 40.000 τόνους, πολύ λιγότερο από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Η ετήσια παραγωγή πλαστικών εκτιμάται στους 300 εκατομμύρια τόνους. Η μεγαλύτερη ποσότητα καταλήγει σε χωματερές, ωστόσο πολλά πλαστικά σκουπίδια παρασύρονται σε ποτάμια και καταλήγουν στον ωκεανό, ή απορρίπτονται απευθείας στη θάλασσα.
Τη δεκαετία του 1970, η αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών είχε εκτιμήσει ότι στη θάλασσα πρέπει να καταλήγει περίπου το 0,1% του συνόλου των πλαστικών σκουπιδιών. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει εξάλλου ότι ακόμα και οι πάγοι της Αρκτικής περιέχουν μικροσωματίδια πλαστικού.
Θα περίμενε επομένως κανείς να υπάρχουν μεγαλύτερες ποσότητες πλαστικών σκουπιδιών από ό,τι εντόπισε η αποστολή. «Το 99% των πλαστικών στους ωκεανούς παραμένει άφαντο» δηλώνει στο δικτυακό τόπο του Science ο Κάρλος Ντουάρτε του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας, επικεφαλής της μελέτης.
Ο Ντουάρτε υποψιάζεται ότι τα πλαστικά τρώγονται από θαλάσσιους οργανισμούς. Τα μεγάλα πλαστικά σκουπίδια διασπώνται από την ηλιακή ακτινοβολία σε όλο και μικρότερα κομμάτια, μικρά όσοι οι μπουκιές μικρών ψαριών και άλλων ειδών.
Επιπλέον, τα σωματίδια πλαστικού έχουν την ιδιότητα να απορροφούν και να συγκρατούν χημικούς ρύπους όπως το DDT και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια, οι οποίοι θα κατέληγαν στον οργανισμό των ειδών που τρώνε τα πλαστικά.
Τοξικές ενώσεις ενδέχεται να περνούν έτσι στην τροφική αλυσίδα και να καταλήγουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Κανείς δεν γνωρίζει σε ποιο βαθμό μπορεί αυτό να συμβαίνει.
Ο Ντουάρτε παραδέχεται εξάλλου ότι υπάρχουν κι άλλες πιθανές εξηγήσεις: τα πλαστικά μπορεί να ξεβράζονται στις ακτές, να διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια που ξεφεύγουν των ελέγχων, ή ακόμα και να συσσωρεύουν μικροοργανισμούς μέχρι να βαρύνουν και να βυθιστούν.
Ένα όμως είναι σίγουρο: κανείς δεν γνωρίζει πού καταλήγει η μεγαλύτερη ποσότητα των πλαστικών που πέφτουν στη θάλασσα.
Newsroom ΔΟΛ
Όπως ήταν αναμενόμενο, κομματάκια πλαστικού βρέθηκαν σχεδόν σε όλες τις περιοχές που εξετάστηκαν, αναφέρουν οι ερευνητές της αποστολής στην ανοιχτή επιθεώρηση PNAS. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις βρέθηκαν στις πλωτές «σκουπιδόμαζες» που είναι γνωστό ότι στο κέντρο κάθε ωκεανού από κυκλωτικά θαλάσσια ρεύματα, όπως η διαβόητη «Μεγάλη Σκουπιδόμαζα» του Βορείου Ειρηνικού.
Το περίεργο όμως είναι ότι η συνολική ποσότητα πλαστικών στους ωκεανούς εκτιμάται από τους ερευνητές ότι δεν ξεπερνά τους 40.000 τόνους, πολύ λιγότερο από ό,τι θα περίμενε κανείς.
Η ετήσια παραγωγή πλαστικών εκτιμάται στους 300 εκατομμύρια τόνους. Η μεγαλύτερη ποσότητα καταλήγει σε χωματερές, ωστόσο πολλά πλαστικά σκουπίδια παρασύρονται σε ποτάμια και καταλήγουν στον ωκεανό, ή απορρίπτονται απευθείας στη θάλασσα.
Τη δεκαετία του 1970, η αμερικανική Εθνική Ακαδημία Επιστημών είχε εκτιμήσει ότι στη θάλασσα πρέπει να καταλήγει περίπου το 0,1% του συνόλου των πλαστικών σκουπιδιών. Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει εξάλλου ότι ακόμα και οι πάγοι της Αρκτικής περιέχουν μικροσωματίδια πλαστικού.
Θα περίμενε επομένως κανείς να υπάρχουν μεγαλύτερες ποσότητες πλαστικών σκουπιδιών από ό,τι εντόπισε η αποστολή. «Το 99% των πλαστικών στους ωκεανούς παραμένει άφαντο» δηλώνει στο δικτυακό τόπο του Science ο Κάρλος Ντουάρτε του Πανεπιστημίου της Δυτικής Αυστραλίας, επικεφαλής της μελέτης.
Ο Ντουάρτε υποψιάζεται ότι τα πλαστικά τρώγονται από θαλάσσιους οργανισμούς. Τα μεγάλα πλαστικά σκουπίδια διασπώνται από την ηλιακή ακτινοβολία σε όλο και μικρότερα κομμάτια, μικρά όσοι οι μπουκιές μικρών ψαριών και άλλων ειδών.
Επιπλέον, τα σωματίδια πλαστικού έχουν την ιδιότητα να απορροφούν και να συγκρατούν χημικούς ρύπους όπως το DDT και τα πολυχλωριωμένα διφαινύλια, οι οποίοι θα κατέληγαν στον οργανισμό των ειδών που τρώνε τα πλαστικά.
Τοξικές ενώσεις ενδέχεται να περνούν έτσι στην τροφική αλυσίδα και να καταλήγουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Κανείς δεν γνωρίζει σε ποιο βαθμό μπορεί αυτό να συμβαίνει.
Ο Ντουάρτε παραδέχεται εξάλλου ότι υπάρχουν κι άλλες πιθανές εξηγήσεις: τα πλαστικά μπορεί να ξεβράζονται στις ακτές, να διασπώνται σε μικροσκοπικά κομμάτια που ξεφεύγουν των ελέγχων, ή ακόμα και να συσσωρεύουν μικροοργανισμούς μέχρι να βαρύνουν και να βυθιστούν.
Ένα όμως είναι σίγουρο: κανείς δεν γνωρίζει πού καταλήγει η μεγαλύτερη ποσότητα των πλαστικών που πέφτουν στη θάλασσα.
Newsroom ΔΟΛ