Ο νέος υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης προέρχεται από την ίδια σημιτική μήτρα με τον τέως, ενώ έχει θητεύσει όπως αυτός σε τράπεζες, χρηματιστήρια και στην κυβέρνηση Παπαδήμου.Του Μάριου Χριστοδούλου
Τεχνοκράτης φεύγει, τεχνοκράτης έρχεται στο υπουργείο Οικονομικών. Ο Γκίκας Χαρδούβελης είναι ο νέος «τσάρος» της πλατείας Συντάγματος μετά τον Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος προαλείφεται για τη θέση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ). Ο καθηγητής Γκίκας Χαρδούβελης, πρόσωπο-έκπληξη στον χθεσινό ανασχηματισμό, είναι ακόμη ένα στέλεχος της τραπεζικής αγοράς με αρκετές περγαμηνές στον οικονομικό τομέα, ο οποίος έβγαλε από τη δύσκολη θέση τον πρωθυπουργό για τον αντικαταστάτη του Στουρνάρα. Ο επιφανής οικονομολόγος είναι αυτός που από σήμερα θα βρίσκεται στην «ηλεκτρική καρέκλα» του υπουργείου Οικονομικών, όπου για προφανείς λόγους κανένας κοινοβουλευτικός, άντρας ή γυναίκα, δεν ήθελε να κάτσει.
Φίλος έδωσε σε φίλο
Σε μια κίνηση αιφνιδιασμού ο Αντώνης Σαμαράς, προκειμένου να «σφυρίξει» αλλαγή της οικονομικής και φορολογικής πολιτικής εν όψει και των σεναρίων για πρόωρες εκλογές τον Οκτώβριο, ανέθεσε στον φίλο του Γιάννη Στουρνάρα, συνοδοιπόρο και εκσυγχρονιστή του τότε «σημιτικού μπλοκ», το έργο της ανάταξης της ελληνικής οικονομίας.
Κοντά του σε αυτή την προσπάθεια θα βρίσκονται ο Χρήστος Σταϊκούρας, ο οποίος διατηρεί το «χαρτοφυλάκιο» του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών έχοντας υπό την εποπτεία του τις κρατικές δαπάνες και την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, αλλά και ο Γιώργος Μαυραγάνης, έτερος τεχνοκράτης, που παραμένει ως υφυπουργός Οικονομικών στην Καραγεώργη Σερβίας 10.
Στο πόστο του μέχρι νεωτέρας παραμένει και ο καθηγητής Πάνος Τσακλόγλου, επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ).
Αυτή είναι η «σύνθεση» του νέου οικονομικού επιτελείου, το οποίο τέλος Ιουνίου, αρχές του επόμενου μήνα θα υποδεχτεί την τρόικα σε ένα ταξίδι-αστραπή που θα κάνουν οι ξένοι στην Αθήνα για να γνωρίσουν τον Γκίκα Χαρδούβελη ως υπουργό Οικονομικών.
Για τους δανειστές ο κ. Χαρδούβελης δεν είναι άγνωστο πρόσωπο. Είχαν ξανασυναντηθεί με τον ακαδημαϊκό στη διάρκεια των επαφών που είχαν τότε με τον Λουκά Παπαδήμο, πρωθυπουργό της κυβέρνησης συνεργασίας από τον Νοέμβριο του 2011 ώς τον Μάιο του 2012. Σε αυτό το εξάμηνο ο Γκίκας Χαρδούβελης είχε διατελέσει διευθυντής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού.
Παρά το χαμηλό προφίλ του, ο ρόλος του ήταν καθοριστικός στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI+). Αργότερα βέβαια δήλωσε ότι «η αναδιάρθρωση του χρέους ήταν η δεύτερη λύση για μένα. Οταν βρίσκεσαι με το χέρι απλωμένο για δανεικά, δεν έχεις και πολλές επιλογές».
Η ιστορία για τον πολύπειρο καθηγητή επαναλαμβάνεται και δύο χρόνια μετά το «κούρεμα» και τις καταστροφικές συνέπειες που είχε για τα ασφαλιστικά ταμεία, καλείται να ηγηθεί των νέων διαπραγματεύσεων που ξεκινούν. Με άλλη ιδιότητα και με όρους όχι αυστηρά τεχνοκρατικούς, αλλά και πολιτικούς.
Οι αποφάσεις για το χρέος είναι μόλις το ένα από τα πολλά καυτά ζητήματα της ατζέντας που παραλαμβάνει από τον Γιάννη Στουρνάρα. Τα άλλα είναι η διαχείριση των πιέσεων που ασκούνται για τρίτο μνημόνιο και των νέων σκληρών προαπαιτούμενων που θα περιλαμβάνει για τους μισθωτούς και τα νοικοκυριά.
Ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξή του είχε ταχθεί υπέρ της επιμήκυνσης του χρέους, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι αυτή «θα πρέπει να θεωρείται πλέον δεδομένη», ενώ σύμφωνα με τον ίδιο μεγάλο «αγκάθι» αποτελεί η επιπλέον χρηματοδότηση μέχρι το 2016.
Το δίδυμα «κενά», χρηματοδοτικό και δημοσιονομικό, αποτελούν μαζί με την αναμόρφωση του Ασφαλιστικού τις «καυτές πατάτες» για τον νέο υπουργό Οικονομικών.
Στα λόγια κατά των φόρων
Κεντρική θέση έχουν και οι φόροι που έχουν πλήξει φορολογούμενους και νοικοκυριά. Το προηγούμενο διάστημα ο νέος επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου είχε σηκώσει «παντιέρα» κατά της υπερφορολόγησης. Οπως είχε τονίσει, παρεμβάσεις σαν την αύξηση των φορολογικών συντελεστών και την κατάργηση των φοροαπαλλαγών δεν θα λύσουν το πρόβλημα, ενώ είναι πολύ πιθανό να το επιδεινώσουν.
Μετά τα νέα του καθήκοντα μένει να δούμε αν θα μείνει σε αυτή τη γραμμή, καθώς τον τελευταίο λόγο σε αυτό τον έχει τρόικα που έχει ήδη στείλει μήνυμα για παράταση της έκτακτης εισφοράς.
Αμεσα ζητήματα για τον Γκίκα Χαρδούβελη είναι να υλοποιηθούν σειρά από προαπαιτούμενα, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τις υποδόσεις του Ιουνίου και του Ιουλίου, 1 δισ. ευρώ η κάθε μία. Μεταξύ αυτών είναι ο νόμος για τη «μικρή» ΔΕΗ, το νομοθέτημα για τον αιγιαλό (ήδη υπάρχουν αντιδράσεις) και το νέο «μαχαίρι» στις επικουρικές συντάξεις.
Να θυμίσουμε ότι σε ομιλίες του και παρουσιάσεις έχει ταχθεί κατά των μειώσεων σε μισθούς και συντάξεις και εμφανίστηκε υπέρμαχος των μεταρρυθμίσεων.
Το βιογραφικό του υπουργού με το περίεργο όνομα
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι την τετραετία 2000-2004, οικονομικός σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη όπως θυμούνται οι παλιότεροι, ήταν μεταξύ αυτών που εισηγήθηκαν μια νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία θα καθιστούσε βιώσιμο το σύστημα. Εξαιτίας των έντονων αντιδράσεων από 600.000 ασφαλισμένους και συνδικάτα ο Κώστας Σημίτης την απέσυρε.
Μεγάλη εμπειρία σε κεντρικές τράπεζες και στον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα διαθέτει ο Γκίκας Χαρδούβελης. Το τελευταίο διάστημα ήταν στέλεχος της Eurobank και πριν από αυτό υπήρξε σύμβουλος στην Εθνική Τράπεζα (1996-2000) και οικονομικός σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος (1994-1995).
Στο βιογραφικό του ξεχωρίζει η θέση του συμβούλου ερευνών στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης (Fed) την περίοδο 1987-1993. Να σημειωθεί ότι διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον προηγούμενο πρόεδρο της Fed, Μπεν Μπερνάνκι.
Είναι ερευνητικός εταίρος στο Centre for Economic Policy Research του Λονδίνου και στο Centre for Money, Banking and Institutions του Surrey Business School.
Είναι μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου του CIIM, της εκτελεστικής επιτροπής του ΙΟΒΕ και του ελληνικού Ιδρύματος Harvard καθώς και εκπρόσωπος στο EBF-EMAC.
Στο πόστο του μέχρι νεωτέρας παραμένει και ο καθηγητής Πάνος Τσακλόγλου, επικεφαλής του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ).
Αυτή είναι η «σύνθεση» του νέου οικονομικού επιτελείου, το οποίο τέλος Ιουνίου, αρχές του επόμενου μήνα θα υποδεχτεί την τρόικα σε ένα ταξίδι-αστραπή που θα κάνουν οι ξένοι στην Αθήνα για να γνωρίσουν τον Γκίκα Χαρδούβελη ως υπουργό Οικονομικών.
Για τους δανειστές ο κ. Χαρδούβελης δεν είναι άγνωστο πρόσωπο. Είχαν ξανασυναντηθεί με τον ακαδημαϊκό στη διάρκεια των επαφών που είχαν τότε με τον Λουκά Παπαδήμο, πρωθυπουργό της κυβέρνησης συνεργασίας από τον Νοέμβριο του 2011 ώς τον Μάιο του 2012. Σε αυτό το εξάμηνο ο Γκίκας Χαρδούβελης είχε διατελέσει διευθυντής του οικονομικού γραφείου του πρωθυπουργού.
Παρά το χαμηλό προφίλ του, ο ρόλος του ήταν καθοριστικός στην αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους (PSI+). Αργότερα βέβαια δήλωσε ότι «η αναδιάρθρωση του χρέους ήταν η δεύτερη λύση για μένα. Οταν βρίσκεσαι με το χέρι απλωμένο για δανεικά, δεν έχεις και πολλές επιλογές».
Η ιστορία για τον πολύπειρο καθηγητή επαναλαμβάνεται και δύο χρόνια μετά το «κούρεμα» και τις καταστροφικές συνέπειες που είχε για τα ασφαλιστικά ταμεία, καλείται να ηγηθεί των νέων διαπραγματεύσεων που ξεκινούν. Με άλλη ιδιότητα και με όρους όχι αυστηρά τεχνοκρατικούς, αλλά και πολιτικούς.
Οι αποφάσεις για το χρέος είναι μόλις το ένα από τα πολλά καυτά ζητήματα της ατζέντας που παραλαμβάνει από τον Γιάννη Στουρνάρα. Τα άλλα είναι η διαχείριση των πιέσεων που ασκούνται για τρίτο μνημόνιο και των νέων σκληρών προαπαιτούμενων που θα περιλαμβάνει για τους μισθωτούς και τα νοικοκυριά.
Ο ίδιος σε πρόσφατη συνέντευξή του είχε ταχθεί υπέρ της επιμήκυνσης του χρέους, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι αυτή «θα πρέπει να θεωρείται πλέον δεδομένη», ενώ σύμφωνα με τον ίδιο μεγάλο «αγκάθι» αποτελεί η επιπλέον χρηματοδότηση μέχρι το 2016.
Το δίδυμα «κενά», χρηματοδοτικό και δημοσιονομικό, αποτελούν μαζί με την αναμόρφωση του Ασφαλιστικού τις «καυτές πατάτες» για τον νέο υπουργό Οικονομικών.
Στα λόγια κατά των φόρων
Κεντρική θέση έχουν και οι φόροι που έχουν πλήξει φορολογούμενους και νοικοκυριά. Το προηγούμενο διάστημα ο νέος επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου είχε σηκώσει «παντιέρα» κατά της υπερφορολόγησης. Οπως είχε τονίσει, παρεμβάσεις σαν την αύξηση των φορολογικών συντελεστών και την κατάργηση των φοροαπαλλαγών δεν θα λύσουν το πρόβλημα, ενώ είναι πολύ πιθανό να το επιδεινώσουν.
Μετά τα νέα του καθήκοντα μένει να δούμε αν θα μείνει σε αυτή τη γραμμή, καθώς τον τελευταίο λόγο σε αυτό τον έχει τρόικα που έχει ήδη στείλει μήνυμα για παράταση της έκτακτης εισφοράς.
Αμεσα ζητήματα για τον Γκίκα Χαρδούβελη είναι να υλοποιηθούν σειρά από προαπαιτούμενα, τα οποία είναι συνδεδεμένα με τις υποδόσεις του Ιουνίου και του Ιουλίου, 1 δισ. ευρώ η κάθε μία. Μεταξύ αυτών είναι ο νόμος για τη «μικρή» ΔΕΗ, το νομοθέτημα για τον αιγιαλό (ήδη υπάρχουν αντιδράσεις) και το νέο «μαχαίρι» στις επικουρικές συντάξεις.
Να θυμίσουμε ότι σε ομιλίες του και παρουσιάσεις έχει ταχθεί κατά των μειώσεων σε μισθούς και συντάξεις και εμφανίστηκε υπέρμαχος των μεταρρυθμίσεων.
Το βιογραφικό του υπουργού με το περίεργο όνομα
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι την τετραετία 2000-2004, οικονομικός σύμβουλος του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη όπως θυμούνται οι παλιότεροι, ήταν μεταξύ αυτών που εισηγήθηκαν μια νέα ασφαλιστική μεταρρύθμιση, η οποία θα καθιστούσε βιώσιμο το σύστημα. Εξαιτίας των έντονων αντιδράσεων από 600.000 ασφαλισμένους και συνδικάτα ο Κώστας Σημίτης την απέσυρε.
Μεγάλη εμπειρία σε κεντρικές τράπεζες και στον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα διαθέτει ο Γκίκας Χαρδούβελης. Το τελευταίο διάστημα ήταν στέλεχος της Eurobank και πριν από αυτό υπήρξε σύμβουλος στην Εθνική Τράπεζα (1996-2000) και οικονομικός σύμβουλος στην Τράπεζα της Ελλάδος (1994-1995).
Στο βιογραφικό του ξεχωρίζει η θέση του συμβούλου ερευνών στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα της Νέας Υόρκης (Fed) την περίοδο 1987-1993. Να σημειωθεί ότι διατηρεί πολύ καλές σχέσεις με τον προηγούμενο πρόεδρο της Fed, Μπεν Μπερνάνκι.
Είναι ερευνητικός εταίρος στο Centre for Economic Policy Research του Λονδίνου και στο Centre for Money, Banking and Institutions του Surrey Business School.
Είναι μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της Ενωσης Ελληνικών Τραπεζών, του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου του CIIM, της εκτελεστικής επιτροπής του ΙΟΒΕ και του ελληνικού Ιδρύματος Harvard καθώς και εκπρόσωπος στο EBF-EMAC.
http://www.efsyn.gr/