Υδρόγειος μέχρι το βάθος
Ουάσινγκτον
Πριν από τρεις μήνες ερευνητές στον Καναδά εντόπισαν στοιχεία που υποδεικνύουν την παρουσία τεράστιων αποθεμάτων νερού βαθιά στο εσωτερικό της Γης. Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι πιθανό σε βάθος εκατοντάδων χλμ στο εσωτερικό του πλανήτη μας να υπάρχει μια ζώνη που περιέχει όσο νερό διαθέτουν συνολικά όλοι οι ωκεανοί μαζί! Νέα μελέτη αμερικανών ερευνητών όχι μόνο επιβεβαιώνει τα προηγούμενα ευρήματα αλλά εντόπισε και τις περιοχές που βρίσκονται αυτά τα αποθέματα.
Το υπόγειο ρεζερβουάρ
Η νέα μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στα βάθη της Γης, στο στρώμα του μανδύα που βρίσκεται ανάμεσα στον φλοιό και στον πυρήνα, υπάρχουν τεράστια αποθέματα νερού, πιθανώς τριπλάσια από τον συνολικό όγκο νερού που διαθέτουν όλοι μαζί οι ωκεανοί στην επιφάνεια του πλανήτη μας. Αυτό το «ρεζερβουάρ» του νερού, που φαίνεται διαχρονικά σταθερό, βρίσκεται σε βάθος έως 700 χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια, στην ενδιάμεση ζώνη ανάμεσα στον ανώτερο και στον κατώτερο μανδύα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή γεωφυσικής Στίβεν Τζέικομπσεν του Τμήματος Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Northwestern του Ιλινόις εκτιμούν ότι το νερό βρίσκεται «κλειδωμένο» (μοριακά παγιδευμένο) μέσα σε γαλαζωπά πετρώματα, τους ρινγκουδίτες. Πρόκειται για ένα σχετικά σπάνιο πέτρωμα με κρυσταλλική δομή, που σχηματίζεται από ολιβίνη κάτω από πολύ υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες.
Ο κύκλος του νερού
Η ύπαρξη τόσο μεγάλων ποσοτήτων υπόγειου νερού, ρίχνει πιθανώς νέο φως στον αέναο υδρολογικό κύκλο της Γης, στην προέλευση των θαλασσών και στο γιατί οι ωκεανοί έχουν λίγο-πολύ διατηρήσει το μέγεθός τους εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Μερικοί γεωλόγοι πιστεύουν ότι το νερό έφτασε στη Γη εξ ουρανού, από παγωμένους κομήτες που έπεσαν στον πλανήτη μας. Όμως η νέα ανακάλυψη ενισχύει μια εναλλακτική πιθανότητα, να «αναδύθηκαν» σταδιακά οι ωκεανοί από τα έγκατα της πρώιμης Γης, χάρη και στη συνεχή ανακύκλωση των τεκτονικών πλακών. «Οι ενδείξεις είναι καλές ότι το νερό της Γης προήλθε από το εσωτερικό της», δήλωσε ο Τζέικομπσεν.
Οι σεισμογράφοι
Οι Αμερικανοί ερευνητές χρησιμοποίησαν πάνω από 2.000 σεισμογράφους για να μελετήσουν τα σεισμικά κύματα που γέννησαν πάνω από 500 σεισμοί στις ΗΠΑ. Αυτά τα κύματα διαπερνούν το εσωτερικό του πλανήτη μας (ακόμη και τον πυρήνα) και έτσι αποτελούν στην ουσία το καλύτερο μέχρι σήμερα τρόπο που διαθέτουνοι γεωλόγοι για να «ακτινογραφούν» -αν και έμμεσα- τι συμβαίνει στα έγκατα της Γης.
Μετρώντας την ταχύτητα διάδοσης των υπόγειων σεισμικών κυμάτων σε διαφορετικά βάθη, οι επιστήμονες συμπέραναν την πυκνότητα και συνεπώς το είδος των πετρωμάτων που τα κύματα διέσχιζαν. Το καλά κρυμμένο νερό αποκαλύφτηκε, επειδή λόγω της παρουσίας του τα σεισμικά κύματα επιβραδύνθηκαν στο αντίστοιχο γεωλογικό στρώμα (ένα σεισμικό κύμα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διαπεράσει ένα ένυδρο πέτρωμα από ό,τι ένα άνυδρο).
Οι σεισμικές αυτές παρατηρήσεις συμπληρώθηκαν από πειράματα στο εργαστήριο, από τα οποία οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ένυδροι ρινγκουδίτες σε βάθη της τάξης των 700 χλμ. είναι σαν «σφουγγάρια» που, υπό υψηλή πίεση και θερμοκρασία, λιώνουν σταδιακά και έτσι «ζουλάνε» το νερό που έχουν προηγουμένως απορροφήσει, ωθώντας το έξω από το πέτρωμα. «Είναι ένα πέτρωμα με νερό μέσα και γύρω του, σχεδόν σαν να ιδρώνει», είπε χαρακτηριστικά ο Τζέικομπσον.
Αν και η μελέτη των σεισμικών κυμάτων από τον αμερικανό επιστήμονα αφορά το υπέδαφος μόνο των ΗΠΑ, πιστεύει ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει σε όλο τον πλανήτη και ήδη σκοπεύει να επεκτείνει τη σεισμική μελέτη του σε άλλες χώρες επίσης. Όπως είπε, «θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες γι' αυτό το βαθύ απόθεμα νερού. Αν δεν βρισκόταν εκεί, θα ήταν στην επιφάνεια της Γης και τότε μόνο οι κορυφές των βουνών θα βρίσκονταν πάνω από το νερό». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».
Βήμα Science
Το τεράστιο «ρεζερβουάρ» βρίσκεται μέσα στο στρώμα του μανδύα, ανάμεσα στον φλοιό και τον πυρήνα
ΟυάσινγκτονΠριν από τρεις μήνες ερευνητές στον Καναδά εντόπισαν στοιχεία που υποδεικνύουν την παρουσία τεράστιων αποθεμάτων νερού βαθιά στο εσωτερικό της Γης. Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι πιθανό σε βάθος εκατοντάδων χλμ στο εσωτερικό του πλανήτη μας να υπάρχει μια ζώνη που περιέχει όσο νερό διαθέτουν συνολικά όλοι οι ωκεανοί μαζί! Νέα μελέτη αμερικανών ερευνητών όχι μόνο επιβεβαιώνει τα προηγούμενα ευρήματα αλλά εντόπισε και τις περιοχές που βρίσκονται αυτά τα αποθέματα.
Το υπόγειο ρεζερβουάρ
Η νέα μελέτη κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στα βάθη της Γης, στο στρώμα του μανδύα που βρίσκεται ανάμεσα στον φλοιό και στον πυρήνα, υπάρχουν τεράστια αποθέματα νερού, πιθανώς τριπλάσια από τον συνολικό όγκο νερού που διαθέτουν όλοι μαζί οι ωκεανοί στην επιφάνεια του πλανήτη μας. Αυτό το «ρεζερβουάρ» του νερού, που φαίνεται διαχρονικά σταθερό, βρίσκεται σε βάθος έως 700 χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια, στην ενδιάμεση ζώνη ανάμεσα στον ανώτερο και στον κατώτερο μανδύα.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή γεωφυσικής Στίβεν Τζέικομπσεν του Τμήματος Γεωεπιστημών του Πανεπιστημίου Northwestern του Ιλινόις εκτιμούν ότι το νερό βρίσκεται «κλειδωμένο» (μοριακά παγιδευμένο) μέσα σε γαλαζωπά πετρώματα, τους ρινγκουδίτες. Πρόκειται για ένα σχετικά σπάνιο πέτρωμα με κρυσταλλική δομή, που σχηματίζεται από ολιβίνη κάτω από πολύ υψηλές πιέσεις και θερμοκρασίες.
Ο κύκλος του νερού
Η ύπαρξη τόσο μεγάλων ποσοτήτων υπόγειου νερού, ρίχνει πιθανώς νέο φως στον αέναο υδρολογικό κύκλο της Γης, στην προέλευση των θαλασσών και στο γιατί οι ωκεανοί έχουν λίγο-πολύ διατηρήσει το μέγεθός τους εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Μερικοί γεωλόγοι πιστεύουν ότι το νερό έφτασε στη Γη εξ ουρανού, από παγωμένους κομήτες που έπεσαν στον πλανήτη μας. Όμως η νέα ανακάλυψη ενισχύει μια εναλλακτική πιθανότητα, να «αναδύθηκαν» σταδιακά οι ωκεανοί από τα έγκατα της πρώιμης Γης, χάρη και στη συνεχή ανακύκλωση των τεκτονικών πλακών. «Οι ενδείξεις είναι καλές ότι το νερό της Γης προήλθε από το εσωτερικό της», δήλωσε ο Τζέικομπσεν.
Οι σεισμογράφοι
Οι Αμερικανοί ερευνητές χρησιμοποίησαν πάνω από 2.000 σεισμογράφους για να μελετήσουν τα σεισμικά κύματα που γέννησαν πάνω από 500 σεισμοί στις ΗΠΑ. Αυτά τα κύματα διαπερνούν το εσωτερικό του πλανήτη μας (ακόμη και τον πυρήνα) και έτσι αποτελούν στην ουσία το καλύτερο μέχρι σήμερα τρόπο που διαθέτουνοι γεωλόγοι για να «ακτινογραφούν» -αν και έμμεσα- τι συμβαίνει στα έγκατα της Γης.
Μετρώντας την ταχύτητα διάδοσης των υπόγειων σεισμικών κυμάτων σε διαφορετικά βάθη, οι επιστήμονες συμπέραναν την πυκνότητα και συνεπώς το είδος των πετρωμάτων που τα κύματα διέσχιζαν. Το καλά κρυμμένο νερό αποκαλύφτηκε, επειδή λόγω της παρουσίας του τα σεισμικά κύματα επιβραδύνθηκαν στο αντίστοιχο γεωλογικό στρώμα (ένα σεισμικό κύμα χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να διαπεράσει ένα ένυδρο πέτρωμα από ό,τι ένα άνυδρο).
Οι σεισμικές αυτές παρατηρήσεις συμπληρώθηκαν από πειράματα στο εργαστήριο, από τα οποία οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι ένυδροι ρινγκουδίτες σε βάθη της τάξης των 700 χλμ. είναι σαν «σφουγγάρια» που, υπό υψηλή πίεση και θερμοκρασία, λιώνουν σταδιακά και έτσι «ζουλάνε» το νερό που έχουν προηγουμένως απορροφήσει, ωθώντας το έξω από το πέτρωμα. «Είναι ένα πέτρωμα με νερό μέσα και γύρω του, σχεδόν σαν να ιδρώνει», είπε χαρακτηριστικά ο Τζέικομπσον.
Αν και η μελέτη των σεισμικών κυμάτων από τον αμερικανό επιστήμονα αφορά το υπέδαφος μόνο των ΗΠΑ, πιστεύει ότι κάτι ανάλογο συμβαίνει σε όλο τον πλανήτη και ήδη σκοπεύει να επεκτείνει τη σεισμική μελέτη του σε άλλες χώρες επίσης. Όπως είπε, «θα έπρεπε να είμαστε ευγνώμονες γι' αυτό το βαθύ απόθεμα νερού. Αν δεν βρισκόταν εκεί, θα ήταν στην επιφάνεια της Γης και τότε μόνο οι κορυφές των βουνών θα βρίσκονταν πάνω από το νερό». Η μελέτη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science».
Βήμα Science