Για έναν ορθό λόγο στο μεταναστευτικό

Για να λυθεί με δικαιοσύνη το ζήτημα εκείνων που ζουν μακροχρόνια στη χώρα και που επιζητούν τη νομιμότητα, αλλά και εκείνων που βρίσκονται λίγο καιρό στη χώρα και είναι παγιδευμένοι σε αυτήν, μη μπορώντας να επιστρέψουν, θεωρούμε άμεσης προτεραιότητας την υιοθέτηση πολιτικών, αλλά και την εφαρμογή του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου

Toυ Κωσνταντίνου Τσιτσελίκη

Έναν χρόνο μετά την απεργία πείνας των 300 μεταναστών, εισήλθαμε σε ακόμα πιο περίπλοκες καταστάσεις, γενικότερα λόγω της οικονομικής ύφεσης αλλά και ειδικά στο μεταναστευτικό πεδίο: Ως προς τον δημόσιο λόγο, τις πολιτικές που εξαγγέλλονται και τα νομοθετήματα που υιοθετούνται. Ως προς τις στάσεις και τις ιδέες που διασταυρώνονται. Ειδικά όταν η επικινδυνότητα (για την δημόσια τάξη και υγεία) συνυφαίνεται εσκεμμένα με τη μεταναστευτική ιδιότητα από υπουργικά χείλη, τα ηγεμονεύοντα ΜΜΕ και τον δημόσιο λόγο του συρμού σε τοπίο προεκλογικό, μέσα από ανακρίβειες και κυρίως ανέφικτες υποσχέσεις.

Η διατύπωση αντιφατικών, μη πραγματοποιήσιμων και σε ορισμένες περιπτώσεις έκνομων προτάσεων μέσα σε ένα θολό προεκλογικό κλίμα δεν ευνοεί τη σαφήνεια των επιχειρημάτων ούτε τη διαμόρφωση εγγυήσεων για τη θέσπιση λύσεων στα χρόνια προβλήματα και τις εκκρεμότητες που αναμένουν άμεσα διευθέτηση: τα γκέτο στην Αθήνα, η άνθιση της εγκληματικότητας και η βία κάθε προέλευσης, το τσαλαπάτημα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας στους χώρους κράτησης, η αβεβαιότητα και η εδραίωση του φόβου σε μεγάλα τμήματα της ελληνικής κοινωνίας, των μεταναστών συμπεριλαμβανομένων.

Το μεταναστευτικό αποκτά βαθιά πολιτικό χαρακτήρα, και η Ένωση το έχει τονίσει ξανά, καθώς είναι συνυφασμένο με την (αν)ασφάλεια και τη συνοχή της ευρύτερης ελληνικής κοινωνίας σε ολοένα σκοτεινότερα μονοπάτια. Αυτά του ακροδεξιού και ξενοφοβικού λόγου, της αύξησης της ρατσιστικής βίας και κυρίως της ανέξοδης καλλιέργειας φοβικών συνδρόμων. Σε αυτά πρέπει να αντιταχθεί ένας ρεαλιστικός λόγος, βασισμένος στην πραγματικότητα, και να αντιπροτείνει λύσεις που θα εμπεδώσουν την ασφάλεια δικαίου για όλους, μετανάστες και Έλληνες πολίτες, μέσα από την οπτική της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ένας λόγος τεκμηριωμένος αποσκοπώντας στην υιοθέτηση πολιτικών που θα απεγκλωβίσουν δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους οι οποίοι επιθυμούν είτε να φύγουν είτε να περάσουν το κατώφλι της νομιμότητας. Πολιτικές που θα απαλείψουν τις γκρίζες ζώνες που οδηγούν στην παραβατικότητα, τη μαύρη εργασία, την εκμετάλλευση και την αποσάθρωση κοινωνικών δομών αλληλεγγύης. Τέλος, ένας λόγος που θα καταδείξει ότι η Ελλάδα αρχίζει να γίνεται χώρος άνομης φύλαξης των «ανεπιθύμητων» -για όλη την Ευρώπη- μεταναστών, και αυτό σε βάρος του κοινωνικού συνόλου και των θεσμικών μας κεκτημένων.

Κρίσιμο ζήτημα παραμένει η επίτευξη αποτελεσματικής συμπερίληψης μέσα από το κατώφλι της νομιμότητας για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, εφόσον διαπιστώνεται η συγκρότηση βιοτικών δεσμών στην Ελλάδα. Για να λυθεί με δικαιοσύνη το ζήτημα εκείνων που ζουν μακροχρόνια στη χώρα και που επιζητούν τη νομιμότητα, αλλά και εκείνων που βρίσκονται λίγο καιρό στη χώρα και είναι παγιδευμένοι σε αυτήν, μη μπορώντας να επιστρέψουν, θεωρούμε άμεσης προτεραιότητας την υιοθέτηση πολιτικών, αλλά και την εφαρμογή του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου (γιατί, άραγε, δεν εφαρμόζεται;), ώστε να επιτευχθεί:

- Η καταγραφή των μεταναστών διαφορετικών κατηγοριών ώστε να είναι γνωστό στους ίδιους και τη Διοίκηση ποιοι δικαιούνται τι.

- Η εφαρμογή από την Αστυνομία της δυνατότητας που δίνει το άρθρο 24 του ν. 3907/11, δηλαδή η απόδοση 6μηνιαίων ανανεώσιμων βεβαιώσεων αναβολής απέλασης σε αυτούς που δεν είναι απελάσιμοι.

- Η μείωση του προαπαιτούμενου χρόνου διαμονής των χωρίς χαρτιά για την έκδοση άδειας διαμονής για εξαιρετικούς ή ανθρωπιστικούς λόγους (άρ. 44, ν. 3386/05) όταν διαπιστώνεται η ύπαρξη βιοτικών δεσμών.

- Η εφαρμογή δίκαιου συστήματος αναγνώρισης του πολιτικού ασύλου, σύμφωνα με τον ν. 3907/11, η διασφάλιση της δυνατότητας να κατατεθεί αίτημα ασύλου, ταχεία εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων και, κυρίως, η δημιουργία υποδομής για την έγκαιρη και έγκυρη εξέταση σε Α΄ βαθμό των αιτημάτων.

- Η υλοποίηση από την Αστυνομία της δυνατότητας οικειοθελούς αναχώρησης προς τη χώρα ιθαγένειας (άρ. 20-22, ν. 3907/11).

- Η δημιουργία κέντρων υποδοχής (και όχι χώρων στέρησης ελευθερίας) στα σύνορα για την καταγραφή και ταυτοποίηση των παράτυπα εισελθόντων, με τη δυνατότητα συλλογής αιτημάτων ασύλου, διεξαγωγής ιατρικού ελέγχου και παροχής απαραίτητης μέριμνας όπου χρειάζεται. Να επανεξεταστεί το ανεφάρμοστο ισχύον νομικό πλαίσιο (Ειδικοί Χώροι Παραμονής Αλλοδαπών - άρθρο 81 ν. 3386/05), Κέντρα Πρώτης Υποδοχής (ν. 3907/11) σε συνάρτηση με τις προεκλογικές εξαγγελίες περί ίδρυσης Κέντρων Κράτησης.

- Η απέλαση/απομάκρυνση, όταν προβλέπεται και είναι εφικτή, να συντελείται άμεσα και σε συνθήκες και διαδικασίες που δεν προσβάλλουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.

Η κατάσταση μοιάζει να χειροτερεύει συνεχώς. Για όλους. Οι κραυγές φόβου αποπροσανατολίζουν τη δημόσια συζήτηση από τις μεταβαλλόμενες πραγματικότητες. Ήδη η οπισθοδρόμηση είναι εδώ, διογκώνοντας τα προβλήματα, όχι μόνο για τα υποκείμενα της μετανάστευσης, αλλά και για ολόκληρη την ελληνική κοινωνία. Ειδικά όταν η βία αντικαθιστά τη λογική και το δίκαιο.


*Ο Κ. Τσιτσελίκης είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

Πηγή: Αυγή