Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου 2016

Τα Λουλούδια Της Ερήμου φυτρώνουν παντού... Κλειτοριδεκτομή

 



Ιφιγένεια Κοντού

Θυμάστε το «Λουλούδι της Ερήμου»; Η αυτοβιογραφία της Σομαλής καλλονής Waris Dirie [ηθοποιός, μοντέλο, συγγραφέας και ακτιβίστρια] κυκλοφόρησε το 1998 κι έγινε ταινία το 2011. Η γενναία Waris Dirie ήταν η πρώτη που μίλησε τόσο ανοιχτά για το βάρβαρο έθιμο-ταμπού. Μεμιάς, ο δυτικός κόσμος ανακάλυψε την κλειτοριδεκτομή.
Πριν από λίγες μέρες, ο Αιγύπτιος βουλευτής Elhamy Agina εξέφρασε δημοσίως την άποψη ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να υποβάλονται σε ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων ώστε να μην προκαλούν τους άντρες. Έτσι οι Αιγύπτιοι θα συγκεντρώνονται καλύτερα σε πιο σοβαρά θέματα γιατί είναι – λέει – και λαός επιρρεπής στα ερωτικά. [Έχει επιχείρημα].

Πού το θυμήθηκε το βάρβαρο αυτό έθιμο ο Αιγύπτιος βουλευτής; Μα δεν είχε ξεχαστεί και ποτέ... Απλώς τώρα άλλαξε όνομα. Πριν από μερικά χρόνια όταν το Λουλούδι της Ερήμου φύτρωσε ξαφνικά στα βιβλιοπωλεία και τις κινηματογραφικές αίθουσες, η επέμβαση-εφιάλτης για εκατομμύρια κορίτσια, λεγόταν κλειτοριδεκτομή. Τώρα [πιο σωστά] λέγεται: Ακρωτηριασμός/Εκτομή των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων. Στα Αγγλικά: Female Genital Mutilation/Cutting [FGM].



Τι ακριβώς είναι το FMG;

Η φωτογραφία με τα κομμένα και κακοραμμένα τριαντάφυλλα που προέρχεται από μια διαφημιστική καμπάνια της Διεθνούς Αμνηστίας παρουσιάζει αρκετά ωραιοποιημένη την κατάσταση. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν τέσσερις τύποι FMG ανάλογα με το ποιο μέρος από τα γεννητικά όργανα του κοριτσιού κόβεται και τι επεμβάσεις ακολουθούν τον ακρωτηριασμό. Η κλειτοριδεκτομή είναι ένας μόνο τύπος ακρωτηριασμού [ο τύπος 1], υπάρχουν και άλλοι χειρότεροι, ακόμη πιο επώδυνοι, ακόμη πιο επικίνδυνοι και πιο βασανιστικοί για την υπόλοιπη ζωή του κοριτσιού.

Τις περισσότερες φορές, οι επεμβάσεις αυτές γίνονται από κάποιες ηλικιωμένες γυναίκες της τοπικής κοινότητας, χωρίς ιατρικά εργαλεία [πιθανόν με ένα ξυράφι ή ένα μαχαίρι], χωρίς στοιχειώδεις κανόνες απολύμανσης και χωρίς καν να χρησιμοποιείται αναισθητικό. Μαρτυρίες κοριτσιών που υπέστησαν τέτοια επέμβαση μιλούν για τρομερούς πόνους, ακατάσχετη αιμορραγία και ανεκδιήγητα γιατροσόφια για να σταματήσει να τρέχει το αίμα όπως: γάλα, λάδια και σκόνες αμφιβόλου προελεύσεως. Είναι θαύμα το πώς επιζούν 5χρονα κι 8χρονα κορίτσια από τέτοιες φρικτές επεμβάσεις... Μόνο σε ελάχιστες χώρες όπως στην Αίγυπτο [σε ποσοστό 77%], στο Σουδάν [κατά 55%] ή στην Κένυα [κατά 41%] , οι γονείς καταφεύγουν σε ειδικούς υγείας [όχι απαραίτητα γιατρούς] για να φέρουν σε πέρας τον ακρωτηριασμό.



Δεν είναι ένα βάρβαρο αφρικανικό – μουσουλμανικό έθιμο;

Οι περισσότεροι αυτό πιστεύουν: ότι η κλειτοριδεκτομή συνδέεται αποκλειστικά με τον μουσουλμανισμό. Κι όμως, η ίδια παραδοσιακή τελετουργία συναντάται σε πολλές θρησκείες: σε κάποιες κοινότητες κοπτών χριστιανών, αρκετών ανιμιστών και ειδωλολατρών ιθαγενών, προτεσταντών ακόμη και καθολικών. Στο Νίγηρα για παράδειγμα, το 55% των χριστιανών κοριτσιών και γυναικών έχουν υποστεί ακρωτηριασμό σε σχέση με μόλις το 2% των μουσουλμάνων κοριτσιών και γυναικών. [!]

Το απαιτεί το Κοράνι; Όχι. Ούτε βέβαια η Αγία Γραφή.

Άρα; Από πού στην ευχή προέρχεται το έθιμο;


Οι ρίζες του είναι αρκετά βαθιές...Χάνονται κάπου ανάμεσα στη σημιτική και την αιγυπτιακή παράδοση... Τον 5ο αιώνα π.Χ. – λέει ο Ηρόδοτος – οι Φοίνικες, οι Χετταίοι και οι Αιθίοπες έκαναν κλειτοριδεκτομή στα κορίτσια τους. Όχι όμως οι αρχαίοι έλληνες που μιλούσαν υποτιμητικά για όσους λαούς υιοθέτησαν το έθιμο από τους Αιγυπτίους. Κανένας λαός πάντως δεν μπορεί να διεκδικήσει το copyright. Το έθιμο παρατηρήθηκε εκτός από την Αφρική, στις Φιλιππίνες, σε φυλές του Αμαζονίου, στους Ίνκας του Μεξικού, στους Αβορίγινες της Αυστραλίας.

Τι εννοείς ξεπερνά τα σύνορα της Μαύρης Ηπείρου;

Ίσως να πλανάται η εντύπωση ότι σήμερα πλέον, αυτή φρικτή τελετουργία αφορά μερικές μόνο χώρες της Μαύρης Ηπείρου. Οι έρευνες όμως, έχουν άλλη γνώμη: Δεν μιλάμε μόνο για έναν περιορισμένο αριθμό γυναικών σε μερικές μόνο φυλές αλλά για 200 εκατομμύρια γυναίκες! Στην Αφρική, σε χώρες της Μέσης Ανατολής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής καθώς και στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Απίστευτο αλλά τα λουλούδια της ερήμου φυτρώνουν παντού. Σε όλο τον κόσμο!

Στην Αφρική, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων είναι διαδεδομένος σε 29 χώρες: Αίγυπτο, Αιθιοπία, Ερυθραία, Γκάμπια, Γκάνα, Γουινέα, Γουινέα-Μπισάου, Ζάμπια, Κένυα, Κονγκό, Λιβερία, Μάλι, Μαυριτανία, Μπενίν, Μπουργκίνα Φάσο, Νιγηρία, Νίγηρα, Καμερούν, Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, Τσαντ, Ακτή Ελεφαντοστού, Σενεγάλη, Σιέρρα Λεόνε, Σομαλία, Σουδάν, Τανζανία, Τόγκο, Ουγκάντα, Τσιμπουντί.

Στην Ασία, σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες σε: Πακιστάν, Ινδία, Ινδονησία, Σρι-Λάνκα, Μαλαισία. Στη Μέση Ανατολή: στο Ομάν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Ιράκ, το Ιράν, ακόμη και στο Ισραήλ.
Στη Νότια Αμερική, σε κοινωνίες της Κολομβίας, του Εκουαδόρ και του Περού.

Στον πολιτισμένο δυτικό κόσμο, πληθυσμοί μεταναστών που εγκαταστάθηκαν στον Καναδά, στις ΗΠΑ, στη Μεγάλη Βρετανία, συνεχίζουν να τηρούν το ματωμένο έθιμο στα κρυφά παρόλο που οι χώρες που ζουν, το απαγορεύουν αυστηρά. Μερικοί στέλνουν τα κορίτσια τους από την Αγγλία στην Αίγυπτο δήθεν για διακοπές κι εκεί τα περιμένει η πιο δυσάρεστη έκπληξη της ζωής τους.

Στην Ελλάδα; Τι γίνεται; Σε έρευνα που έγινε πριν από δέκα χρόνια, πολύ πριν από το κύμα προσφύγων που κατέκλυσε τη χώρα, βρέθηκαν τουλάχιστον 1.239 γυναίκες που είχαν υποστεί ακρωτηριασμό, οι μισές από αυτές στην Αθήνα.



Τι συντηρεί αυτή την ελεεινή παράδοση;


Οι λόγοι είναι πολλοί.

Κοινωνικο-πολιτισμικοί. Είναι μέρος της κουλτούρας και της παράδοσης των λαών, θεωρείται η ηλικιακή μετάβαση του κοριτσιού που από παιδί γίνεται γυναίκα. [Ναι, στα 8 του. Ή στα 10-12 του χρόνια...].

Κοινωνικο-οικονομικοί. Αν το κορίτσι δεν υποστεί ακρωτηριασμό, δεν μπορεί να παντρευτεί, άρα θα συνεχίσει να γίνεται βάρος στην οικογένειά της που θα χάσει την προίκα που θα δινε ο γαμπρός. Από την άλλη, οι κομπογιαννίτες που κάνουν αυτές τις επεμβάσεις, βγάζουν ένα καλό εισόδημα από τις «υπηρεσίες» τους.

Θρησκευτικοί. Μπορεί να μην το απαιτεί ούτε καν να το αναφέρει το Κοράνι, αλλά ποιος το έχει διαβάσει για να προβάλει αντίρρηση; Ό,τι μεταφέρεται από την προφορική παράδοση θεωρείται δόγμα.
Λόγοι αισθητικής και υγείας. Οξύμωρο σίγουρα αλλά, μετά από τόσα χρόνια, αυτό είναι το πρότυπο ομορφιάς για τα κορίτσια, τα όργανα που αφαιρούνται θεωρούνται βρώμικα... άρα ο ακρωτηριασμός γίνεται και για λόγους καλαισθησίας και υγιεινής [!].

Ας μην κρυβόμαστε όμως...Ο πιο σημαντικός λόγος είναι η επιβολή του ανδρικού φύλου πάνω στο γυναικείο μέσω του ελέγχου της γυναικείας σεξουαλικότητας. Με την επέμβαση, διασφαλίζουν την παρθενία του κοριτσιού και αργότερα την αποκλειστικότητα. [Το σεξ γίνεται τόσο επώδυνο που καμία γυναίκα δεν θέλει πλέον να το κάνει]. Είναι χαρακτηριστική η παροιμία που λέγεται στην Αφρική: «τρεις φορές πονάει η αγάπη: όταν σε κόβουν, όταν παντρεύεσαι κι όταν γεννάς». [Η αγάπη...]

Τι κάνουν επιτέλους οι οργανώσεις υγείας;


Οργανώσεις όπως οι actionaid και άλλες κάνουν τεράστιο έργο όχι μόνο με τις καμπάνιες ενημερώσης αλλά και με κατά τόπους κέντρα υποδοχής και υποστήριξης κοριτσιών που το σκάνε για να γλιτώσουν από την επέμβαση-εφιάλτη. Το διαδίκτυο βρίθει από ιστοσελίδες και στις περισσότερες [ αν όχι σε όλες ] υπάρχει ένα support για όποιον μπορεί και θέλει να υποστηρίξει την προσπάθεια. Το έργο όμως που κάνουν δεν είναι εύκολο.

Εκτός από τις παγιωμένες αντιλήψεις, τις παραδόσεις, την άγνοια και τη δυσειδαιμονία, οι παγκόσμιες οργανώσεις έχουν απέναντί τους και κάποιους επιστήμονες που υποστηρίζουν με τον τρόπο τους το έθιμο της ντροπής. Ολοένα και συχνότερα, δίπλα στον όρο FGM φιγουράρει πλέον και ο όρος: medicalization. [Στα ελληνικά η αντίστοιχη λέξη είναι: ιατρικοποίηση. Όπως κι αν αποδοθεί, εννοεί ότι η τελετουργία γίνεται πλέον από γιατρούς μέσα σε χειρουργεία ].

Ναι, υπάρχουν γιατροί που θεωρούν σωστό να προσφέρουν τις ιατρικές υπηρεσίες τους για να κάνουν τέτοιες επεμβάσεις. Με το πρόσχημα ότι προλαμβάνουν χειρότερη ζημιά και μεγαλύτερους κινδύνους ή επειδή και οι ίδιοι είναι υποστηρικτές του εθίμου λόγω καταγωγής ή πεποιθήσεων. Ή απλώς επειδή βλέπουν το κέρδος πίσω κάθε τέτοια «ιατρική» πράξη.

Το πιο εξοργιστικό είναι ότι στις ΗΠΑ, κάποιοι «γιατροί» υποστηρίζουν ότι η επέμβαση αυτή – αφού γίνεται για λόγους αισθητικής ή βελτίωσης της γυναικείας ψυχολογίας – θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται όπως μια αυξητική στήθους! Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας [WHO] αγωνίζεται να μην περάσει αυτή η άποψη, επικαλείται μάλιστα τον όρκο του Ιπποκράτη [ψιλά γράμματα].

Γίνεται να αφήσουμε μια μερίδα γιατρών να «νομιμοποιήσει» το χειρότερο - για το γυναικείο φύλο - έθιμο στην ιστορία της ανθρωπότητας; Γίνεται να ακούμε προτάσεις σαν αυτή του Αιγύπτιου βουλευτή και να σφυρίζουμε αδιάφορα; Πρόκειται για παιδιά που σημαδεύονται για πάντα και καταδικάζονται σε πόνους και προβλήματα υγείας για όλη τους τη ζωή. Πρόκειται επίσης για το παλιό, πολύ παλιό παιχνίδι της επιβολής του αρσενικού πάνω στο θηλυκό μέσω της σεξουαλικής βίας και της κακοποίησης. Πρόκειται για μια μορφή έμφυλης βίας πιο επώδυνη από τον βιασμό.

Όσο αποστρέφουμε το βλέμμα όταν κάποιοι ετοιμάζουν τη λεπίδα, τόσο καλλιεργούμε το έδαφος για να φυτρώσουν κι άλλα... Λουλούδια της Ερήμου. Αυτό θέλουμε;








Petition για να σταματήσει το έθιμο στην Ινδία:https://www.change.org/p/end-female-genital-mutilation-in-india

Περισσότερες πληροφορίες:

http://ikee.lib.auth.gr/record/135690/files/GRI-2015-13648.pdf
http://www.endfgm.eu/
http://www.unfpa.org/resources/female-genital-mutilation-fgm-frequently-...
http://www.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/who_rhr_10-9_en.pdf
tvxs