Το BBC με έρευνα του καταδεικνύει την απάνθρωπη καθημερινότητα των παιδιών με ειδικές ανάγκες στο Κέντρο Περίθαλψης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες στα Λεχαινά, επισημαίνοντας πως στην Ελλάδα είναι συχνό το φαινόμενο του στιγματισμού των ανθρώπων με ειδικές ανάγκες. Το βρετανικό δίκτυο δημοσιεύει φωτογραφίες με παιδιά σε κλουβιά, ενώ το προσωπικό τονίζει την ανάγκη για βελτίωση των συνθηκών, ωστόσο όπως αναφέρουν δεν υπάρχουν τα απαραίτητα χρήματα.
Το BBC αναφέρεται σε παιδιά που μένουν κλειδωμένα σε κλουβιά. «Αυτό ήταν το σπίτι της από τότε που ήταν δύο ετών», σημειώνει σε μια αναφορά για ένα 9χρονο κορίτσι, με αυτισμό που ζει στο Κέντρο μαζί με ακόμη 65 παιδιά με ειδικές ανάγκες. Το προσωπικό, μόλις έξι άτομα, δυσκολεύεται να διαχειριστεί την κατάσταση. Οι συνθήκες που επικρατούν στο Κέντρο των Λεχαινών έχουν έρθει στη δημοσιότητα και στο παρελθόν, μετά την επίσκεψη μιας ομάδας αποφοίτων από όλη την Ευρώπη πέρασαν αρκετούς μήνες στο ίδρυμα ως εθελοντές.
«Από την πρώτη ημέρα που έφτασα ήμουν σοκαρισμένη. Δεν μπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι θα είχαμε τέτοια κατάσταση σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά μου προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη ότι το προσωπικό συμπεριφερόταν σαν να ήταν κάτι συνηθισμένο», δηλώνει η Καταρίνα Νέβες, ψυχολόγος από την Πορτογαλία, που συμμετείχε στην ομάδα. Οι εθελοντές μετά την επίσκεψή τους συνέταξαν μια έκθεση την οποία έστειλαν σε πολιτικούς και αξιωματούχους της ΕΕ καθώς και σε οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οργανώσεις για τα δικαιώματα ατόμων με αναπηρία.
Περιστασιακά έλαβαν κάποιες ευχαριστήριες απαντήσεις για την ενημέρωση που παρείχαν, χωρίς ωστόσο να λάβουν καμία δέσμευση για αλλαγή της κατάστασης. Στις περισσότερες περιπτώσεις πάντως οι παρατηρήσεις τους αγνοήθηκαν. Στη συνέχεια, όπως αναφέρει το BBC, η μαρτυρία των εθελοντών προκάλεσε την αντίδραση του Συνηγόρου του Πολίτη, το 2010, που επισκέφτηκε το Κέντρο και δημοσίευσε μια καταδικαστική έκθεση στην οποία επισημαίνονταν «οι εξευτελιστικές συνθήκες διαβίωσης, η στέρηση φροντίδας και υποστήριξης, η χρήση κατασταλτικών φαρμάκων, η καθήλωση παιδιών στα κρεβάτια» κ.α. που «συνιστούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων».
Ο Συνήγορος του Πολίτη στην έκθεσή του ανέφερε και τους θανάτους που καταγράφονται στο κέντρο, υπογραμμίζοντας την έλλειψη εποπτείας. Το 2006 ένα 15χρονο αγόρι πέθανε από πνιγμό όταν κατάπιε κατά λάθος ένα αντικείμενο. Δέκα μήνες αργότερα πέθανε μια 16χρονη. Η ιατροδικαστική εξέταση έδειξε πως το στομάχι της ήταν γεμάτο με κομμάτια υφασμάτων και επιδέσμους. Όπως αναφέρεται, μετά από αυτά τα περιστατικά η διοίκηση του κέντρου περίθαλψης αποφάσισε ότι ήταν αδύνατη η προστασία των παιδιών λόγω του ελλιπούς προσωπικού. Ως λύση προκρίθηκε η κατασκευή των ξύλινων «κλουβιών».
Ωστόσο, η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη είχε χαρακτηρίσει τα κλουβιά και κάθε πρακτική μακροχρόνιου περιορισμού των παιδιών «ξεκάθαρα παράνομη» πρακτική, «σε απευθείας αντιδιαστολή με την υποχρέωση σεβασμού και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Ο Συνήγορος του Πολίτη καλούσε την κυβέρνηση να προβεί άμεσα σε βήματα διόρθωσης της κατάστασης. «Όμως μετά από πέντε χρόνια μόνο επιφανειακές αλλαγές έχουν γίνει», αναφέρει το BBC και προσθέτει:
«Μερικές ξύλινες μπάρες ζωγραφίστηκαν και βρέθηκαν χρήματα για να μετατραπεί η κεντρική αίθουσα σε μια αίθουσα παιχνιδιού με μαλακά παιχνίδια. Ωστόσο σε αυτήν την αίθουσα δεν υπάρχει κάποιος να μιλά με τα παιδιά, τα οποία κάθονται μόνα στο δωμάτιο πάνω σε πλαστικά χαλάκια και κουνιούνται μπρος-πίσω χαζεύοντας τους τοίχους, ενώ ένας υπάλληλος παρακολουθεί από την πόρτα». Παράλληλα, είναι μόνο ένας νοσηλευτής και ένας βοηθός ανά όροφο, με ευθύνη για πάνω από 20 παιδιά, ενώ δεν υπάρχει και μόνιμος γιατρός στο κέντρο.
Μια από τις νοσηλεύτριες, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία της, αποκαλύπτει υπάρχουν νύχτες που στο Κέντρο βρίσκεται μόνο ένας νοσηλευτής με τρεις βοηθούς για πάνω από 60 παιδιά. «Αν υπάρξει οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας με κάποιο από τα παιδιά δεν υπάρχει κανείς για να ζητήσω βοήθεια εκτός από τον Θεό», δηλώνει. Η ίδια θεωρεί τα ξύλινα διαχωριστικά αναγκαία: «Αγωνιστήκαμε για να έχουμε αυτά τα κρεβάτια – κλουβιά για να δίνουμε στα παιδιά περισσότερη ελευθερία. Πριν από αυτό ήταν μονίμως δεμένα χειροπόδαρα στα κρεβάτια τους. Τέλος πάντων τα παιδιά μένουν σε αυτά τώρα και τους αρέσουν».
Ο εθελοντής στο κέντρο γιατρός Γιώργος Γώτης λέει ότι θεωρεί το κέντρο περίθαλψης ένα από τα καλύτερα ιδρύματα για παιδιά με ειδικές ανάγκες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη. Εξηγεί ότι τα ακριβά κρεβάτια με τα ειδικά κλουβιά κατασκευάστηκαν για να προφυλάσσουν τα παιδιά από αυτοτραυματισμούς, με το αποτέλεσμα να είναι ικανοποιητικό.
Η νέα διευθύντρια του κέντρου Τζίνα Τσουκαλά, που δεν έχει πληρωθεί εδώ και έναν χρόνο, λέει ότι δεν μπορεί να υποβάλει παραίτηση λόγω της υποχρέωσης που αισθάνεται έναντι των παιδιών που διαμένουν εκεί. «Προφανώς δεν θα έπρεπε να έχουμε κλουβιά, αλλά είναι αδύνατο για εμάς να τα καταφέρουμε χωρίς αυτά με τόσο λίγο προσωπικό. Κάποιοι από τους ενοίκους έχουν αυτοκαταστροφικές τάσεις ή μπλέκουν σε καβγάδες και έτσι με συμβουλή γιατρού πρέπει να χρησιμοποιούμε αυτά τα ξύλινα διαχωριστικά. Αλλά τα παιδιά, παρ' όλα αυτά, είναι ελεύθερα να επικοινωνούν και σε κάποιο βαθμό να αλληλεπιδρούν», δηλώνει η κα Τσουκαλά. Σημειώνεται ότι περισσότερα από τα 2/3 των παιδιών που μένουν στο κέντρο περίθαλψης έχουν εγκαταλειφθεί από τους γονείς τους.
Από την πλευρά του, εκπρόσωπος διεθνούς οργανισμού για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανθρώπων με νοητική αναπηρία (MDAC) τονίζει στο BBC ότι τα κλουβιά δεν προορίζονται για την προστασία των παιδιών, αλλά του προσωπικού. «Βασίζονται σε ένα μοντέλο φροντίδας που έχει να κάνει με εξαναγκασμό, περιορισμό και πιο εύκολη διαχείριση των ατόμων με αναπηρία, όχι με τη μεταχείρισή τους ως ανθρώπινα όντα με δικαιώματα», λέει ο Στίβεν Άλεν. Προσθέτει ότι ο εγκλεισμός σε ένα κλουβί δημιουργεί ψυχολογικά και ενδεχομένως σωματικά προβλήματα.
Ο οργανισμός MDAC λέει ότι οι μόνες άλλες χώρες που χρησιμοποιούν παρόμοια κλουβιά είναι η Τσεχία και η Ρουμανία. Την ίδια ώρα το ρεπορτάζ του BBC World Service αναφέρεται σε ένα σύγχρονο κέντρο για ανθρώπους με αναπηρία στην Ηλεία, το οποίο όμως είναι άδειο διότι το ελληνικό κράτος δε διαθέτει τα χρήματα για την πρόσληψη προσωπικού.
Η αρμόδια Γενική Γραμματέας στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Έφη Μπέκου, δηλώνει στο BBC ότι υπάρχουν σχέδια βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης στο ίδρυμα των Λεχαινών και σε άλλα παρόμοια κέντρα περίθαλψης ανά την Ελλάδα. Αναφέρει δε ότι τα όρια προσλήψεων στο δημόσιο που έχουν επιβληθεί στο πλαίσιο της συμφωνίας με τους διεθνείς πιστωτές της χώρας, σημαίνουν ότι θα ήταν αδύνατη η πρόσληψη επαρκούς αριθμού προσωπικού για το κέντρο περίθαλψης στα Λεχαινά.
tvxs